دوشنبه ۸ دی ۱۴۰۴
خبرنگاران در بازدید از پتروشیمی نوری و مبین انرژی با ابعاد کمتر دیدهشده صنعت پتروشیمی آشنا شدند؛ صنعتی که ۴۰ درصد صادرات غیرنفتی کشور را تأمین میکند و با پروژههای توسعهای، بومیسازی گسترده و تحول دیجیتال، مسیر خودکفایی و رشد پایدار را دنبال میکند.
به گزارش سرمایه فردا، در بازدید خبرنگاران از پتروشیمی نوری مبین انرژی، توضیح داده شد که مجموعه خلیج فارس با محوریت دکتر شریعتمداری و با حکمیت NTC و نظارت مستقیم شورای رقابت، فرآیند قیمتگذاری را بهگونهای مدیریت میکند که مشکلات گذشته در حوزه دریافت خدمات و نحوه محاسبه بهای تمامشده برطرف شود. هدف از این رویکرد، ایجاد شفافیت بیشتر و جلوگیری از تکرار چالشهایی است که در سالهای گذشته گریبانگیر صنعت بوده است.
در این برنامه، علاوه بر معرفی نزدیک فعالیتهای هلدینگ به فعالان رسانهای و بازار سرمایه، تلاش شد تا خبرنگاران و تحلیلگران از نزدیک با واقعیتهای صنعت پتروشیمی آشنا شوند؛ صنعتی که معمولاً از بیرون درباره سودآوری، زیاندهی یا اثرات محیطزیستی آن صحبت میشود، اما مشاهده میدانی آن تصویر کاملاً متفاوتی ارائه میدهد. اهمیت این صنعت از چند جنبه قابل توجه است. نخست، نقش غیرقابل انکار آن در ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم است؛ اشتغالی که در زندگی روزمره مردم نیز قابل لمس است. از سادهترین محصولات پلاستیکی گرفته تا قطعات الکترونیکی، پوشاک، لوازم خانگی و حتی مصالح ساختمانی، ردپای صنعت پتروشیمی در همهجا دیده میشود.
غلامرضا جمشیدی مدیرعامل پتروشیمی نوری گفت: پتروشیمی نوری بهعنوان بزرگترین تولیدکننده آروماتیک ایران، بزرگترین در خاورمیانه و سومین تولیدکننده جهان، نقشی کلیدی در زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی دارد. نوری یک پتروپالایشگاه است و نه یک واحد پتروشیمی ساده. در بالادست، خوراک ما از فازهای پارس جنوبی تأمین میشود و اگر این تأمین انجام نشود، حداقل دو فاز پارس جنوبی تحت تأثیر قرار میگیرد. در پاییندست نیز بیش از ۱۳۰۰ واحد صنعتی به محصولات این شرکت وابستهاند.
وی افزود: یکی از وظایف مهم ما کمک به بخش پخش و پالایش در تولید ریفورمیت و اکتانافزا برای بنزینسازی کشور و همچنین تأمین گازوئیل مورد نیاز است. در جنگ ۱۲ روزه، تنها پلنتی که با ۱۲۰ درصد ظرفیت و در شرایطی بسیار استرسزا فعالیت کرد، پتروشیمی نوری بود و توانست حدود ۱۰ درصد سوخت کشور را تأمین کند. همکاران ما در آن روزها با تمام توان و انگیزه کار کردند تا کشور در شرایط حساس دچار مشکل نشود.
وی گفت: از روزی که مدیریت نوری را بر عهده گرفتم، تصورم این بود که تمام رکوردها شکسته شده و فضای رشد چندانی باقی نمانده است، اما خیلی زود فهمیدم که سرمایه اصلی نوری، نیروی انسانی آن است. پرسنل این مجموعه همچون طلایی ارزشمند هستند و ظرفیتهای خالی فراوانی برای رشد دارند. امروز نیز پلنت با ظرفیت ۱۱۸ درصد در حال تولید است.
نکته مهم دیگر، نقش حیاتی پتروشیمی در تأمین ارز کشور است. در شرایطی که ایران با محدودیتهای بینالمللی و تحریمهای گسترده مواجه است، صنعت پتروشیمی بار اصلی تأمین ارز غیرنفتی را بر دوش میکشد. بسیاری از شرکتهای این حوزه، بهویژه مجموعههای فعال در منطقه پارس، در بازگشت ارز حاصل از صادرات عملکردی ممتاز داشتهاند و همین موضوع اهمیت این صنعت را دوچندان میکند.
