پایگاه خبری سرمایه فردا

در حالی‌که اصلاحات اقتصادی در آرژانتین نتایجی چشمگیر به همراه داشته، بسیاری از اقتصاددانان چپ‌گرا که پیش‌تر نسبت به این سیاست‌ها هشدار داده بودند، بار دیگر در پیش‌بینی‌های خود ناکام ماندند. این شکست‌ها تصادفی نیستند؛ بلکه ریشه در نظریه‌هایی دارند که واقعیت‌های بازار را نادیده می‌گیرند. در جهانی که بازار ایده‌ها فاقد سازوکار بازخورد شفاف است، حتی اندیشه‌های اشتباه نیز می‌توانند مورد ستایش قرار گیرند و مسیر سیاست‌گذاری را منحرف کنند.

آدام گرنت، نویسنده و روان‌شناس برجسته، با طراحی هرم سبک‌های تفکر، تصویری روشن از سطوح مختلف اندیشیدن انسان‌ها ارائه می‌دهد—از کسانی که درگیر اثبات خود و شکست دیگران‌اند تا آنان که با ذهنی باز، تغییر دیدگاه را نشانه‌ای از رشد می‌دانند. این مدل، نه‌تنها ابزاری برای شناخت خود و دیگران است، بلکه راهی برای ارتقای کیفیت تصمیم‌گیری و رسیدن به بلوغ فکری است.

در سال‌های اخیر، پیروی از سیاست‌های نئولیبرالی در فضای اقتصادی ایران نه‌تنها دستاوردی به همراه نداشته بلکه بر دامنه بحران‌ها افزوده است. واگذاری شتاب‌زده بنگاه‌ها، آزادسازی بی‌ضابطه قیمت‌ها، و بی‌توجهی به ساختار حمایتی، اقتصاد کشور را در معرض فروپاشی تدریجی قرار داده‌اند؛ نسخه‌هایی تحمیلی که نه با مختصات داخلی سازگارند و نه با واقعیت‌های جامعه ایرانی هم‌راستا. این گزارش، روایت تقابل منافع پنهان، ناکارآمدی‌های ساختاری، و آینده مبهم اقتصاد در سایه نظریه‌هایی است که بیشتر ویران کرده‌اند تا آباد.

در علوم طبیعی، واژه «اثبات» جای خود را به مفاهیمی چون نظریه‌ها در علم داده است. فکت‌های علمی مشاهداتی مستقیم از واقعیت‌های طبیعت هستند، درحالی‌که نظریه‌ها تلاش می‌کنند با مدل‌سازی و فرضیات، رفتار طبیعت را توضیح دهند. این مقاله به تفاوت این دو مفهوم و نقش آن‌ها در پیشرفت علم پرداخته است.

نظریه پردازان مدعی اند که از نظریه جبرگرای اقتصادی مارکس با اندیشه دیالکتیک پیروی می کنند. اما اختلاف هایی میان آنها وجود دارد.