پایگاه خبری سرمایه فردا

با پذیرش رسمی ایران در سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۲۳، سیاست خارجی کشور وارد مرحله‌ای تازه شد. این سازمان که اکنون بیش از ۳.۲ میلیارد نفر جمعیت و سهم قابل توجهی از اقتصاد جهانی را در اختیار دارد، بستری مهم برای همکاری‌های امنیتی، اقتصادی و فرهنگی میان کشورهای آسیایی و فرامنطقه‌ای است. با وجود ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی و انرژی ایران، بهره‌برداری کامل از فرصت‌های شانگهای هنوز محقق نشده و تحقق آن نیازمند رفع موانع داخلی، تحریم‌های خارجی و تقویت دیپلماسی اقتصادی است.

رزمایش مشترک چین با حضور رهبران کشورهای شرقی، از جمله اعضای بریکس و سازمان همکاری شانگهای، به یکی از مهم‌ترین رویدادهای ژئوپلیتیکی هفته گذشته تبدیل شد. این مانور نظامی، که در اطراف تایوان برگزار شد، پیام‌های آشکاری برای آمریکا، هند و سایر بازیگران منطقه‌ای و جهانی داشت؛ از نمایش قدرت بازدارنده چین گرفته تا تثبیت نقش امنیتی این کشور در شرق آسیا. تحلیلگران معتقدند این رزمایش‌ها نشانه‌ای از آغاز روند جابه‌جایی قدرت جهانی از غرب به شرق هستند، هرچند این روند هنوز به نقطه تثبیت نرسیده است.

در آستانه تهدیدهای جدید تحریمی، حضور فعال ایران در سازمان همکاری شانگهای نه‌تنها یک پاسخ دیپلماتیک، بلکه یک راهبرد برای ورود به نظم اقتصادی جهان است.

سازمان همکاری شانگهای، فراتر از یک پیمان سیاسی یا اقتصادی، می‌تواند به بستری راهبردی برای دیپلماسی رسانه‌ای ایران بدل شود. در جهانی که روایت‌ها قدرت‌سازند، عضویت ایران در این پیمان امکان بازنمایی تازه‌ای از هویت ملی، ظرفیت‌های فرهنگی و نقش منطقه‌ای کشور را فراهم می‌آورد؛ روایتی که از فیلتر رسانه‌های غربی عبور نمی‌کند، بلکه از مسیر شبکه‌ای متنوع و چندزبانه به مخاطبان منطقه و جهان منتقل می‌شود. این یادداشت نشان می‌دهد چگونه ایران می‌تواند با بهره‌گیری هوشمندانه از ظرفیت‌های رسانه‌ای شانگهای، تصویر خود را از کشوری درگیر مناقشه به بازیگری صلح‌طلب و قابل‌اعتماد تغییر دهد.

در پی اختلالات فزاینده در تنگه باب‌المندب، یکی از شاه‌راه‌های حیاتی تجارت جهانی، زیرساخت‌های اقتصادی غرب و خاورمیانه با موجی بی‌سابقه از پیامدهای تورمی، امنیتی و ژئوپولیتیکی مواجه شده‌اند؛ بحرانی که نه‌تنها نظم تجارت جهانی را دستخوش تغییر کرده، بلکه بار مالی سنجیده‌نشده‌ای را به نهادهای بین‌المللی غربی تحمیل کرده و الگوی جدیدی از تاب‌آوری و بازتعریف راهبردهای زنجیره تأمین را رقم زده است.

تحلیل صندوق بین‌المللی پول از پیامدهای تنش تجاری میان اروپا و آمریکا نشان می دهد که  خطر چندپارگی ژئواکونومیک وجود دارد و این مساله بازار جهانی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.

جایگاه برتر دلار به‌عنوان ارز ذخیره جهانی به چالش کشیده و یورو و یوان به دنبال برتری هستند به همین دلیل رویکرد تجاری در مقابل آمریکا در حال تغییر است.

بدون تقویت تجارت امکان مقابله با تحریم ها و فشارهای اقتصادی وجود ندارد. اما خود تجارت جهانی نیز الزاماتی دارد که یکی از آنها تقویت حمل و نقل و توان لجستیکی است. ایران نمی تواند بدون اینکه سرمایه گذاری جدید در ناوگان و کریدورهای حمل و نقلی داشته باشد حتی با کشورهای دوست نیز توسعه تجارت داشته باشد.

سرمایه‌گذاری خارجی، به‌ویژه از سوی چین، در مناطق آزاد ایران با روند رو به رشدی همراه بوده است. بندرهای استراتژیک مناطق آزاد آبادان و خرمشهر، به‌عنوان نقاط کلیدی تجارت، در جذب سرمایه و توسعه زیرساخت‌های صادراتی نقش دارند. در حالی که سهم واردات مناطق آزاد نسبت به کل کشور بسیار ناچیز است.