پایگاه خبری سرمایه فردا

سخنان اخیر رئیس‌جمهور درباره واگذاری تدریجی اختیارات به استان‌ها، در ظاهر با ادبیات اصلاح ساختار اداری و افزایش کارآمدی همخوانی دارد. اما در شرایطی که دولت چهاردهم با بن‌بست‌های اقتصادی و مدیریتی دست‌وپنجه نرم می‌کند، این طرح بیش از آنکه یک پروژه اصلاحی باشد، به نظر می‌رسد تلاشی برای تقسیم بار ناکامی‌ها میان دولت مرکزی و مدیران استانی باشد.

نشست تهران ادامه مسیری است که از توافق پکن آغاز شد؛ مسیری که روابط ایران و عربستان را پس از سال‌ها قطع ارتباط وارد مرحله بازسازی کرد، اما همچنان در سطحی دیپلماتیک و کنترل‌شده باقی مانده و از ورود به همکاری‌های اقتصادی و ساختاری فاصله دارد.

بیانیه تازه شورای همکاری خلیج فارس بار دیگر ادعاهای تکراری درباره جزایر ایرانی را تکرار کرد، در حالی که سخنان دبیرکل این شورا در مجمع دوحه از ضرورت ثبات و همکاری با تهران حکایت داشت. این دوگانگی نشان می‌دهد که سیاست منطقه‌ای شورا میان فشار و تعامل، بازدارندگی و گفت‌وگو در نوسان است.

دیدار یک‌روزه وزیر خارجه ترکیه از تهران تنها یک رویداد تشریفاتی نبود؛ این سفر بازتابی از روابط پیچیده و چندلایه ایران و ترکیه است که همزمان درگیر همکاری‌های اقتصادی، رقابت‌های ژئوپلیتیک و ضرورت‌های امنیتی‌اند. حضور هاکان فیدان، چهره امنیتی و دیپلماتیک ترکیه، نشان می‌دهد آنکارا به دنبال بازتعریف جایگاه خود در معادلات منطقه‌ای است و تهران نیز این فرصت را برای بازسازی مناسبات دوجانبه مغتنم می‌داند.

در هفته‌های اخیر، سیاست خارجی ایران تصویری چندلایه و گاه متناقض از خود نشان داده است؛ نامه رئیس‌جمهوری به ولیعهد سعودی، پیام صریح دبیر شورای عالی امنیت ملی درباره مذاکره، سفر عباس عراقچی به اروپا و در نهایت سخنان رهبر انقلاب، همگی در کنار هم ترکیبی از پیام‌های ناهم‌آهنگ را ساخته‌اند که در نگاه بیرونی به‌عنوان نبود یک خط‌مشی واحد تعبیر می‌شود.

پیوستن قزاقستان به توافق‌نامه‌های ابراهیم، در ظاهر گامی نمادین در مسیر عادی‌سازی روابط با اسرائیل است، اما در بطن خود حامل پیام‌هایی راهبردی برای ایران است؛ از گسترش نفوذ تل‌آویو در مرزهای شمالی گرفته تا بازتعریف نظم منطقه‌ای با محوریت واشنگتن. در برابر این نگاه، برخی تحلیلگران آن را صرفاً یک مانور تبلیغاتی بی‌اثر می‌دانند. اما در هر دو صورت، این تحول تلنگری جدی برای سیاست خارجی ایران است.

بیانیه دفتر حسن روحانی، نه نقطه پایان حملات، بلکه آغاز دور تازه‌ای از منازعه سیاسی است؛ منازعه‌ای که از تخریب برای حذف تغذیه می‌کند و با هر واکنش، شدت می‌گیرد. در این میدان، صداوسیما و تریبون‌های تندرو، نقش بازوی رسانه‌ای پروژه‌ای را ایفا می‌کنند که هدفش نه نقد، بلکه بازنویسی تاریخ و حذف گفتمان اعتدال است.

در حالی‌که واشنگتن هم‌زمان با تشدید تحریم‌ها، از مسیر عمان پیام مذاکره می‌فرستد، وزارت امور خارجه ایران در وضعیتی از انفعال و بی‌تحرکی گرفتار شده است. نه ابتکار عملی دیده می‌شود، نه پاسخ روشن، و نه حتی تلاشی برای بازتعریف راهبردی در برابر سیاست چندوجهی آمریکا. این گزارش، نگاهی دارد به بن‌بست دیپلماتیک تهران و سردرگمی واشنگتن در مواجهه با یکدیگر.

نشست سوم «دیپلماسی استانی» در تبریز، نماد تلاشی تازه برای پیوند سیاست خارجی با ظرفیت‌های محلی است؛ رویکردی که می‌خواهد مرزها را از خطوط جغرافیایی به کانون‌های تعامل اقتصادی، فرهنگی و امنیتی بدل کند. اما در کشوری با ساختار متمرکز، این سیاست همچنان با پرسش‌هایی درباره مرز اختیارات، نظارت مرکزی و پیامدهای ژئوپلیتیکی روبه‌روست.