پایگاه خبری سرمایه فردا

در حالی که بازار سرمایه نشانه‌هایی از بهبود در شهریور نشان می‌دهد، سایه سنگین سیاست‌های انقباضی و تهدیدهای سیاسی همچنان بر سر اقتصاد ایران باقی مانده است.

در بحبوحه جدال بر سر مکانیسم ماشه، ایران با تکیه بر موقعیت ژئوپلیتیکی و ظرفیت نفتی خود، تهدید به اختلال در عرضه 20 میلیون بشکه نفت روزانه از تنگه هرمز کرده است. این تهدید می‌تواند قیمت نفت را تا ۲۵۰ دلار افزایش دهد و اروپا را در برابر فشارهای واشنگتن به چالش بکشد.

سیاست‌های تعرفه‌ای دولت آمریکا که با هدف جبران کسری بودجه و اعمال فشار بر شرکای تجاری طراحی شده‌اند، اکنون مصرف‌کنندگان داخلی را متضرر کرده و موقعیت جهانی واشنگتن را نیز متزلزل کرده است.

در پی اعلام سه کشور اروپایی مبنی بر فعال‌سازی مکانیسم ماشه، موجی از تحلیل‌ها و واکنش‌ها از سوی اقتصاددانان، دیپلمات‌ها و اندیشمندان روابط بین‌الملل به راه افتاده است. از بی‌اثر دانستن تحریم‌های جدید تا هشدار درباره تغییر موازنه قدرت منطقه‌ای، این مکانیسم حالا بیش از آنکه ابزار فشار باشد، به نقطه‌ای برای بازتعریف اتحادها و تقابل‌ها تبدیل شده است.

در واکنش به اقدام تروئیکای اروپایی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، مجلس ایران طرحی سه‌فوریتی را در دستور کار قرار داده که مفاد آن خروج از NPT، توقف اجرای پروتکل الحاقی، قطع نظارت‌های آژانس و پایان مذاکره با آمریکا و اروپا را شامل می‌شود. این طرح، نه‌تنها نقطه‌عطفی در سیاست هسته‌ای ایران محسوب می‌شود، بلکه به‌عنوان اهرم فشار متقابل، آرایش سیاسی غرب را با چالش جدی مواجه می‌سازد. در شرایطی که اروپا تلاش دارد با تهدید تحریم، امتیازاتی از ایران بگیرد، مجلس با این اقدام نشان می‌دهد که تهران آماده است تا انتهای مسیر مقاومت را بپیماید و قواعد بازی را تغییر دهد.

در حالی‌که رسانه‌های غربی و صهیونیستی تلاش دارند بازگشت احتمالی تحریم‌های شورای امنیت را به‌عنوان نقطه‌عطفی در تغییر شرایط ایران جلوه دهند، واقعیت میدانی نشان می‌دهد مکانیسم ماشه بیش از آنکه اثر اقتصادی داشته باشد، ابزاری برای عملیات روانی و مدیریت ادراک عمومی است. تجربه‌های گذشته، ظرفیت‌های اقتصادی امروز و تحرکات دیپلماتیک ایران، همگی گواه آن‌اند که اسنپ‌بک نه چماق حقوقی، بلکه بخشی از نبرد روایت‌هاست؛ نبردی که با شناخت دقیق آن، می‌توان از انفعال به ابتکار رسید.

در هفته گذشته، بازار سرمایه با تعادل نسبی ظاهری همراه بود؛ اما این تعادل نه حاصل ورود نقدینگی جدید، بلکه نتیجه صف‌های خرید ساختگی توسط حقوقی‌ها بود. این رفتار نشان‌دهنده ادامه روند خروج پول از بازار است. در حالی که هیچ خبر مثبتی برای تحریک سرمایه‌گذاران وجود ندارد، بازار دچار نوعی بی‌تفاوتی شده است؛ حالتی که با یادآوری سالروز ریزش تاریخی سال ۹۹، به افسردگی عمیق‌تری تبدیل شد.

بحران بورس ایران وارد مرحله‌ای شده که دیگر با نسخه‌های قدیمی نمی‌توان آن را درمان کرد. نه پولی تزریق می‌شود، نه خبری از آرامش سیاسی است و نه ساختارها خود را با شرایط جدید تطبیق داده‌اند. این گزارش تحلیلی، به بررسی تفاوت‌های بحران فعلی با بحران‌های پیشین و راهکارهای خروج از آن می‌پردازد.

در شرایطی که بازار سرمایه از منظر ارزش جایگزینی و نسبت‌های مالی در موقعیتی ارزنده قرار دارد، اما حجم پایین معاملات، خروج سرمایه و سایه سنگین ریسک‌های سیاسی، مانع از بازگشت اعتماد عمومی شده‌اند. این گزارش، نگاهی تحلیلی دارد به وضعیت فعلی بازار سهام ایران، با تمرکز بر شاخص‌های بنیادی، رفتار سرمایه‌گذاران و چشم‌انداز پیش‌رو.