پایگاه خبری سرمایه فردا

با رأی منفی ۹ کشور عضو شورای امنیت به تمدید قطعنامه ۲۲۳۱، تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بار دیگر فعال شدند و مکانیسم ماشه به‌صورت عملی چکانده شد. این تصمیم، نه‌تنها نقطه عطفی در پرونده هسته‌ای ایران، بلکه آزمونی برای آینده دیپلماسی، اقتصاد و امنیت منطقه‌ای است. در حالی‌که کشورهای غربی از ادامه گفت‌وگو سخن می‌گویند، ایران تأکید دارد که درب دیپلماسی بسته نیست، اما معیار گفت‌وگو را خود تعیین خواهد کرد. واکنش‌های داخلی و بین‌المللی به این تحول، نشان‌دهنده شکاف عمیق در تفسیر مشروعیت این اقدام و پیامدهای آن برای نظم جهانی است.

با وجود توافق ایران و آژانس درباره بازرسی از تأسیسات هسته‌ای و ارائه اطلاعات درباره ذخایر اورانیوم ۶۰ درصد، سه کشور اروپایی همچنان بر فعال‌سازی مکانیسم ماشه اصرار دارند؛ اقدامی که به گفته ناظران، نه‌تنها نقض آشکار مفاد برجام و حقوق بین‌الملل است، بلکه نشان‌دهنده تظاهر اروپا به دیپلماسی و پیروی کامل از مواضع آمریکا است. در صورت اجرای اسنپ‌بک، مسیر مذاکره مسدود، دسترسی به تأسیسات ایران قطع، و ابزار فشار غرب تهی خواهد شد. چین و روسیه نیز با رد مشروعیت حقوقی این اقدام، از همکاری در اجرای تحریم‌ها خودداری کرده‌اند. این تحولات نشان می‌دهد که توافق اخیر ایران با آژانس، بیش از آنکه راهی برای مصالحه باشد، به ابزاری برای آزمون صداقت غرب تبدیل شده است.

در آستانه فعال‌سازی احتمالی مکانیزم ماشه، بازارهای مالی ایران با موجی از پیش‌خور کردن ریسک‌ها مواجه شده‌اند. از طلا و نقره تا بورس و دلار، هر دارایی در حال بازتعریف ارزش خود است. در این میان، تحلیل‌گران با ترکیب تجربه، داده و تأملات فلسفی، تلاش می‌کنند مسیر سرمایه‌گذاری را از هیجان به حکمت هدایت کنند.

با نزدیک شدن به تاریخ انقضای مکانیزم ماشه، فضای دیپلماتیک جهانی به نقطه‌ای بحرانی رسیده است. تهدید به بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، نه‌تنها توافق هسته‌ای را در معرض فروپاشی قرار داده، بلکه احتمال انزوای کامل ایران، خروج از NPT و تشدید تنش‌های منطقه‌ای را افزایش داده است. این ابزار حقوقی، اکنون به سلاح ژئوپلیتیکی بدل شده که می‌تواند آینده تعامل ایران با جهان را رقم بزند.

امیرحسین نام‌آور، مدیرعامل گروه نامداران، با نگاهی تحلیلی و روایت‌محور، به بررسی مکانیزم ماشه و پیامدهای احتمالی فعال‌سازی آن پرداخته است. از خاطرات تلخ تحریم‌های سازمان ملل و آمریکا در سال‌های ۸۵ تا ۹۴، تا گشایش‌های محدود پس از برجام و نگرانی‌های امروز، این روایت نشان می‌دهد که بازگشت تحریم‌های چندجانبه می‌تواند اقتصاد ایران را بار دیگر به وضعیت رکود تورمی، قطع ارتباط بانکی، و سقوط صادرات نفتی سوق دهد.

در حالی‌که صندوق‌های طلا پس از ریسک‌های نظامی با موجی از ورود سرمایه مواجه شدند، بررسی دقیق رفتار معامله‌گران نشان می‌دهد که این ورود و خروج‌ها عمدتاً تابع نوسانات قیمت بوده و نه تحلیل ارزش‌گذاری. در مقابل، بازار بورس اوراق بهادار با رفتارهای سنجیده‌تر و مبتنی بر تحلیل بنیادی، سیگنال‌های قابل اتکاتری برای سرمایه‌گذاران ارائه کرده است. داده‌های شهریور نشان می‌دهد که پول‌های حرفه‌ای در حال بازگشت به بازار سهام هستند، در حالی‌که صندوق‌های درآمد ثابت و طلا بیشتر میزبان سرمایه‌گذاران محتاط یا تازه‌وارد بوده‌اند.

در شرایطی که هیچ‌یک از پارامترهای کلان اقتصادی یا سیاسی تغییر نکرده‌اند، بازار سرمایه ایران با واکنش مثبت به کف قیمتی خود، نشانه‌هایی از بازگشت خریداران را بروز داده است. این رشد، نه حاصل خوش‌بینی به مذاکرات یا اصلاح سیاست‌های پولی، بلکه نتیجه تخلیه فشار فروش و تثبیت قیمت‌ها در محدوده‌ای قابل پذیرش برای سرمایه‌گذاران است. در همین حال، رکود در اقتصاد خرد، تورم بالا، و نرخ بهره سنگین، چشم‌انداز کلی اقتصاد را تیره کرده‌اند. با این حال، صنایع ریالی با قدرت چانه‌زنی در قیمت‌گذاری، می‌توانند در این فضای تورمی، فرصت‌هایی برای بازدهی فراهم کنند.

بازار سرمایه ایران با اصلاحی گسترده و رنگ غالب قرمز، وارد فاز جدیدی از نوسان شد. شاخص کل پس از برخورد با مقاومت ۲۷۰۰ واحدی، با کندل شوتینگ‌استار و فشار فروش سنگین، مسیر نزولی را آغاز کرد. هم‌زمان، طلا و دلار در مسیر صعودی قرار گرفتند و صندوق‌های درآمد ثابت با جذب نقدینگی بالا، نشان دادند که سرمایه‌گذاران به‌دنبال پناهگاه‌های کم‌ریسک هستند. در این شرایط، تحلیل‌گران تأکید دارند که بازار بیش از آنکه به داده‌های مالی واکنش نشان دهد، به تحولات سیاسی و ژئوپلیتیکی وابسته شده است.

با وجود برخی امیدواری‌های سیاسی و توییت‌های تأثیرگذار، همچون اظهارات اخیر علی لاریجانی درباره امکان مذاکره با آمریکا، پارامترهای کلان اقتصادی و سیاست‌های پولی همچنان بدون تغییر باقی مانده‌اند. در چنین فضایی، بازار نیازمند تقاضای واقعی و تغییرات ساختاری است تا بتواند از کف فعلی عبور کند و به رشد پایدار برسد.