هدف از این بازدید آن بود که فعالان رسانهای و اقتصادی، صنعت پتروشیمی را نه فقط از زاویه گزارشها و آمارها، بلکه از نزدیک و در بطن فعالیتهای عملیاتی مشاهده کنند. این صنعت پیچیده و چندلایه، جنبههای ناشناخته بسیاری دارد که تنها با حضور میدانی قابل درک است. از سوی دیگر، پتروشیمی صنعتی فراگیر است که در زنجیره پاییندستی نفت و گاز قرار میگیرد، اما خود نیز به چندین بخش بالادست، میاندست و پاییندست تقسیم میشود. تولید محصولاتی مانند PVC، پلیمرها، اوره و دهها محصول دیگر، حاصل همکاری چندین مجتمع و واحد تولیدی است که هرکدام نقشی کلیدی در زنجیره ارزش دارند.
در بخش دیگری از سخنان مطرح شد که اگرچه همه ما از دشواریهای تحریمها آگاهیم، اما باید نیمه پر لیوان را نیز دید. در دل همین محدودیتها، دستاوردهای ارزشمندی خلق شده است؛ از تجهیزات صنعتی پیشرفته گرفته تا کمپرسورها و سیستمهای پیچیدهای که امروز در این مجتمعها مشاهده میشود. بسیاری از این تجهیزات حاصل تلاش صنعتگران ایرانی است و نشان میدهد که تولید داخلی تنها به صنایع خودروسازی محدود نمیشود. در دو دهه گذشته، صنعت پتروشیمی توانسته گامهای مهمی در مسیر خودکفایی صنعتی بردارد و بخشی از تمدن صنعتی ایران را شکل دهد.
پروژههای شرکت در چند محور اصلی دستهبندی میشوند: پروژههای توسعهای، پروژههای فنی و فرایندی، پروژههای ساخت داخل، پروژههای تحول دیجیتال و فناوریهای نوین، و پروژههای مدیریت دانش سازمانی. تمامی این طرحها بر اساس نظام مدیریت تکنولوژی، شناسایی شکافهای فناورانه، اولویتبندی دقیق و برنامهریزی عملیاتی اجرا میشوند.
درک اهمیت صنعت پتروشیمی در اقتصاد ایران زمانی روشنتر میشود که بدانیم حدود ۴۰ درصد از صادرات غیرنفتی کشور به محصولات این صنعت اختصاص دارد. چنین صنعتی برای فعالیت پایدار و توسعه مستمر، نیازمند تأمین انرژی مطمئن و بدون وقفه است. در این میان، مبین انرژی خلیج فارس بهعنوان تأمینکننده اصلی انرژی فاز یک پتروشیمیهای منطقه پارس، نقشی حیاتی بر عهده دارد. این شرکت نهتنها بزرگترین طرح یوتیلیتی متمرکز کشور محسوب میشود، بلکه در سطح جهانی نیز از بزرگترین ارائهدهندگان خدمات جانبی به صنایع پتروشیمی به شمار میرود.
مبین انرژی در سال ۱۳۷۸ با هدف تأمین یوتیلیتی مورد نیاز مجتمعهای پتروشیمی فاز یک منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی و در زمینی به وسعت بیش از ۸۸ هکتار تأسیس شد و در سال ۱۳۸۴ به بهرهبرداری کامل رسید. هدف اصلی از ایجاد این مجموعه، کاهش هزینههای سرمایهگذاری و تولید، و پایین آوردن بهای تمامشده انرژی مصرفی صنایع مستقر در منطقه بوده است.
این شرکت از هشت واحد اصلی تشکیل شده است؛ شامل واحدهای تولید برق و بخار، آب صنعتی بدون املاح، گاز، تفکیک هوا، آبگیر، آبشیرینکن، تصفیه پساب، زبالهسوزی و خطوط ارتباطی. نیروگاه مبین انرژی با برخورداری از هشت واحد توربین گازی HRHG و ظرفیت اسمی ۹۵۰ مگاوات، وظیفه تولید و توزیع برق را از طریق پست ۱۳۲/۴۰۰ کیلوولت برای شرکتهای منطقه بر عهده دارد. واحد تولید بخار نیز با ظرفیت ۲۹۰۰ تن در ساعت، بخش عمده بخار مورد نیاز را با استفاده از انرژی حرارتی گازهای خروجی توربینها تأمین میکند.
واحد جداسازی هوا با چهار ترین عملیاتی، مسئول تولید روزانه ۱۶۸ هزار نرمال مترمکعب اکسیژن و ۹۶ هزار نرمال مترمکعب نیتروژن است. این واحد همچنین وظیفه فشردهسازی و جداسازی هوای مورد نیاز تجهیزات ابزار دقیق و مصارف صنعتی را بر عهده دارد. در بخش آب، انواع آبهای صنعتی متناسب با نیاز صنایع در واحد آبگیر و آبشیرینکن تولید و به مجتمعهای همجوار ارسال میشود. آب خنککننده نیز با ظرفیت پمپاژ ۵۶۵ هزار مترمکعب در ساعت از طریق خطوطی با قطر تا ۳۰۰۰ میلیمتر تأمین میگردد.
