تجزیه و تحلیل مقاله منتشرشده در سال ۲۰۱۳  که نزدیک به ۱۰۰ تحقیق بود و بیش از ۲.۸ میلیون نفر را شامل می‌شد، نشان داد که اضافه وزن کمی خطر مرگ‌ومیر را کاهش می‌دهد

به گزارش سرمایه فردا، دکتر مایا ماتور، کارشناس آمار پزشکی استانفورد آمریکا، بر اساس نشانه‌هایی که از فرهنگ عامه و راهنمایی‌های بهداشت عمومی دریافت کرده بود، همیشه فرض می‌کرد که اضافه وزن باعث کاهش طول عمر می‌شود اما پس از آگاهی از تحقیقاتی که نشان می‌داد، امید به زندگی در میان افراد دارای اضافه وزن، کسانی که شاخص توده بدنی بین ۲۵ تا ۲۹.۹ دارند، به‌طور کلی کوتاهتر از افراد در محدوده شاخص توده بدنی طبیعی نیست، با اینکه عواملی مانند سن و سیگار کشیدن آنان را کنترل کرد، شگفت‌زده شد.

تجزیه و تحلیل مقاله منتشرشده در سال ۲۰۱۳  که نزدیک به ۱۰۰ تحقیق بود و بیش از ۲.۸ میلیون نفر را شامل می‌شد، نشان داد که اضافه وزن، کمی خطر مرگ‌ومیر را کاهش می‌دهد (این مورد برای افرادی که چاق در نظر گرفته می‌شوند، با شاخص توده بدنی بالای ۳۰ یا بالاتر صدق نمی‌کند). البته نتایج تجزیه و تحلیل سال ۲۰۱۶ از حدود ۲۴۰ تحقیق نشان داد که بین اضافه وزن و مرگ‌ومیر بیشتر، ارتباط وجود دارد اما تأثیر آن اندک است.

ماتور احساس می‌کرد که هر دو تحقیق دارای مشکلات روش‌شناختی مانند عدم کنترل درست عواملی مانند رژیم غذایی و فعالیت بدنی هستند.

وی گفت: مواجهه خودم با پیام‌های بهداشت عمومی نشان داد که شاخص توده بدنی اضافه یک عامل خطر برای مرگ‌ومیر است اما پس از بررسی نتایج تحقیقات به این نتیجه رسید که با در نظر گرفتن ادبیات به‌عنوان یک کل، این فقط یک ادراک مبتنی بر شواهد نیست.

ماتور، استادیار واحد علوم کمی و اطفال پزشکی استنفورد، متعجب بود که آیا پزشکان نیز همین تصورات غلط را دارند. مادرش، واندانا ماتور، یک پزشک متخصص و محقق زیست پزشکی در منطقه خلیج است که در آموزش پزشکی آموخته بود که اضافه وزن مضر است. با توجه به اینکه از هر سه بزرگسال آمریکایی حدود یک نفر واجد شرایط اضافه وزن هستند اما چاق نیستند، این دو تصمیم گرفتند نزدیک به ۲۰۰ پزشک مراقبت‌های اولیه در سراسر ایالات‌متحده در مورد چگونگی مشاهده خطرات مرگ‌ومیر برای این گروه را بررسی کنند.

فاصله بین باور و واقعیت

برای این تحقیق مادر و دختر دریافتند که  ۹۰ درصد از پزشکان مورد بررسی معتقد بودند که اضافه وزن طول عمر بیماران را کاهش می‌دهد حتی اگر دستورالعمل‌های بالینی کالج قلب و عروق آمریکا و انجمن قلب آمریکا بگوید که اضافه وزن با خطر بالاتر مرگ‌ومیر مرتبط نیست.

ماتور ابراز کرد: به‌نظر می‌رسد شکاف بسیار بزرگی بین شواهد تجربی و ادراک پزشکان وجود دارد.

محققان همچنین توضیحاتی را در مورد دو بیمار خیالی به پزشکان ارائه کردند، زنان ۶۰ ساله‌ای که از هر نظر شبیه هم بودند، به‌جز اینکه یکی دارای اضافه وزن بود (اما چاق نبود) و دیگری وزن طبیعی داشت. وقتی آنان از پزشکان خواستند  که احتمال مرگ هر زن به هر علتی را در دو دهه آینده پیش‌بینی کنند، پزشکان تخمین زدند که خطر مرگ‌ومیر زن دارای اضافه وزن ۲۵ درصد بیشتر است. هنگامی که محققان از پزشکان خواستند به‌طور کلی چگونگی تأثیر اضافه وزن بر خطر مرگ‌ومیر را تخمین بزنند، شرکت‌کنندگان حدود ۶۰ درصد افزایش را درک کردند.

