پایگاه خبری سرمایه فردا

حریق طولانی‌مدت در جنگل‌های الیت مازندران نه تنها طبیعت هیرکانی را زخمی کرد، بلکه ضعف ساختاری در مدیریت بحران، تأخیر در اعزام تجهیزات و غیبت متولیان اصلی حفاظت را به نمایش گذاشت؛ روایتی از آتشی که بیش از دود و شعله، بی‌عملی را عیان ساخت.

بیست روز از شعله‌ور شدن جنگل‌های هیرکانی در الیت می‌گذرد؛ در حالی که هر مقام و نهادی روایت متفاوتی از علت و روند اطفا ارائه می‌دهد، سرمایه چند میلیون ساله ایران همچنان در آتش می‌سوزد. تناقض‌ها از «علفزار» خواندن جنگل تا ادعای عمدی بودن حریق، تصویری از آشفتگی مدیریتی را نشان می‌دهد که فرصت طلایی مهار آتش را از دسترس خارج کرده است.

آتش‌سوزی گسترده در منطقه کوه آلا، میان شهرستان‌های لالی و اندیکا، بار دیگر نشان داد که نبود مرزبندی دقیق، ضعف هماهنگی نهادی و بی‌توجهی به هشدارهای زیست‌محیطی، چگونه می‌تواند هزاران اصله درخت کهنسال را به کام نابودی بکشاند. این حادثه، نه‌تنها یک بحران محلی، بلکه نمادی از فرسایش اعتماد عمومی به مدیریت منابع طبیعی است.

هشت سال پس از تصویب طرح تنفس جنگل‌های شمال، نه تنها خبری از برنامه جایگزین نیست، بلکه زیرساخت‌های مدیریتی، توان کارشناسی و نظم حفاظتی نیز از هم پاشیده‌اند. طرحی که قرار بود نفس جنگل را تازه کند، حالا خود به یکی از عوامل رهاشدگی و گسترش قاچاق چوب تبدیل شده است.

افزایش تقاضا برای چوب در صنایع مختلف، در کنار ممنوعیت بهره‌برداری از جنگل‌ها، زمینه‌ساز رشد بی‌سابقه قاچاق چوب در ایران شده است. در حالی‌که قوانین موجود بازدارندگی کافی ندارند، چرخه‌ای از سودجویی، فقر، خلأهای نظارتی و ضعف برخورد قضایی، پوشش گیاهی کشور را در معرض تهدیدی جدی قرار داده است.

خشکسالی بی‌سابقه و کاهش بارندگی‌ها، پاییز را زودتر از موعد به جنگل‌های گیلان رسانده‌اند؛ برگ‌هایی که باید در مهر و آبان رنگارنگ می‌ریختند، حالا در شهریور قهوه‌ای و پژمرده روی زمین افتاده‌اند. خزان زودرس نه‌تنها زیبایی طبیعت را تهدید می‌کند، بلکه چرخه حیات جنگل‌های هیرکانی را با اختلال جدی مواجه ساخته است.

بوستان جنگلی سرخه‌حصار، یکی از قدیمی‌ترین مناطق حفاظت‌شده جهان، این روزها با بحران خشکسالی، آفات و فرسودگی درختان دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ اما با آغاز برنامه‌های احیای گسترده، امیدها برای بازگرداندن طراوت به شرق تهران دوباره زنده شده است.

پارک جنگلی چیتگر، یکی از مهم‌ترین منابع اکولوژیک غرب تهران، این روزها با خشکسالی، آفت‌زدگی و کم‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند. درختانی که باید سایه‌سار شهر باشند، حالا زرد و نحیف‌اند؛ قربانی بی‌توجهی به تعهدات آبی و مدیریت ناکارآمد در تأمین منابع حیاتی.

در حالی‌که بنیاد مستضعفان قصد دارد یکی از قطعات جنگلی کلارآباد را با قیمت نجومی به فروش بگذارد، تاریخچه پرمناقشه ۱۰ هکتاری‌ها و ممنوعیت‌های قانونی در تغییر کاربری این اراضی، بار دیگر پرسش‌هایی جدی درباره مالکیت، بهره‌برداری و مسئولیت نهادهای عمومی در قبال منابع طبیعی کشور را به صدر افکار عمومی بازگردانده است.