پایگاه خبری سرمایه فردا

در سال‌های اخیر، تحریم‌ها و ناتوانی شرکت‌های هواپیمایی در نوسازی ناوگان، زمینه‌ساز شکل‌گیری بازار سیاه بلیت‌فروشی شده‌اند. در ایام پرتردد مانند اربعین، تخلفات گسترده‌ای در فروش بلیت‌های چارتری رخ داده که با مهندسی تقاضا و کمبود مصنوعی، قیمت‌ها را تا چند برابر افزایش داده‌اند. نبود سامانه یکپارچه فروش، وابستگی به واسطه‌های غیررسمی و ضعف ضمانت اجرایی نرخ‌های مصوب، این چرخه معیوب را تقویت کرده‌اند. برآوردها نشان می‌دهد ارزش تخلفات سالانه در این حوزه به بیش از ۳ هزار میلیارد تومان می‌رسد.

در ایام اربعین ۱۴۰۴ و همزمان با موج میلیونی زائران حسینی(ع)، سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان با همکاری ۱۴ دستگاه اجرایی، عملیات گسترده‌ای را برای نظارت بر بازار، رسیدگی به شکایات و تأمین نیازهای زائران اجرا کرد. این اقدامات که در مسیرهای مواصلاتی، مرزهای ورودی و شهرهای زیارتی انجام شد، با هدف تضمین امنیت اقتصادی و تکریم زائران صورت گرفت و به تشکیل صدها پرونده تخلف، ساماندهی بازارهای محلی و تأمین اقلام ضروری منجر شد.

راهپیمایی اربعین، با حضور بیش از ۲۰ میلیون زائر از ده‌ها کشور جهان، دیگر صرفاً یک مناسک مذهبی نیست؛ بلکه به رسانه‌ای ارگانیک، چندلایه و جهانی تبدیل شده که پیام‌های عدالت، همبستگی، و کرامت انسانی را از دل تجربه زیسته میلیون‌ها انسان به جهان مخابره می‌کند. این پدیده بی‌نظیر، با بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی و تعاملات میان‌فرهنگی، در برابر تحریف‌ها و بایکوت‌های رسانه‌ای ایستاده و روایت‌هایی اصیل و مردمی از معنویت، ایثار و همزیستی را به تصویر می‌کشد. پرسش اینجاست: چگونه می‌توان ظرفیت رسانه‌ای اربعین را تقویت کرد و آن را به ابزاری مؤثر برای بازنمایی حقیقت در جهان تبدیل ساخت؟

در جهانی که تصویر هر کشور با یک نماد یا روایت تثبیت می‌شود، راهپیمایی اربعین به بستری برای شکل‌گیری «کلان‌تصویر» جدیدی از ایران بدل شده است؛ تصویری که نه از دل تبلیغات رسمی، بلکه از زبان مردم عراق، از خاطره مقاومت مشترک، و از تحسین قدرت نرم و سخت ایران برآمده است. ایران امروز، در نگاه همسایگان، نه فقط سرزمین موشک‌ها، بلکه نماد اراده، استقلال و رهبری شیعه در منطقه است—تصویری که اگر باورش کنیم، می‌توانیم آن را تثبیت و جهانی کنیم.

راهپیمایی اربعین صرفاً یک آیین مذهبی نیست؛ تجربه‌ای زیسته و جمعی است که در آن بدن‌ها، اشیاء، روایت‌ها و مناسک در هم تنیده می‌شوند تا «مایی» تازه خلق شود. این «ما» نه حاصل جمع افراد، بلکه محصول کنش مشترک، حافظه‌ی جمعی و عقل ارتباطی است که در دل مسیر شکل می‌گیرد و به سوژه‌ای تاریخی بدل می‌شود.

راهپیمایی اربعین صرفاً یک آیین مذهبی نیست؛ بلکه فناوری اجتماعی پیچیده‌ای است برای بازآرایی تخیل جمعی، صورت‌بندی سوژه مقاوم و طراحی افق‌های تمدنی آینده. این پدیده، با پیوند زنده میان خاطره عاشورا، تجربه همبستگی حال و آرمان ظهور، به کارگاهی عملی برای ساختن جامعه‌ای مبتنی بر معنویت، ایثار و کنش‌گری فعال بدل شده است. در جهانی که نظم مسلط بر رقابت و فردگرایی بنا شده، اربعین با خلق جغرافیای بدیل، امکان زیستن در نظمی دیگر را به‌صورت انضمامی اثبات می‌کند.

در جهانی که مرز میان حق و باطل بیش از هر زمان دیگری آشکار شده، راهپیمایی میلیونی اربعین به نماد همبستگی، مقاومت و کنش‌گری مؤمنانه بدل شده است. این آیین باشکوه، نه‌تنها تجدید عهد با عاشورا، بلکه مانوری از قدرت نرم امت شیعه در برابر استبداد رسانه‌ای و نظامی غرب است. امسال، در سایه پیروزی‌های مقاومت و تحقیر قدرت‌های سلطه‌گر، مسیر اربعین به صحنه‌ای برای نمایش «روح جمعی امت مقاومت» تبدیل شده؛ جمعیتی میلیونی که با قلب‌هایی متصل و گام‌هایی استوار، پیام آزادگی و ایستادگی را به گوش جهانیان می‌رسانند.

قیام عاشورا، نقطه تلاقی دین و سیاست بود؛ جایی که امام حسین علیه‌السلام با تصمیمی تاریخی، حج را نیمه‌تمام گذاشت تا در برابر انحرافی بزرگ در دین بایستد. این حرکت، الگویی از دینداری ارائه داد که در برابر ظاهرگرایی و مناسک بی‌روح، قد علم می‌کند. مراسم اربعین، در امتداد همین مسیر، وظیفه بازماندگان قیام را یادآوری می‌کند: اینکه اگر در کربلا نبودیم، امروز می‌توانیم با پای پیاده، با دل و جان، اعلام موضع کنیم.

در میان تئوری‌زدگی مزمن و گسست میان نظر و عمل در علوم انسانی ایران، اربعین به‌عنوان یک تجربه اجتماعی-معنوی بی‌نظیر، می‌تواند نقطه عزیمتی برای بازگشت به عقل عملی و بازسازی خرد اجتماعی باشد. این پدیده، فراتر از مناسک دینی، ظرفیت آن را دارد که به الگویی بومی برای نهادسازی، بازتعریف زیست جمعی و بازاندیشی در فلسفه عملی تبدیل شود؛ مشروط بر آنکه نخبگان ایرانی از انفعال نظری عبور کرده و به فهم عمیق و نظام‌مند این تجربه تمدنی دست یابند.