پایگاه خبری سرمایه فردا

با گسترش رسانه‌ها و ظهور نمایش خانگی، رئالیتی‌شوها به یکی از پرطرفدارترین گونه‌های سرگرمی در ایران تبدیل شدند. از «شام ایرانی» تا «شب‌های مافیا» و «جوکر»، بسیاری از این برنامه‌ها با الهام از نمونه‌های خارجی ساخته شده‌اند؛ اما پرسش مهم این است که آیا این آثار توانسته‌اند با بهره‌گیری خلاقانه از الگوهای جهانی، هویت فرهنگی بومی را حفظ کرده و مفهومی تازه بیافرینند؟ یا صرفاً به نسخه‌برداری سطحی و کپی‌کاری بی‌رمق بسنده کرده‌اند؟ این گزارش نگاهی دارد به مسیر شکل‌گیری و تأثیرپذیری رئالیتی‌شوهای ایرانی و چالش‌های پیش‌روی آن‌ها در خلق سرگرمی اصیل و ماندگار.

فیلم جدیدی با نام «تهران» محصول سینمای هند، با روایتی امنیتی و جاسوسی در بستر تنش‌های ایران و اسرائیل، به تازگی در پلتفرم زی۵ منتشر شده است. این اثر که با ضعف‌های فنی، تحریف‌های تاریخی و ناآگاهی جغرافیایی همراه است، نه‌تنها تصویری غیرواقعی از ایران ارائه می‌دهد، بلکه در پس‌زمینه خود حامل پیام‌های سیاسی و تبلیغاتی در حمایت از رژیم صهیونیستی است. گزارش سرمایه فردا به بررسی انگیزه‌های ساخت این فیلم، تغییر مواضع تاریخی هند نسبت به آرمان فلسطین، و نقش حزب حاکم هند در گسترش اسلام‌ستیزی و تولید اخبار جعلی پرداخته است.

سلطه بی‌رقیب ژانر درام، افول کمدی، تکرار کلیشه‌های عاشقانه و نوظهوری محتاطانه ژانر جنایی، وضعیت فعلی نمایش خانگی بازتابی از بحران مضمون‌آفرینی و ضعف در نوآوری است. این گزارش نشان می‌دهد که با وجود تلاش‌هایی برای تنوع‌بخشی، صنعت سرگرمی ایران همچنان در مسیر پرچالش تولید آثار متنوع و ژانری قرار دارد.

فیلم «ادینگتون» با شروعی پرکشش و روایتی مدرن از تقابل شخصیت‌ها، نوید یک نئو-وسترن خلاق را می‌دهد؛ اما در میانه راه، با تغییر ناگهانی لحن و تمرکز بر نقدهای اجتماعی و سیاسی، از مسیر قصه‌گویی‌اش منحرف می‌شود. آری استور، با وجود شناخت دقیق از عناصر سینما، در تلاش برای انتقال مفاهیم پیچیده، ساختار دراماتیک اثر را قربانی می‌کند و فیلمی را که می‌توانست یکی از آثار شاخص سال باشد، به تجربه‌ای چندپاره و ناتمام بدل می‌سازد.

سریال «شکارگاه» تازه‌ترین اثر نیما جاویدی، تلاش دارد در بستر تاریخ قاجار، داستانی معمایی و پرتعلیق را روایت کند؛ اما پرداخت سطحی به روابط انسانی، حضور پررنگ زنان با منطق فمینیستی مدرن، و مثلث‌های عشقی وام‌دار سریال‌های ترکی، باعث شده این اثر میان واقع‌گرایی تاریخی و فانتزی‌های غیرمنسجم سرگردان بماند. هرچند جاویدی در قاب‌بندی و سکانس افتتاحیه، نشانه‌هایی از مهارت‌های کارگردانی‌اش را به نمایش گذاشته، اما ضعف‌های فیلمنامه، شخصیت‌پردازی‌های تیپ‌وار، و بی‌توجهی به منطق روایی، «شکارگاه» را به اثری چندپاره بدل کرده که نه درام است، نه تاریخ، و نه تریلر. آیا این سریال می‌تواند جایگاه جاویدی را پس از «سرخپوست» بازسازی کند یا گامی دیگر در مسیر افول اوست؟

فیلم «اتاقک گِلی» با محوریت جنایات گروهک مجاهدین خلق و مقاومت مردم کردستان، پس از سه سال انتظار و تأخیرهای پیاپی، در تابستان ۱۴۰۴ روی پرده رفت. این اثر سینمایی که در جشنواره فجر ۱۴۰۱ با استقبال مخاطبان و داوران مواجه شد، حالا در شرایطی اکران شده که حمله رژیم صهیونیستی به ایران، معنای تازه‌ای به عناصر روایی آن بخشیده است. محمد عسگری، کارگردان فیلم، در گفت‌وگویی با «وطن امروز» از دشواری‌های تولید، واقعیت‌های پشت‌پرده، و پیوند میان جنگ و زندگی مردم سخن گفته است؛ روایتی از عشق، ایثار، و اتحاد در برابر نفوذ و خیانت.

سه سال پس از خداحافظی «خندوانه»، رامبد جوان با «کارناوال» به پلتفرم فیلمنت آمده تا دوباره مخاطب را سرگرم کند؛ اما این بازگشت نه در تلویزیون، بلکه در مدیومی تازه و با ساختاری پرزرق‌وبرق، بیش از آنکه خلق کند، توصیف می‌کند. برنامه‌ای پرهزینه و پرادعا که در اجرا، گرفتار تکرار، لفاظی و تدوین‌های فرساینده شده و به جای هنر، «داد و قال» را به نمایش گذاشته است.

فیلم تازه‌اکران «زندگی چاک» برخلاف انتظاراتی که از نام استیون کینگ و شباهت‌های ظاهری‌اش با آثار شاخصی چون «فارست گامپ» یا «نمایش ترومن» برمی‌خیزد، نه در قصه‌پردازی موفق است، نه در خلق شخصیت، و نه حتی در انتقال پیام. آنچه بر پرده می‌بینیم، بیشتر شبیه مونتاژی از موعظه‌های تصویری است تا یک اثر سینمایی با منطق روایی منسجم.

سینماگران ایرانی، آنطور که شایسته بوده، به مسئله صهیونیسم که از اساسی‌ترین موضوعات سیاسی و امنیتی دست‌کم در منطقه‌ی غرب آسیاست و در زندگی روزمره ما ایرانی‌ها نیز گهگاه نمود پررنگ داشته نپرداخته‌اند