پایگاه خبری سرمایه فردا

در گفت‌وگویی مهم با نشریه «سیاست بین‌الملل فصل»، علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران، به تحلیل پیامدهای جنگ ۱۲ روزه علیه جمهوری اسلامی پرداخت؛ تحلیلی که فراتر از یک گفت‌وگوی آکادمیک، به مثابه گزارشی راهبردی از شکست آخرین سناریوی دشمنان ایران تلقی می‌شود. واعظ با اذعان به بقای توانمندی‌های هسته‌ای، موشکی و انسجام ملی ایران، تأکید می‌کند که جمهوری اسلامی با وجود فشارهای حداکثری، نه‌تنها از پا نیفتاده، بلکه به سطحی جدید از بازدارندگی و مشروعیت داخلی و منطقه‌ای دست یافته است. این مصاحبه، در واقع اعترافی تلخ از سوی جبهه متخاصم به ناکارآمدی چهار دهه فشار و تجاوز علیه ایران است

جبهه اصلاحات ایران در حالی پس از جنگ ۱۲ روزه علیه ایران خواستار تغییرات اساسی در ساختار حکمرانی شده که در طول بحران، هیچ نقش مؤثری در همبستگی ملی ایفا نکرد. بیانیه اخیر این جریان با نادیده‌گرفتن واقعیت‌های میدانی و نقش بازدارنده توان دفاعی کشور، بار دیگر نشان داد اصلاح‌طلبان همچنان با درکی رمانتیک از مناسبات جهانی، مذاکره را راه‌حل بحران می‌دانند؛ در حالی که تجربه جنگ اخیر ثابت کرد تنها قدرت دفاعی است که مانع تجاوز دشمن می‌شود، نه امضای تعهدات صلح‌آمیز.

نهضت ملی شدن صنعت نفت، نقطه‌عطفی در تاریخ مبارزات ضداستعماری ایران بود که با ائتلاف نادر نیروهای مذهبی و ملی‌گرا به پیروزی رسید. اما گسست تدریجی دولت مصدق از جریان مذهبی، به‌ویژه روحانیت و گروه‌هایی چون فدائیان اسلام، زمینه‌ساز انزوای اجتماعی دولت و فراهم‌کننده بستر داخلی برای موفقیت کودتای ۲۸ مرداد شد. این گزارش، با نگاهی تحلیلی به نقش محوری جریان مذهبی در شکل‌گیری، پیشبرد و در نهایت شکست نهضت، عبرت‌هایی تاریخی از تعامل سیاست و دین در ایران معاصر ارائه می‌دهد.

در مسیر تکامل سیاسی، آنچه بیش از هر چیز به ثبات و بلوغ نظام‌ها کمک می‌کند، گذار از کنشگری هیجانی به عقلانیت فرآیندی است؛ رویکردی که قواعد و نهادها را بر واکنش‌های زودگذر مقدم می‌داند. نوشتار حاضر با تکیه بر نظریات توسعه سیاسی، نشان می‌دهد چگونه فقر تفکر نهادمند در میان بخشی از نخبگان ایرانی، مانعی معرفتی برای مدیریت پایدار تعارضات و تحقق حکمت سیاسی شده است. درک پیچیدگی تاریخی، تمایز میان دولت و نظام، و اعتماد به منطق فرآیندی، الزاماتی هستند که بدون آن‌ها، انرژی اجتماعی به جای پیشرفت، صرف فرسایش خواهد شد.

در مواجهه با خشونت عریان رژیم صهیونیستی در غزه، اسلاوی ژیژک با نگاهی فلسفی و بی‌پرده، از فروپاشی معیارهای اخلاقی در نظم جهانی پرده برمی‌دارد. او با نقد واژگان فریبنده‌ای چون «دفاع از خود» و «حق امنیت»، نشان می‌دهد که چگونه رسانه، دین و سیاست، در خدمت طبیعی‌سازی جنایت قرار گرفته‌اند. غزه، در نگاه ژیژک، نه فقط یک بحران منطقه‌ای، بلکه گره‌گاهی است که حقیقت، اخلاق و ایدئولوژی در آن به آزمون گذاشته می‌شوند؛ آزمونی که جهان امروز، با نمره‌ای شرم‌آور در حال عبور از آن است.

جنبش مشروطه در ایران، صحنه‌ی اتحاد و سپس جدایی دو فقیه برجسته، آخوند خراسانی و شیخ فضل‌الله نوری بود؛ همکاری اولیه این دو در مبارزه با استبداد قاجار و تأسیس عدالتخانه، خیلی زود جای خود را به اختلافاتی عمیق داد که ریشه در تفاوت تجربه زیسته، دسترسی اطلاعات و نگرش نسبت به مدرنیته غربی داشت. این نوشتار، با بررسی دلایل واگرایی این دو چهره تأثیرگذار، پرتوی تازه بر پیچیدگی‌های فکری و تاریخی نهضت مشروطه می‌افکند.

همزمان با طرح اتهامات امنیتی از سوی آمریکا، انگلیس و هلند، جمهوری اسلامی ایران این اقدامات را بخشی از یک کارزار هدفمند «ایران‌هراسی» و عملیات روانی برای تشدید فشارهای سیاسی و اقتصادی دانست. گزارش پیش‌رو، ابعاد ادعاهای غرب را بررسی می‌کند و از احتمال تشکیل پرونده‌های حقوق بشری، احیای مکانیسم ماشه و حتی آماده‌سازی افکار عمومی برای عملیات نظامی پرده برمی‌دارد.

اظهارات اخیر رئیس‌جمهور ایران درباره روابط با جمهوری آذربایجان با وجود نیت مثبت، از نظر دیپلماتیک حاوی خلأهای مهمی بود. در شرایطی که ایران طی سه دهه گذشته سیاست حسن همجواری را در قبال باکو در پیش گرفته، همکاری‌های امنیتی آذربایجان با اسرائیل و اقدامات ضدایرانی این کشور، نشان‌دهنده فاصله معنادار از احترام متقابل است. در این گزارش تحلیلی، پیامدهای سیاسی ساده‌انگاری در دیپلماسی و اهمیت بازتعریف موضع رسمی ایران در برابر رفتارهای متناقض باکو بررسی شده است.

تلاش ایران برای کنترل فضای رسانه‌ای مذاکرات برجام ناکام ماند، چراکه رسانه‌ها نقش کلیدی در دیپلماسی آمریکایی ایفا می‌کنند. اکنون، با انبوهی از اخبار تکراری و نبود تحولات اساسی، بازارها در انتظار یک تغییر واقعی هستند. آیا تاریخ دقیق دور بعدی مذاکرات می‌تواند این روند را دگرگون کند؟