پایگاه خبری سرمایه فردا

شادی و تفریح در ایران به‌شدت طبقاتی شده است؛ برای برخی جوانان، نشاط اجتماعی با سفرهای خارجی و ورزش‌های لوکس معنا پیدا می‌کند، برای طبقه متوسط با فعالیت‌های فرهنگی و تجربه‌های ساده، و برای کارگران با قدم‌زدن در پارک یا بازی با فرزند. این تفاوت‌ها نشان می‌دهد شادی در جامعه امروز بیش از هر زمان دیگری به توان اقتصادی و دسترسی به امکانات گره خورده است.

شب کریسمس برای میلیون‌ها نفر یادآور هدیه و جشن خانوادگی است، اما برای یک زن ساکن ایالت آرکانزاس آمریکا، این شب به نقطه عطفی تاریخی بدل شد. او با خرید یک بلیت دو دلاری پاوربال، برنده جایزه‌ای ۱.۸ میلیارد دلاری شد؛ رقمی که دومین جایزه بزرگ تاریخ بخت‌آزمایی آمریکا محسوب می‌شود و زندگی او را برای همیشه تغییر خواهد داد.

مصوبه کاهش سقف ضمانت کیفری مهریه به ۱۴ سکه، همزمان با استقبال و انتقاد، بار دیگر پرسش‌های بنیادین درباره نقش مهریه در حفظ یا فروپاشی خانواده را زنده کرده است؛ طرحی که موافقان آن را راهی برای کاهش زندانیان مهریه می‌دانند و مخالفانش هشدار می‌دهند بدون اصلاحات مکمل، تنها ابزار حقوقی زنان محدود می‌شود.

بررسی بیش از ۱۸ هزار پرونده فرزندخواندگی طی یک دهه نشان می‌دهد که از هر سه واگذاری کودک، یک مورد خارج از چارچوب قانونی انجام شده است؛ روندی که نوزادان سالم، به‌ویژه دختران را به اصلی‌ترین قربانیان تبدیل کرده و نظام حمایتی کشور را با چالشی جدی روبه‌رو ساخته است.

در شرایط پیچیده فرهنگی امروز ایران، رهبر معظم انقلاب در دیدار با زنان و دختران کشور، مسئله زن را در پیوند با عدالت اجتماعی و نقد سرمایه‌داری جهانی مطرح کردند؛ نگاهی که فراتر از بحث‌های سنتی یا نوگرایانه، بر کرامت انسانی زن، جایگاه خانواده و ضرورت بازتعریف آزادی در برابر اسارت مدرن تأکید دارد. این گزارش تلاش می‌کند با بازخوانی جزئیات سخنان ایشان، تصویری جامع از گفتمان عدالت و زن در ایران معاصر ارائه دهد.

چهار روایت از وضعیت علوم اجتماعی در ایران نشان می‌دهد که جامعه‌شناسی امروز بیش از آنکه به رسالت علمی خود یعنی فهم همه‌جانبه جامعه بپردازد، گرفتار چرخه‌ای از گزینش‌گری در موضوعات، تقلیل‌گرایی نظری و روشی، پروژه‌زدگی و سیاست‌زدگی، و نهایتاً ضعف نظام آموزشی و معیشت‌محوری شده است. این ترکیب پیچیده، جامعه‌شناسی را از جایگاه معرفتی و نقادانه‌اش دور کرده و آن را به نهادی واکنشی و صنفی بدل ساخته است؛ خطری که آینده علوم اجتماعی در ایران را تهدید می‌کند.

نسل زِد، متولدین ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۲، امروز بیش از هر نسل دیگری در کانون بحث‌های اجتماعی و فرهنگی قرار گرفته‌اند. آن‌ها متهم به حساسیت بیش از حد، فردگرایی افراطی و بی‌اعتمادی به نهادهای سنتی هستند؛ اما پژوهش‌های تازه نشان می‌دهد این نسل در حال بازتعریف ارزش‌ها، اخلاق و معنویت به شیوه‌ای فردی است که می‌تواند ساختارهای اجتماعی و سیاسی آینده را دگرگون کند.

انتشار ویدئوی حضور یک بازیگر شناخته‌شده با تیمی از محافظان در دانشگاه، بار دیگر بحث بادیگاردها را به صدر توجهات آورد؛ پدیده‌ای که فراتر از امنیت، به نشانه‌ای از قدرت، جایگاه اجتماعی و فرهنگ دیده شدن در کلان‌شهرها بدل شده است.

با وجود هشدارها، ممنوعیت‌ها و برخوردهای رسمی، هالووین امسال در ایران نه‌تنها برگزار شد، بلکه به یکی از پررنگ‌ترین مناسبت‌های فضای مجازی تبدیل شد. این جشن غربی، حالا دیگر صرفاً یک شوخی ترسناک نیست؛ بلکه نشانه‌ای از شکاف فرهنگی، ضعف سیاست‌گذاری و نیاز اجتماعی به تجربه‌های متفاوت است.