پایگاه خبری سرمایه فردا

در حالی‌که واشنگتن هم‌زمان با تشدید تحریم‌ها، از مسیر عمان پیام مذاکره می‌فرستد، وزارت امور خارجه ایران در وضعیتی از انفعال و بی‌تحرکی گرفتار شده است. نه ابتکار عملی دیده می‌شود، نه پاسخ روشن، و نه حتی تلاشی برای بازتعریف راهبردی در برابر سیاست چندوجهی آمریکا. این گزارش، نگاهی دارد به بن‌بست دیپلماتیک تهران و سردرگمی واشنگتن در مواجهه با یکدیگر.

علی‌اکبر ناطق نوری پس از سال‌ها سکوت، بار دیگر در قامت یک سیاستمدار میانجی‌گر و عقل‌گرا به صحنه بازگشت؛ بازگشتی که با تأکید بر اقتدار ملی و نقد رفتارهای افراطی، می‌تواند نشانه‌ای از نیاز سیاست ایران به بازسازی زبان گفت‌وگو و بازتعریف گفتمان اصولگرایی باشد.

انتشار ویدئوی مراسم عروسی دختر علی شمخانی، چهره امنیتی باسابقه، بهانه‌ای شد برای بازخوانی مرز میان حریم خصوصی و مسئولیت عمومی. در فضایی که افکار عمومی تشنه شفافیت‌اند، این رویداد به نقطه‌ای بحرانی در مسیر اعتمادسازی بدل شده و آینده سیاسی شمخانی را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.

انتشار تصویر معاون سازمان ملی استاندارد در یک اجلاس بین‌المللی، بار دیگر رسانه‌های جناحی را به میدان حاشیه‌سازی کشاند. در حالی که نقدها بر ظاهر و هزینه سفر متمرکز شده‌اند، پرسش اصلی همچنان بی‌پاسخ مانده: عملکرد واقعی سازمان‌ها چگونه ارزیابی می‌شود و رسانه‌ها چه نقشی در اصلاح ساختاری دارند؟

طرح دوباره پرونده سقوط هواپیمای اوکراینی توسط علی شمخانی، آن هم شش سال پس از حادثه، نه‌تنها فضای سیاسی کشور را ملتهب کرده بلکه بار دیگر شکاف‌های روایت میان دولت سابق و نهادهای امنیتی را آشکار ساخته است. در حالی‌که افکار عمومی هنوز پاسخ‌های روشنی درباره ابعاد این فاجعه دریافت نکرده‌اند، ورود مجدد شمخانی به این موضوع حساس، بیش از آنکه روشنگر باشد، به‌نظر می‌رسد تلاشی برای بازسازی جایگاه سیاسی او در سپهر قدرت باشد—تلاشی که ممکن است با پیامدهای معکوس همراه شود.

اظهارات تازه محمدجواد ظریف درباره اولویت مردم در معادلات قدرت ملی، بار دیگر دوگانه قدیمی «موشک یا مردم» را به صدر گفت‌وگوهای سیاسی و رسانه‌ای بازگرداند. در شرایطی که ایران در موقعیتی حساس پس از جنگ و بازگشت تحریم‌ها قرار دارد، این سخنان نه‌تنها یادآور یک گسست گفتمانی دیرینه است، بلکه تلاش برای بازتعریف مفهوم امنیت در عصر سرمایه اجتماعی به شمار می‌رود.

در حالی که آمریکا و تروئیکای اروپایی از فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک و بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران سخن می‌گویند، تهران، مسکو و پکن این اقدام را فاقد وجاهت حقوقی دانسته و آن را نمادی از شکاف عمیق میان حقوق بین‌الملل و منطق قدرت در سیاست جهانی می‌دانند. دو روایت متضاد، یک بحران مشترک، و آینده‌ای که بیش از هر زمان دیگری به توازن دیپلماسی و قدرت وابسته شده است.

در بزنگاه‌هایی که سیاست به سطح ادراک عمومی کشیده می‌شود، پروژه‌ای آرام اما عمیق در حال شکل‌گیری است؛ پروژه‌ای که می‌خواهد ایران را از نظام سیاسی‌اش جدا سازد، نه با گلوله، بلکه با واژه. این نوشته از دل گفتمان فلسفه‌سیاسی بیرون آمده تا پرده از راهبردی بردارد که هدفش تضعیف همبستگی ملی، تحریف اراده عمومی و تبدیل ایران از یک کنش‌گر زنده به یک شئی تاریخی بی‌صداست.

پس از سال‌ها تأکید بر قدرت سخت، ایران اکنون در موقعیتی قرار دارد که با دیپلماسی فعال و استفاده از ابزارهای قدرت نرم، روابط منطقه‌ای خود را گسترش دهد. از مذاکرات راهبردی تا نشست‌های بین‌المللی، فرصت‌هایی برای گفتگوی مؤثر میان ایران و کشورهای عربی منطقه فراهم شده است. با بهره‌گیری از دیپلماسی عمومی، تعاملات فرهنگی، و سیاست‌های همکاری اقتصادی، ایران می‌تواند تصویری نوین از خود ارائه دهد و نقش سازنده‌ای در تحولات آینده منطقه ایفا کند.