تأمین آب مورد نیاز منطقه با ظرفیت ۵۲۵۰۰ مترمکعب در روز، و همچنین تأمین آب شبکه آتشنشانی، از دیگر وظایف مهم این واحد است. واحد تولید آب بدون املاح نیز با ظرفیت ۴۵۰۰ مترمکعب در ساعت، آب مورد نیاز نیروگاه و سایر مجتمعها را فراهم میکند. در حوزه گاز، واحد تحویل فشار گاز وظیفه تأمین روزانه بیش از ۸۵۰ هزار نرمال مترمکعب گاز سوخت و خوراک مجتمعهای همجوار را بر عهده دارد.
مبین انرژی مسئولیت مهم دیگری نیز دارد: صیانت از محیط زیست. واحد تصفیه پساب این شرکت با ظرفیت ۴۵۰ مترمکعب در ساعت، پساب صنعتی مجتمعها را طی چند مرحله تصفیه فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی پالایش کرده و آب زلال حاصل را برای فضای سبز و مصارف غیرصنعتی بازچرخانی میکند. واحد زبالهسوزی نیز با دو دستگاه مایعسوز و جامدسوز، وظیفه امحای پسماندهای صنعتی را بر عهده دارد.
شبکه خطوط ارتباطی نیز مسئولیت انتقال کلیه سرویسهای یوتیلیتی و اتصالات بین مجتمعهای منطقه را بر عهده دارد. تأکید بر توان داخلی و همکاری گسترده با شرکتهای دانشبنیان، از رویکردهای ثابت مبین انرژی بوده و این شرکت توانسته گامهای مهمی در کاهش وابستگی کشور به تجهیزات خارجی بردارد.
با این حال، بزرگترین سرمایه مبین انرژی، نیروی انسانی متخصص، متعهد و پرتلاش آن است؛ نیروهایی که بار سنگین تأمین انرژی ۴۳ درصد از محصولات پتروشیمی کشور را بر دوش میکشند. همدلی، تخصص و پایداری این مجموعه، نام مبین انرژی را به یکی از درخشانترین افتخارات صنعت پتروشیمی ایران تبدیل کرده است.
در سالهای اخیر و با تدوین برنامههای سرمایهگذاری در حوزه پاییندستی و تولید محصولات با ارزش افزوده بالا، پروژههای متعددی برای توسعه سبد محصولات اجرا شده است. از جمله این طرحها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
همچنین بر اساس سیستم مدیریت تکنولوژی، بیش از ۲۰ پروژه مدیریت محصول در دست بررسی و اقدام قرار دارد.
در این حوزه تاکنون بیش از ۳۰ پروژه تعریف و اجرا شده و بیش از ۳۰۰ گزارش کاربردی در زمینه فنی و فرایندی تدوین شده است. این پروژهها نقش مهمی در بهبود عملکرد، افزایش بهرهوری و ارتقای استانداردهای عملیاتی مجتمع داشتهاند.
فعالیتهای ساخت داخل در چهار بخش اصلی دنبال میشود: ۱) برق و ابزار دقیق ۲) مکانیک و ماشینری ۳) کاتالیست و مواد شیمیایی ۴) طرحها و پروژهها
با اتکا به دانش بومی و توان مهندسان ایرانی، پتروشیمی نوری در سال ۱۴۰۳ موفق به تحقق ۳.۲ همت داخلیسازی شد. امروز تمامی تجهیزات حیاتی، کاتالیستها و مواد شیمیایی مجتمع در داخل کشور تولید میشوند که نشانهای از خودکفایی و افتخار ملی است. رکورد ۱۴.۲ درصد داخلیسازی در ششماهه نخست ۱۴۰۴ نیز از دستاوردهای مهم این بخش است.
برخی از پروژههای شاخص ساخت داخل عبارتاند از:
تحول دیجیتال در نوری حرکتی است از «داده به تصمیم» و از «تجربه به دانش». با اجرای پروژههای متعدد، امروز نوری به سازمانی هوشمند، یکپارچه و آیندهنگر تبدیل شده است. برخی از پروژههای انجامشده عبارتاند از:
پروژههای در دست اجرا نیز شامل موارد زیر است:
مدیریت دانش در نوری تنها یک فرایند نیست؛ بلکه «ضربان نوآوری» در قلب سازمان است. تاکنون ۲۲۹۰ دانش فنی ثبت شده و بیش از ۱۸ میلیون دلار صرفهجویی حاصل شده است. اکنون دستیار دانشی هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی در حال توسعه است تا دانش سازمانی را ثبت، تقویت و ماندگار کند. سه کتاب تخصصی نیز در این مسیر منتشر شده است:
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا