پایگاه خبری سرمایه فردا

در حالی که چین با نمایش قدرت نظامی و دیپلماتیک، هشتادمین سالگرد پیروزی بر ژاپن را جشن گرفت، نشانه‌های شکل‌گیری نظمی جهانی با محوریت پکن بیش از پیش آشکار شده‌اند. جان رنی شورت، استاد سیاست عمومی، معتقد است که جهان از نظم تک‌قطبی تحت رهبری آمریکا عبور کرده و اکنون در مرحله گذار به یک نظم چندقطبی قرار دارد؛ نظمی که چین، آمریکا و اروپا هر یک با چالش‌های داخلی و رقابت‌های ژئوپولیتیکی، برای تثبیت جایگاه خود در آن تلاش می‌کنند. این گذار، نه‌تنها پایان «قرن آمریکایی» را رقم زده، بلکه پرسش‌هایی بنیادین درباره آینده اتحادها، منافع مشترک جهانی و احتمال درگیری‌های نوظهور را پیش روی قدرت‌های بزرگ قرار داده است.

با پذیرش رسمی ایران در سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۲۳، سیاست خارجی کشور وارد مرحله‌ای تازه شد. این سازمان که اکنون بیش از ۳.۲ میلیارد نفر جمعیت و سهم قابل توجهی از اقتصاد جهانی را در اختیار دارد، بستری مهم برای همکاری‌های امنیتی، اقتصادی و فرهنگی میان کشورهای آسیایی و فرامنطقه‌ای است. با وجود ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی و انرژی ایران، بهره‌برداری کامل از فرصت‌های شانگهای هنوز محقق نشده و تحقق آن نیازمند رفع موانع داخلی، تحریم‌های خارجی و تقویت دیپلماسی اقتصادی است.

رزمایش مشترک چین با حضور رهبران کشورهای شرقی، از جمله اعضای بریکس و سازمان همکاری شانگهای، به یکی از مهم‌ترین رویدادهای ژئوپلیتیکی هفته گذشته تبدیل شد. این مانور نظامی، که در اطراف تایوان برگزار شد، پیام‌های آشکاری برای آمریکا، هند و سایر بازیگران منطقه‌ای و جهانی داشت؛ از نمایش قدرت بازدارنده چین گرفته تا تثبیت نقش امنیتی این کشور در شرق آسیا. تحلیلگران معتقدند این رزمایش‌ها نشانه‌ای از آغاز روند جابه‌جایی قدرت جهانی از غرب به شرق هستند، هرچند این روند هنوز به نقطه تثبیت نرسیده است.

در آستانه تهدیدهای جدید تحریمی، حضور فعال ایران در سازمان همکاری شانگهای نه‌تنها یک پاسخ دیپلماتیک، بلکه یک راهبرد برای ورود به نظم اقتصادی جهان است.

سازمان همکاری شانگهای، فراتر از یک پیمان سیاسی یا اقتصادی، می‌تواند به بستری راهبردی برای دیپلماسی رسانه‌ای ایران بدل شود. در جهانی که روایت‌ها قدرت‌سازند، عضویت ایران در این پیمان امکان بازنمایی تازه‌ای از هویت ملی، ظرفیت‌های فرهنگی و نقش منطقه‌ای کشور را فراهم می‌آورد؛ روایتی که از فیلتر رسانه‌های غربی عبور نمی‌کند، بلکه از مسیر شبکه‌ای متنوع و چندزبانه به مخاطبان منطقه و جهان منتقل می‌شود. این یادداشت نشان می‌دهد چگونه ایران می‌تواند با بهره‌گیری هوشمندانه از ظرفیت‌های رسانه‌ای شانگهای، تصویر خود را از کشوری درگیر مناقشه به بازیگری صلح‌طلب و قابل‌اعتماد تغییر دهد.

در حالی‌که چین با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و گسترش نفوذ ژئو‌اقتصادی خود به‌دنبال تثبیت جایگاه جهانی‌اش است، ایالات متحده با سیاست‌های تعرفه‌ای و محدودیت‌های تجاری تلاش دارد این روند را مهار کند. اما این تقابل نه‌تنها بر اقتصاد دو کشور، بلکه بر بازارهای جهانی از جمله ایران نیز سایه افکنده است—از نوسانات قیمت فلزات پایه تا بحران بدهی و رکود احتمالی در آمریکا.

به گزارش سرمایه فردا، در گزارش تجارت خارجی چین در ماه ژوئیه، نشانه‌هایی از تغییرات ساختاری در مسیر بازرگانی این کشور دیده می‌شود که برای اقتصادهایی با پیوندهای تجاری نزدیک به پکن، از جمله ایران،

در سایه تحولات ژئوپلیتیکی پس از جنگ اوکراین، تنش‌ها میان چین و تایوان به نقطه‌ای رسیده‌اند که رسانه‌های غربی از وقوع جنگ قریب‌الوقوع سخن می‌گویند؛ اما واقعیت میدان نشان می‌دهد چین نه در پی اشغال نظامی فوری، بلکه در حال ترسیم سناریویی پیچیده برای تسلط تدریجی بر تایوان است—از طریق فشار اقتصادی، حملات سایبری، و محاصره دریایی. این تقابل نه با صدای گلوله، بلکه در منطقه خاکستری قدرت در حال رقم خوردن است.

شاید به نظر برسد که پاسخ همگام چین در بالا بردن تعرفه واردات کالا از سوی ایالات متحده رویکردی قاطعانه و درست است اما تاریخ آن واکنش به تعرفه های ترامپ را یک اشتباه استراتژیک ارزیابی می کند.