پایگاه خبری سرمایه فردا

دیدار رجب طیب اردوغان با دونالد ترامپ در کاخ سفید، بار دیگر روابط پرتنش و چندلایه ترکیه و آمریکا را به صدر اخبار بازگرداند. از خرید جنگنده‌های اف-۱۶ و اف-۳۵ تا تحریم‌های نفتی علیه روسیه، این گفت‌وگوها در بستر رقابت‌های ژئوپلیتیکی، منازعات سوریه و نقش‌آفرینی اسرائیل، نشان‌دهنده تلاش آنکارا برای حفظ موازنه میان شرق و غرب است؛ موازنه‌ای که با تهدیدهای واشنگتن و کارشکنی تل‌آویو، هر روز شکننده‌تر می‌شود.

تمایل به رابطه با آمریکا، نه از دل تحلیل‌های راهبردی، بلکه از تصویرسازی‌های رسانه‌ای، کلیشه‌های تاریخی و رفتار سیاست‌مداران داخلی شکل گرفته است؛ در حالی‌که آنچه مردم واقعاً می‌خواهند، رفاه و حل مسائل اقتصادی است، نه وابستگی به یک مسیر خاص.

با وجود حسن‌نیت ایران در مذاکرات و پذیرش تعهدات فنی، آمریکا و اروپا مسیر توافق را به مطالبه‌گری یک‌جانبه و فشار حداکثری بدل کرده‌اند؛ نتیجه، نه توافق، بلکه بن‌بستی است که گزینه نظامی را نیز بی‌اثر کرده است

نخستین سخنرانی دونالد ترامپ در دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش در مجمع عمومی سازمان ملل، به‌جای پرداختن به بحران‌های جهانی، به نمایش کارنامه داخلی و شعارهای انتخاباتی اختصاص یافت؛ رویکردی که سازمان ملل را به سکویی برای تبلیغات سیاسی بدل کرد و بار دیگر نشان داد که در نگاه ترامپ، اولویت با مخاطب داخلی است، نه همکاری‌های چندجانبه جهانی.

در آستانه فعال‌سازی مکانیسم ماشه، ایران با حضور دیپلمات‌های ارشد خود در نیویورک، آخرین تلاش‌ها برای حفظ مسیر مذاکره را انجام می‌دهد. با وجود توافق قاهره و نشان دادن حسن نیت از سوی تهران، طرف غربی با بدعهدی و فشارهای سیاسی، اعتبار خود را زیر سؤال برده است. اکنون مسئله اصلی، نه صرف مذاکره با آمریکا، بلکه تضمین پایبندی طرف مقابل به توافقات احتمالی است.

تحولات اخیر در دریای سرخ و موضع‌گیری‌های آشکار چین در حمایت از ایران و انصارالله یمن، نشان‌دهنده تغییر بنیادین در سیاست خارجی پکن است. چین که پیش‌تر بی‌طرفی در بحران یمن را حفظ می‌کرد، اکنون با ارائه تصاویر ماهواره‌ای و حمایت دیپلماتیک، به بازیگری فعال در تقابل منطقه‌ای با آمریکا و اسرائیل تبدیل شده است. این چرخش، نه‌تنها روابط چین و اسرائیل را دچار تنش کرده، بلکه جایگاه پکن را به‌عنوان حامی راهبردی محور مقاومت تثبیت کرده است.

در پی تشدید تنش‌های نظامی در شرق اروپا و نقض‌های مکرر حریم هوایی کشورهای عضو ناتو، اظهارات دونالد ترامپ و اورزولا فون درلاین نشان می‌دهد که بحران اوکراین از یک مناقشه منطقه‌ای به یک بحران قاره‌ای بدل شده است. ترامپ با وعده دفاع مستقیم از لهستان و بالتیک، و فون درلاین با تأکید بر استقلال دفاعی اروپا، دو مسیر متفاوت را برای آینده امنیتی قاره ترسیم کرده‌اند—مسیرهایی که می‌توانند سرنوشت اروپا را در برابر تهدیدات روسیه رقم بزنند.

تیموتی گارتن اش، تاریخ‌نگار و استاد دانشگاه بریتانیایی، در یادداشتی منتشرشده توسط شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا، نسبت به آینده سیاسی ایالات متحده هشدار داده و تأکید کرده است که دموکراسی آمریکایی در آستانه فروپاشی قرار دارد. او با اشاره به خشونت‌های گسترده، ضعف نهادهای مدنی، و تهدیدهای مستقیم رئیس‌جمهور علیه رسانه‌ها و رأی‌دهندگان، معتقد است تنها ۴۰۰ روز برای آغاز عملیات نجات دموکراسی باقی مانده است.

پنج سال پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان و امضای توافق دوحه با طالبان، دونالد ترامپ با تهدیدهای علنی و مذاکرات پشت‌پرده، خواهان بازپس‌گیری پایگاه نظامی بگرام شده است. این چرخش آشکار در سیاست واشنگتن، نه‌تنها نقض تعهدات پیشین آمریکا محسوب می‌شود، بلکه با واکنش‌های تند طالبان و مخالفت گسترده در افغانستان روبه‌رو شده است.