پایگاه خبری سرمایه فردا

در روزی که میلیون‌ها آمریکایی از ۲۵۰۰ نقطه کشور به خیابان آمدند، شعار «نه به شاه» تنها یک اعتراض سیاسی نبود؛ بیانیه‌ای جمعی بود علیه آنچه معترضان سقوط به دیکتاتوری می‌نامند. این جنبش، با حضور نسل‌های مختلف و حمایت اتحادیه‌های کارگری، فصل تازه‌ای از مقاومت مدنی را رقم زد.

تمایل به رابطه با آمریکا، نه از دل تحلیل‌های راهبردی، بلکه از تصویرسازی‌های رسانه‌ای، کلیشه‌های تاریخی و رفتار سیاست‌مداران داخلی شکل گرفته است؛ در حالی‌که آنچه مردم واقعاً می‌خواهند، رفاه و حل مسائل اقتصادی است، نه وابستگی به یک مسیر خاص.

پنج سال پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان و امضای توافق دوحه با طالبان، دونالد ترامپ با تهدیدهای علنی و مذاکرات پشت‌پرده، خواهان بازپس‌گیری پایگاه نظامی بگرام شده است. این چرخش آشکار در سیاست واشنگتن، نه‌تنها نقض تعهدات پیشین آمریکا محسوب می‌شود، بلکه با واکنش‌های تند طالبان و مخالفت گسترده در افغانستان روبه‌رو شده است.

پس از ترور چارلی کرک، فضای سیاسی آمریکا وارد مرحله‌ای تازه از تهدید و ارعاب شده است؛ مرحله‌ای که بسیاری آن را بازتولید مک‌کارتیسم در قرن بیست‌ویکم می‌دانند. گزارش فایننشال تایمز نشان می‌دهد که دولت ترامپ، حتی پیش از این حادثه، با استفاده از ابزارهای حکومتی، در حال سازمان‌دهی فشار بر رسانه‌ها، دانشگاه‌ها و نهادهای حقوقی بوده است. اکنون با شدت گرفتن لحن تهدیدها و وعده‌های انتقام، ترس وارد تحریریه‌ها شده و آزادی بیان در معرض تهدیدی بی‌سابقه قرار گرفته است.

رفتار اقتصادی دونالد ترامپ، چه در دوران تجارت و چه در ریاست‌جمهوری، بر پایه یک الگوی ثابت بنا شده است: انتقال ریسک و بدهی به دیگران برای کسب منافع کوتاه‌مدت. از ورشکستگی‌های تجاری تا سیاست‌های مالیاتی و خروج از توافق‌های بین‌المللی، ترامپ نشان داده که بدهی را نه شکست، بلکه ابزاری برای مذاکره و قدرت می‌داند. این رویکرد، اگرچه در کوتاه‌مدت رشد اقتصادی را تحریک کرده، اما در بلندمدت می‌تواند اقتصاد آمریکا را با بحران‌های ساختاری و بی‌اعتمادی جهانی روبه‌رو کند.

چهار دهه پس از تثبیت نئولیبرالیسم در آمریکا، دونالد ترامپ با ترکیبی متناقض از مقررات‌زدایی و مداخله‌گری، اقتصاد ایالات متحده را به مسیری تازه سوق داده است. در حالی‌که جهان با چالش‌هایی چون رقابت چین، انقلاب هوش مصنوعی و بحران‌های زیست‌محیطی روبه‌روست، کارشناسان برجسته از «سرمایه‌داری پدرسالارانه»، «رفاقتی» و «بی‌راهبرد» در سیاست‌های ترامپ سخن می‌گویند. این مقاله، تصویری چندوجهی از بحران هویت اقتصادی آمریکا و تزلزل در اصول بازار آزاد ارائه می‌دهد.

دولت ایالات متحده با بدهی‌ای فراتر از تصور، همچنان در صدر اقتصاد جهانی ایستاده است. این بدهی نه حاصل چاپ پول، بلکه نتیجه فروش اوراق قرضه‌ای است که توسط دولت‌های خارجی خریداری می‌شود. چرخه‌ای پیچیده و ساختارمند که نه‌تنها تأمین مالی آمریکا را تضمین می‌کند، بلکه وابستگی اقتصادهای دیگر به دلار را نیز افزایش می‌دهد. آیا این بدهی عظیم پایدار است؟ پاسخ در دل همین چرخه نهفته است.

در پی اعلام سه کشور اروپایی مبنی بر فعال‌سازی مکانیسم ماشه، موجی از تحلیل‌ها و واکنش‌ها از سوی اقتصاددانان، دیپلمات‌ها و اندیشمندان روابط بین‌الملل به راه افتاده است. از بی‌اثر دانستن تحریم‌های جدید تا هشدار درباره تغییر موازنه قدرت منطقه‌ای، این مکانیسم حالا بیش از آنکه ابزار فشار باشد، به نقطه‌ای برای بازتعریف اتحادها و تقابل‌ها تبدیل شده است.

نشست اخیر میان رؤسای جمهور آمریکا و روسیه در آلاسکا، فراتر از مذاکره‌ای درباره بحران اوکراین، به نمایش پیچیده‌ای از بازآرایی قدرت‌های جهانی بدل شد. انتخاب آلاسکا با پیشینه‌ای نمادین، نشانه‌ای از تلاش واشینگتن برای مهار چین از مسیر تعامل با مسکو بود؛ تلاشی که با نمادهای شوروی‌گرایانه، نمایش‌های نظامی و پیام‌های چندلایه همراه شد. این دیدار، نه‌تنها آزمونی برای سنجش تمایلات راهبردی روسیه، بلکه پیامی هشدارآمیز برای پکن و نشانه‌ای از بازتعریف مثلث ژئوپولیتیک آمریکا-روسیه-چین در نظم جهانی آینده بود.