پایگاه خبری سرمایه فردا

با وجود آگاهی گسترده نسبت به محدودیت‌های تولید ناخالص داخلی (GDP)، این شاخص همچنان معیار غالب در سنجش موفقیت اقتصادی کشورها باقی مانده است. کاشیک باسو، اقتصاددان ارشد پیشین بانک جهانی، در نقدی تند هشدار می‌دهد که تمرکز افراطی بر رشد GDP نه‌تنها تصویر نادرستی از رفاه عمومی ارائه می‌دهد، بلکه به تعمیق نابرابری، تضعیف دموکراسی و تخریب زیست‌محیطی منجر شده است. اکنون زمان آن فرا رسیده تا شاخص‌های جایگزینی طراحی شوند که عدالت اجتماعی و پایداری را در قلب سنجش پیشرفت قرار دهند.

در جهانی که تقریباً همه کشورها پرچم، سرود ملی و نماینده در سازمان ملل دارند، پرسش بنیادین این است: آیا استقلال سیاسی به معنای آزادی واقعی در تصمیم‌گیری‌های کلان است؟ گزارش «سرمایه فردا» نشان می‌دهد که بسیاری از دولت‌ها، حتی اگر قدرتمند به نظر برسند، در بزنگاه‌های راهبردی ناچار به تبعیت از نقشه‌های قدرت‌های بزرگ هستند. در این میان، ایران با تکیه بر اراده ملی و ظرفیت‌های داخلی، تجربه‌ای متفاوت از خودمختاری راهبردی را رقم زده است.

در آستانه فعال‌سازی احتمالی مکانیزم ماشه، بازارهای مالی ایران با موجی از پیش‌خور کردن ریسک‌ها مواجه شده‌اند. از طلا و نقره تا بورس و دلار، هر دارایی در حال بازتعریف ارزش خود است. در این میان، تحلیل‌گران با ترکیب تجربه، داده و تأملات فلسفی، تلاش می‌کنند مسیر سرمایه‌گذاری را از هیجان به حکمت هدایت کنند.

در حالی‌که صندوق‌های طلا پس از ریسک‌های نظامی با موجی از ورود سرمایه مواجه شدند، بررسی دقیق رفتار معامله‌گران نشان می‌دهد که این ورود و خروج‌ها عمدتاً تابع نوسانات قیمت بوده و نه تحلیل ارزش‌گذاری. در مقابل، بازار بورس اوراق بهادار با رفتارهای سنجیده‌تر و مبتنی بر تحلیل بنیادی، سیگنال‌های قابل اتکاتری برای سرمایه‌گذاران ارائه کرده است. داده‌های شهریور نشان می‌دهد که پول‌های حرفه‌ای در حال بازگشت به بازار سهام هستند، در حالی‌که صندوق‌های درآمد ثابت و طلا بیشتر میزبان سرمایه‌گذاران محتاط یا تازه‌وارد بوده‌اند.

در شرایطی که هیچ‌یک از پارامترهای کلان اقتصادی یا سیاسی تغییر نکرده‌اند، بازار سرمایه ایران با واکنش مثبت به کف قیمتی خود، نشانه‌هایی از بازگشت خریداران را بروز داده است. این رشد، نه حاصل خوش‌بینی به مذاکرات یا اصلاح سیاست‌های پولی، بلکه نتیجه تخلیه فشار فروش و تثبیت قیمت‌ها در محدوده‌ای قابل پذیرش برای سرمایه‌گذاران است. در همین حال، رکود در اقتصاد خرد، تورم بالا، و نرخ بهره سنگین، چشم‌انداز کلی اقتصاد را تیره کرده‌اند. با این حال، صنایع ریالی با قدرت چانه‌زنی در قیمت‌گذاری، می‌توانند در این فضای تورمی، فرصت‌هایی برای بازدهی فراهم کنند.

بازار سرمایه ایران با اصلاحی گسترده و رنگ غالب قرمز، وارد فاز جدیدی از نوسان شد. شاخص کل پس از برخورد با مقاومت ۲۷۰۰ واحدی، با کندل شوتینگ‌استار و فشار فروش سنگین، مسیر نزولی را آغاز کرد. هم‌زمان، طلا و دلار در مسیر صعودی قرار گرفتند و صندوق‌های درآمد ثابت با جذب نقدینگی بالا، نشان دادند که سرمایه‌گذاران به‌دنبال پناهگاه‌های کم‌ریسک هستند. در این شرایط، تحلیل‌گران تأکید دارند که بازار بیش از آنکه به داده‌های مالی واکنش نشان دهد، به تحولات سیاسی و ژئوپلیتیکی وابسته شده است.

بازارهای مالی ایران پس از تجربه هیجانات شدید، وارد فاز اصلاح و احتیاط شدند. دلار از سقف ۱۰۶ هزار تومان عقب‌نشینی کرد، طلا و سکه با اصلاح‌های قابل توجه مواجه شدند، و بازار سهام با رشد محدود و رفتار محتاطانه حقیقی‌ها، به دنبال بازپس‌گیری قله ۲.۵ میلیون واحدی بود. در این میان، تحولات سیاسی بین‌المللی، به‌عنوان متغیرهای کلیدی، مسیر آینده بازارها را رقم خواهند زد.

با وجود برخی امیدواری‌های سیاسی و توییت‌های تأثیرگذار، همچون اظهارات اخیر علی لاریجانی درباره امکان مذاکره با آمریکا، پارامترهای کلان اقتصادی و سیاست‌های پولی همچنان بدون تغییر باقی مانده‌اند. در چنین فضایی، بازار نیازمند تقاضای واقعی و تغییرات ساختاری است تا بتواند از کف فعلی عبور کند و به رشد پایدار برسد.

کارشناسان معتقدند تحرکات مثبت، اگرچه نشانه‌ بازگشت عقلانیت به بورس است، اما تا زمانی که اصلاحات در حوزه ارز، مالیات و روابط بین‌الملل صورت نگیرد، نمی‌توان آن را صعود تلقی کرد.