پایگاه خبری سرمایه فردا

پیوستن قزاقستان به توافق‌نامه‌های ابراهیم، در ظاهر گامی نمادین در مسیر عادی‌سازی روابط با اسرائیل است، اما در بطن خود حامل پیام‌هایی راهبردی برای ایران است؛ از گسترش نفوذ تل‌آویو در مرزهای شمالی گرفته تا بازتعریف نظم منطقه‌ای با محوریت واشنگتن. در برابر این نگاه، برخی تحلیلگران آن را صرفاً یک مانور تبلیغاتی بی‌اثر می‌دانند. اما در هر دو صورت، این تحول تلنگری جدی برای سیاست خارجی ایران است.

در حالی که رفت‌وآمدهای دیپلماتیک میان تهران و مسقط شدت گرفته، روایت‌های متناقض درباره ارسال پیام از سوی آمریکا برای ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای، فضای سیاست خارجی ایران را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. میان تکذیب‌های رسمی، تأییدهای تلویحی، و توییت‌های معنادار، آنچه گم شده، انسجام گفتاری و راهبردی در دیپلماسی ایران است.

نشست سوم «دیپلماسی استانی» در تبریز، نماد تلاشی تازه برای پیوند سیاست خارجی با ظرفیت‌های محلی است؛ رویکردی که می‌خواهد مرزها را از خطوط جغرافیایی به کانون‌های تعامل اقتصادی، فرهنگی و امنیتی بدل کند. اما در کشوری با ساختار متمرکز، این سیاست همچنان با پرسش‌هایی درباره مرز اختیارات، نظارت مرکزی و پیامدهای ژئوپلیتیکی روبه‌روست.

علی‌اکبر ناطق نوری پس از سال‌ها سکوت، بار دیگر در قامت یک سیاستمدار میانجی‌گر و عقل‌گرا به صحنه بازگشت؛ بازگشتی که با تأکید بر اقتدار ملی و نقد رفتارهای افراطی، می‌تواند نشانه‌ای از نیاز سیاست ایران به بازسازی زبان گفت‌وگو و بازتعریف گفتمان اصولگرایی باشد.

تأسیس حزب جدید توسط یاسر جبرائیلی، چهره رسانه‌ای اصولگرا، در حالی صورت می‌گیرد که جریان راست با انشقاق‌های درونی و بحران هویتی مواجه است. حزبی که با شعار بازگشت به مردم و اصول انقلاب آغاز شده، اما بیش از آنکه نشانه‌ای از نهادسازی سیاسی باشد، به نظر می‌رسد ادامه یک مسیر فردی برای تثبیت جایگاه در معادلات قدرت باشد.

طرح دوباره پرونده سقوط هواپیمای اوکراینی توسط علی شمخانی، آن هم شش سال پس از حادثه، نه‌تنها فضای سیاسی کشور را ملتهب کرده بلکه بار دیگر شکاف‌های روایت میان دولت سابق و نهادهای امنیتی را آشکار ساخته است. در حالی‌که افکار عمومی هنوز پاسخ‌های روشنی درباره ابعاد این فاجعه دریافت نکرده‌اند، ورود مجدد شمخانی به این موضوع حساس، بیش از آنکه روشنگر باشد، به‌نظر می‌رسد تلاشی برای بازسازی جایگاه سیاسی او در سپهر قدرت باشد—تلاشی که ممکن است با پیامدهای معکوس همراه شود.

اظهارات تازه محمدجواد ظریف درباره اولویت مردم در معادلات قدرت ملی، بار دیگر دوگانه قدیمی «موشک یا مردم» را به صدر گفت‌وگوهای سیاسی و رسانه‌ای بازگرداند. در شرایطی که ایران در موقعیتی حساس پس از جنگ و بازگشت تحریم‌ها قرار دارد، این سخنان نه‌تنها یادآور یک گسست گفتمانی دیرینه است، بلکه تلاش برای بازتعریف مفهوم امنیت در عصر سرمایه اجتماعی به شمار می‌رود.

در حالی که آمریکا و تروئیکای اروپایی از فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک و بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران سخن می‌گویند، تهران، مسکو و پکن این اقدام را فاقد وجاهت حقوقی دانسته و آن را نمادی از شکاف عمیق میان حقوق بین‌الملل و منطق قدرت در سیاست جهانی می‌دانند. دو روایت متضاد، یک بحران مشترک، و آینده‌ای که بیش از هر زمان دیگری به توازن دیپلماسی و قدرت وابسته شده است.

در میانه‌ی نغمه‌های غرب‌گرایی و شرق‌گرایی، ایران بار دیگر بر سر یک دوراهی سرنوشت‌ساز ایستاده است. در حالی که برخی راه نجات را در پذیرش نظم آمریکایی و برخی در ادغام در بلوک شرقی می‌جویند، جمهوری اسلامی با تکیه بر منطق «حکمت، عزت و مصلحت»، راه سومی را برمی‌گزیند؛ راهی برخاسته از هویت تاریخی، استقلال تمدنی و فهم عمیق از مناسبات جهانی. این گزارش تحلیلی به بررسی خط مشی ایران در برابر نسخه‌های افراطی موجود و تبیین مسیر واقعی بازیگری مستقل می‌پردازد.