پایگاه خبری سرمایه فردا

بازار سرمایه ایران طی سه دهه گذشته از یک نهاد کوچک و کم‌اهمیت به یکی از ارکان اصلی اقتصاد ملی تبدیل شده است. این رشد چشمگیر، حاصل تلاش نخبگان، نهادهای مالی و ارتقای آگاهی عمومی بوده—نه سیاست‌گذاری‌های دولتی. با وجود مزایای امنیتی و عملیاتی این بازار نسبت به گزینه‌های سنتی سرمایه‌گذاری، دو مانع جدی—بی‌ثباتی سیاسی-اقتصادی و ضعف ساختاری در مدیریت بازار—همچنان مانع ورود گسترده سرمایه‌های مردمی شده‌اند. این گزارش، ضمن مرور مسیر تحول بورس ایران، چشم‌انداز اصلاحات و جایگاه آینده آن را بررسی می‌کند.

با وجود آنکه طبق قانون، تعاونی‌ها باید ۲۵ درصد از اقتصاد کشور را پوشش دهند، سهم واقعی آن‌ها تنها حدود ۵ درصد است و تنها ۲۰ درصد از اهداف قانونی‌شان محقق شده‌اند. بسیاری از پروژه‌های تعاونی‌ها با حاشیه‌های قضایی و ناکارآمدی مواجه شده‌اند، اما کارشناسان همچنان ظرفیت‌هایی برای هدایت نقدینگی و مقابله با تحریم‌ها در این نهادها می‌بینند.

بازار سرمایه ایران در واپسین روزهای شهریور ۱۴۰۴ با ترکیبی پیچیده از عوامل اثرگذار مواجه شده است؛ از ورود جریان پول تازه و اخبار مثبت صنعتی گرفته تا فشار فروش ناشی از تعطیلات و تحلیل‌های تکنیکال. در این میان، تحولات سیاسی و احتمال تعویق مکانیسم ماشه به مهم‌ترین متغیر تعیین‌کننده مسیر بازار تبدیل شده‌اند. این گزارش، با بررسی شش عامل کلیدی، چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار را در آستانه مهرماه ترسیم می‌کند.

در آستانه فعال‌سازی احتمالی مکانیزم ماشه، بازارهای مالی ایران با موجی از پیش‌خور کردن ریسک‌ها مواجه شده‌اند. از طلا و نقره تا بورس و دلار، هر دارایی در حال بازتعریف ارزش خود است. در این میان، تحلیل‌گران با ترکیب تجربه، داده و تأملات فلسفی، تلاش می‌کنند مسیر سرمایه‌گذاری را از هیجان به حکمت هدایت کنند.

در حالی‌که صندوق‌های طلا پس از ریسک‌های نظامی با موجی از ورود سرمایه مواجه شدند، بررسی دقیق رفتار معامله‌گران نشان می‌دهد که این ورود و خروج‌ها عمدتاً تابع نوسانات قیمت بوده و نه تحلیل ارزش‌گذاری. در مقابل، بازار بورس اوراق بهادار با رفتارهای سنجیده‌تر و مبتنی بر تحلیل بنیادی، سیگنال‌های قابل اتکاتری برای سرمایه‌گذاران ارائه کرده است. داده‌های شهریور نشان می‌دهد که پول‌های حرفه‌ای در حال بازگشت به بازار سهام هستند، در حالی‌که صندوق‌های درآمد ثابت و طلا بیشتر میزبان سرمایه‌گذاران محتاط یا تازه‌وارد بوده‌اند.

در شرایطی که هیچ‌یک از پارامترهای کلان اقتصادی یا سیاسی تغییر نکرده‌اند، بازار سرمایه ایران با واکنش مثبت به کف قیمتی خود، نشانه‌هایی از بازگشت خریداران را بروز داده است. این رشد، نه حاصل خوش‌بینی به مذاکرات یا اصلاح سیاست‌های پولی، بلکه نتیجه تخلیه فشار فروش و تثبیت قیمت‌ها در محدوده‌ای قابل پذیرش برای سرمایه‌گذاران است. در همین حال، رکود در اقتصاد خرد، تورم بالا، و نرخ بهره سنگین، چشم‌انداز کلی اقتصاد را تیره کرده‌اند. با این حال، صنایع ریالی با قدرت چانه‌زنی در قیمت‌گذاری، می‌توانند در این فضای تورمی، فرصت‌هایی برای بازدهی فراهم کنند.

بازار سرمایه ایران با اصلاحی گسترده و رنگ غالب قرمز، وارد فاز جدیدی از نوسان شد. شاخص کل پس از برخورد با مقاومت ۲۷۰۰ واحدی، با کندل شوتینگ‌استار و فشار فروش سنگین، مسیر نزولی را آغاز کرد. هم‌زمان، طلا و دلار در مسیر صعودی قرار گرفتند و صندوق‌های درآمد ثابت با جذب نقدینگی بالا، نشان دادند که سرمایه‌گذاران به‌دنبال پناهگاه‌های کم‌ریسک هستند. در این شرایط، تحلیل‌گران تأکید دارند که بازار بیش از آنکه به داده‌های مالی واکنش نشان دهد، به تحولات سیاسی و ژئوپلیتیکی وابسته شده است.

بازارهای مالی ایران پس از تجربه هیجانات شدید، وارد فاز اصلاح و احتیاط شدند. دلار از سقف ۱۰۶ هزار تومان عقب‌نشینی کرد، طلا و سکه با اصلاح‌های قابل توجه مواجه شدند، و بازار سهام با رشد محدود و رفتار محتاطانه حقیقی‌ها، به دنبال بازپس‌گیری قله ۲.۵ میلیون واحدی بود. در این میان، تحولات سیاسی بین‌المللی، به‌عنوان متغیرهای کلیدی، مسیر آینده بازارها را رقم خواهند زد.

با وجود برخی امیدواری‌های سیاسی و توییت‌های تأثیرگذار، همچون اظهارات اخیر علی لاریجانی درباره امکان مذاکره با آمریکا، پارامترهای کلان اقتصادی و سیاست‌های پولی همچنان بدون تغییر باقی مانده‌اند. در چنین فضایی، بازار نیازمند تقاضای واقعی و تغییرات ساختاری است تا بتواند از کف فعلی عبور کند و به رشد پایدار برسد.