پایگاه خبری سرمایه فردا

با ورود بیش از ۱۳۸۶ نوع ماده مخدر و روان‌گردان به بازار جهانی، مرزهای اعتیاد در حال بازتعریف‌اند. در ایران، فقدان آمار دقیق، نبود قوانین به‌روز و تأخیر در آگاه‌سازی عمومی، زمینه‌ساز گسترش مصرف موادی شده‌اند که نه‌تنها ساختار شیمیایی‌شان پیچیده‌تر شده، بلکه قدرت تخریب روانی و جسمی‌شان نیز به‌مراتب بالاتر رفته است. کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر سیاست‌گذاری، آموزش و مقابله با این موج جدید به‌موقع انجام نشود، کشور با بحرانی چندوجهی روبه‌رو خواهد شد.

در پارک‌های کرج، شب‌ها دیگر فقط صدای خنده و موسیقی نیست که شنیده می‌شود؛ صدای جیغ، بوی مواد، و نگاه‌های گم‌شده دخترانی که میان دود و تاریکی، دنبال چیزی فراتر از تفریح‌اند. آنچه در ظاهر «دورهمی شبانه» است، در باطن به پناهگاهی شکننده برای فرار از فشارهای اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی بدل شده است. این گزارش، روایتی است از زیستن در لبه‌ی فراموشی.

از پارک گوهردشت تا زیر پل شاه‌عباسی، کرج این روزها میزبان نسل نوجوانی‌ست که در سکوت شب، با سیگار، «گل» و خنده‌هایی خاموش، به حاشیه رانده شده‌اند. اعتیاد دیگر مردانه نیست؛ دختران جوان، دانش‌آموزان و مادران خسته، در پاتوق‌هایی بی‌پناه، با مواد مخدر به پناهگاهی شکننده پناه برده‌اند. این گزارش، روایتی است از شهری که نه فقط نظارت، بلکه امید را هم گم کرده است.

فیلم «استیو» به کارگردانی تیم میلنتس، با بازی کیلیان مورفی، نه فقط روایتی از یک مدرسه شبانه‌روزی در دهه ۹۰ میلادی، بلکه بازتابی از ساختارهای قدرت، نظارت و فروپاشی اخلاقی در دل نهادهای مدرن است. اقتباسی از رمان «خجالتی» که زاویه دید را از نوجوان بزهکار به مدیر آشفته تغییر می‌دهد و در این جابه‌جایی، خشونت را نه به عنوان یک رفتار فردی، بلکه به مثابه یک سازوکار نهادی به تصویر می‌کشد.

با وجود تعلیق رسمی لایحه حجاب و عفاف و تأکید شورای عالی امنیت ملی بر تأخیر در اجرای آن، نشانه‌هایی از بازگشت گشت‌های ارشاد و فعال شدن نیروهای آمر به معروف در سطح شهر، افکار عمومی را با پرسش‌هایی جدی مواجه کرده است. ناهماهنگی نهادها، اظهارات متناقض مسئولان و فقدان متولی واحد، اجرای قانون را به مسیری مبهم و پرتنش کشانده است.

در جهانی که تصویر ایران بیش از آنکه از درون برخیزد، از بیرون ساخته می‌شود، جامعه ایرانی با تورم روایت‌ها مواجه است؛ انباشت معناهایی تحمیلی که مسیر طبیعی زیست اجتماعی را مختل کرده‌اند.

در حالی که جهان در مسیر کاهش مصرف سیگار گام‌های موفقی برداشته، سیگارهای الکترونیکی یا ویپ‌ها با ظاهری فریبنده و طعم‌هایی جذاب، موج تازه‌ای از وابستگی به نیکوتین را به‌ویژه در میان نوجوانان به راه انداخته‌اند. سازمان بهداشت جهانی هشدار داده که این روند می‌تواند دستاوردهای چند دهه مبارزه با تنباکو را به خطر بیندازد.

با گسترش شبکه‌های نمایش خانگی و کاهش نظارت محتوایی، صحنه‌های مصرف سیگار، مواد مخدر و مشروبات الکلی در سریال‌ها و برنامه‌های گفت‌وگومحور به الگویی نگران‌کننده برای نوجوانان و جوانان بدل شده‌اند. مسئولان حوزه سلامت و مبارزه با اعتیاد هشدار می‌دهند: این تصاویر، بی‌آنکه هشدار دهند، در حال نهادینه‌کردن مصرف تفریحی‌اند.

افزایش بی‌رویه جمعیت سگ‌های بلاصاحب در ایران، نه‌تنها تهدیدی برای حیات وحش و سلامت عمومی است، بلکه با مصرف منابع غذایی و آبی انسان، به بحرانی چندوجهی در حوزه محیط زیست، بهداشت و مدیریت منابع تبدیل شده است. در غیاب سیاست‌گذاری منسجم و نهاد متولی، این پدیده به رقابتی نابرابر میان سگ‌ها و دیگر گونه‌های جانوری بدل شده و چرخه هاری را نیز تسریع کرده است.