پایگاه خبری سرمایه فردا

چهار دهه پس از تثبیت نئولیبرالیسم در آمریکا، دونالد ترامپ با ترکیبی متناقض از مقررات‌زدایی و مداخله‌گری، اقتصاد ایالات متحده را به مسیری تازه سوق داده است. در حالی‌که جهان با چالش‌هایی چون رقابت چین، انقلاب هوش مصنوعی و بحران‌های زیست‌محیطی روبه‌روست، کارشناسان برجسته از «سرمایه‌داری پدرسالارانه»، «رفاقتی» و «بی‌راهبرد» در سیاست‌های ترامپ سخن می‌گویند. این مقاله، تصویری چندوجهی از بحران هویت اقتصادی آمریکا و تزلزل در اصول بازار آزاد ارائه می‌دهد.

ترور چارلی کرک، فعال برجسته محافظه‌کار، نه‌تنها فضای سیاسی آمریکا را در شوک فرو برد، بلکه به بستری برای تشدید شکاف حزبی و گسترش نظریه‌های توطئه بدل شد. در حالی‌که روایت‌های رسمی با محافظه‌کاری منتشر می‌شوند، اتهام‌زنی متقابل جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها، گمانه‌زنی درباره نقش اسرائیل، و بهره‌برداری انتخاباتی از این واقعه، نشان می‌دهد مرگ کرک بیش از آنکه پاسخ‌گو باشد، به نمادی از بحران اعتماد و افراط‌گرایی در سیاست آمریکا تبدیل شده است.

سفر علی لاریجانی به عربستان در بحبوحه تحولات امنیتی غرب آسیا، نقطه عطفی در مناسبات تهران و ریاض محسوب می‌شود. در شرایطی که حمله رژیم صهیونیستی به قطر، راهبرد سلطه‌طلبی تل‌آویو را آشکار کرده و اعتماد حکام عربی به تضمین‌های امنیتی آمریکا فرو ریخته، عربستان سعودی ناگزیر از بازنگری در سیاست‌های منطقه‌ای خود است. از خلع سلاح حزب‌الله تا رهگیری موشک‌های یمن، اکنون هر تصمیم سعودی می‌تواند به نفع یا علیه امنیت ملی خودش تمام شود. ایران، به‌عنوان محور مقاومت، در حال تبدیل شدن به شریک اجتناب‌ناپذیر ریاض در مهار تهدیدات مشترک است.

همزمان با آغاز عملیات زمینی اسرائیل در غزه، وزیر خارجه آمریکا مارکو روبیو وارد قطر شد؛ سفری که پس از دیدار جنجالی‌اش با نتانیاهو در تونل‌های زیر مسجدالاقصی انجام شد. در حالی که واشنگتن مدعی بی‌اطلاعی از حمله اسرائیل به دوحه است، گزارش‌های متعدد نشان می‌دهند ترامپ از قبل در جریان بوده و حتی هواپیماهای سوخت‌رسان آمریکایی در عملیات مشارکت داشته‌اند. این تناقض‌ها، ادعای همکاری دفاعی آمریکا با قطر را زیر سؤال برده و بیانیه وزارت خارجه قطر نیز نشان می‌دهد دوحه دیگر حاضر به ایفای نقش میانجی نیست.

در حالی که چین با نمایش قدرت نظامی و دیپلماتیک، هشتادمین سالگرد پیروزی بر ژاپن را جشن گرفت، نشانه‌های شکل‌گیری نظمی جهانی با محوریت پکن بیش از پیش آشکار شده‌اند. جان رنی شورت، استاد سیاست عمومی، معتقد است که جهان از نظم تک‌قطبی تحت رهبری آمریکا عبور کرده و اکنون در مرحله گذار به یک نظم چندقطبی قرار دارد؛ نظمی که چین، آمریکا و اروپا هر یک با چالش‌های داخلی و رقابت‌های ژئوپولیتیکی، برای تثبیت جایگاه خود در آن تلاش می‌کنند. این گذار، نه‌تنها پایان «قرن آمریکایی» را رقم زده، بلکه پرسش‌هایی بنیادین درباره آینده اتحادها، منافع مشترک جهانی و احتمال درگیری‌های نوظهور را پیش روی قدرت‌های بزرگ قرار داده است.

یک سال پس از هشدار رهبر انقلاب درباره بی‌آبرویی رژیم صهیونیستی و تمدن غرب در پی شکست طوفان الاقصی، داده‌های آماری و تحلیل‌های راهبردی نشان می‌دهند که این پیش‌بینی به واقعیت نزدیک شده است. افکار عمومی آمریکا، نخبگان سیاسی و حتی جامعه یهودیان این کشور، دیگر حمایت بی‌قید و شرط از اسرائیل را برنمی‌تابند. جنگ غزه، نه‌تنها جایگاه اسرائیل را در واشنگتن متزلزل کرده، بلکه اتحاد دیرینه آمریکا و رژیم صهیونیستی را به بحرانی بی‌سابقه کشانده است.

دولت ایالات متحده با بدهی‌ای فراتر از تصور، همچنان در صدر اقتصاد جهانی ایستاده است. این بدهی نه حاصل چاپ پول، بلکه نتیجه فروش اوراق قرضه‌ای است که توسط دولت‌های خارجی خریداری می‌شود. چرخه‌ای پیچیده و ساختارمند که نه‌تنها تأمین مالی آمریکا را تضمین می‌کند، بلکه وابستگی اقتصادهای دیگر به دلار را نیز افزایش می‌دهد. آیا این بدهی عظیم پایدار است؟ پاسخ در دل همین چرخه نهفته است.

از آغاز جنگ غزه، موجی از اعتراضات دانشجویی در آمریکا علیه جنایات رژیم صهیونیستی شکل گرفت؛ اما با روی کار آمدن دولت ترامپ، این اعتراضات با سرکوبی بی‌سابقه مواجه شد. از تهدید به قطع بودجه‌های فدرال و اخراج دانشجویان خارجی گرفته تا دخالت در محتوای آموزشی و تفتیش عقاید، دانشگاه‌ها به ابزار اجرای سیاست‌های امنیتی و تبلیغاتی دولت تبدیل شدند. در این میان، آزادی بیان و استقلال علمی قربانی تعریفی تازه از «یهودستیزی» شد که هر انتقاد از اسرائیل را جرم تلقی می‌کرد.

افشای گزارش محرمانه آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا درباره ناکامی حملات به تأسیسات هسته‌ای ایران، نه‌تنها روایت رسمی کاخ سفید را زیر سؤال برد، بلکه به برکناری ژنرال جفری کروز، رئیس این آژانس، منجر شد. این اقدام، نمادی از ترجیح وفاداری سیاسی بر تحلیل‌های میدانی در دولت ترامپ است؛ الگویی که رسانه‌های آمریکایی آن را نشانه‌ای از سیاسی‌سازی نهادهای اطلاعاتی و سرکوب حقیقت برای حفظ تصویر «آمریکای قدرتمند» می‌دانند. برکناری کروز، حالا به نماد تعارض میان واقعیت‌های امنیتی و روایت‌های تبلیغاتی بدل شده است.