ماتور توضیح داد: برآوردهایی که آنان به ما دادند حتی از مطالعاتی که حاکی از افزایش خطر مرگ‌ومیر هستند، ارتباط بسیار قوی‌تری داشتند.

ماتور حدس می‌زند که این عدم تطابق می‌تواند ناشی از پیام‌های گمراه‌کننده‌ای باشد که پزشکان از سازمان پزشکی دریافت می‌کنند. به‌عنوان مثال، دستورالعمل‌های بالینی که می‌گویند اضافه وزن خطر مرگ‌ومیر را افزایش نمی‌دهد، همچنین به پزشکان می‌گوید به بزرگسالان دارای اضافه وزن و چاق توصیه کنند که هرچه شاخص توده بدنی بیشتر باشد، خطر مرگ‌ومیر ناشی از همه عوامل بیشتر است. وب سایت مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها نیز به‌طور مشابه افراد دارای اضافه وزن و چاق را در کنار هم قرار می‌دهد و ادعا می‌کند که هر دو در معرض خطر مرگ زودتر به‌هر دلیلی هستند.

ماتور بیان کرد: شاید در واقع شکاف بین شواهد و ارتباطات باشد. انگ اجتماعی نیز می‌تواند نقش داشته باشد. بسیار قابل قبول به‌نظر می‌رسد که فرهنگ ما پیام‌های زیادی در مورد شاخص توده بدنی به ما می‌دهد که مبتنی بر شواهد نیست.

بر اساس داده‌های کالج قلب و عروق آمریکا و انجمن قلب آمریکا، نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که شاخص توده بدنی بالاتر در میان افراد چاق و دارای اضافه وزن، خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب، بیماری قلبی عروقی، سکته مغزی و دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد اما، ماتور می‌گوید: بسیاری از ادبیات، اضافه وزن را از چاقی تشخیص نمی‌دهند. چاقی یا کمبود وزن با افزایش خطر مرگ‌ومیر مرتبط است.

وی نگران است که دیدگاه‌های نادرست پزشکان در مورد وزن به تعامل با بیماران نفوذ کند. ماتور اظهار کرد: اغراق در مورد برخی از خطرات سلامتی می‌تواند به‌طور بالقوه باعث ایجاد استرس بی‌مورد برای بیماران دارای شاخص توده بدنی زیاد شود و هنگامی که شکاف بین ارتباطات و شواهد آشکار شد، به‌طور قابل درک می‌تواند اعتماد بیماران را به پزشکان کاهش دهد.

بهبود ارتباط پزشک و بیمار

ماتور از پزشکان می‌خواهد هنگام صحبت با بیماران در مورد وزن، به نتایج تحقیقات پایبند باشند. چنین مکالماتی با محبوبیت داروهای جدید کاهش وزن، مانند اوزمپیک، رایج‌تر می‌شود.

وی افزود: به راستی بسیار مهم است که احترام بگذاریم و تحقیر نکنیم همچنین مبتنی بر شواهد باشیم. تاکید بیش از حد بر اضافه وزن به‌عنوان عامل خطر مرگ‌ومیر خود، مستقل از نشانگرهای زیستی یا سلامت متابولیک، ضروری به‌نظر نمی‌رسد.

ماتور معتقد است که تحقیقات آینده می‌تواند عوامل شکل‌دهنده باورهای پزشکان و چگونگی تأثیر سوگیری‌ها بر رویارویی با بیماران همچنین بررسی دیدگاه‌های پزشکان در کشورهای دیگر را بررسی کند.

در همین حال، ماتور به بیماران دارای اضافه وزن که با پیام‌های اجتماعی و بهداشت عمومی در مورد وزن  به باد انتقاد گرفته شده‌اند، توصیه می‌کند که سوال بپرسند. وی تاکید کرد: اگر ادعا می‌شود که شاخص توده بدنی زیاد دلیل اصلی یک مشکل یا خطر خاص سلامتی است، بپرسید «شواهد آن چیست؟ » شاید آنقدر که فکر می‌کنید، چنین نباشد./ایسنا