پایگاه خبری سرمایه فردا

در شامگاه شنبه ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۵، دستور اعزام نیروهای فدرال به پورتلند از سوی رئیس‌جمهور ایالات متحده، موجی از واکنش‌های سیاسی، حقوقی و اجتماعی را به‌دنبال داشت. این تصمیم، که با تأکید بر استفاده از «قوه قهریه کامل» همراه بود، در شرایطی اتخاذ شد که آمارهای رسمی از کاهش جرایم خشونت‌آمیز خبر می‌دهند. اکنون، پورتلند به نقطه‌ای بحرانی در تقابل میان دولت فدرال و مقامات محلی تبدیل شده است—آزمونی برای دموکراسی، حقوق مدنی و انسجام ملی.

در ساعت ۳:۳۰ بامداد، قطعنامه‌های تعلیق‌شده شورای امنیت علیه ایران به‌طور رسمی بازگشتند؛ اما این بازگشت، نه با اجماع جهانی همراه بود و نه با پذیرش حقوقی از سوی تهران، مسکو و پکن. آنچه در ظاهر یک اقدام حقوقی به نظر می‌رسد، حالا به صحنه‌ای از تقابل دیپلماتیک و شکاف عمیق میان شرق و غرب بدل شده است—تقابلی که مشروعیت نهادهای بین‌المللی را نیز به چالش کشیده است.

در حالی‌که تحریم‌های غرب با هدف فلج‌سازی اقتصادهای مستقل طراحی شده‌اند، کشورهای متحد مقابل آمریکا با بازآرایی ساختارهای تولید، توسعه مسیرهای تجاری جایگزین، و بهره‌گیری از نهادهای چندجانبه مانند بریکس و شانگهای، نشان داده‌اند که مقاومت اقتصادی نه‌تنها ممکن است، بلکه می‌تواند به بستری برای بازتعریف جایگاه ژئوپلیتیکی کشورها در نظم جهانی تبدیل شود. این مسیر، از تاب‌آوری صنعتی تا دیپلماسی مالی، اکنون به الگویی برای عبور از فشارهای یک‌جانبه بدل شده است.

فعال‌سازی مکانیسم ماشه از بحث امنیتی که بگذریم، باید به پیامدهای اقتصادی فعال‌سازی ماشه بپردازیم. مهم‌ترین قطعنامه‌ای که بازمی‌گردد، قطعنامه ۱۹۲۹ است که تحریم‌های کامل علیه سیستم بانکی و کشتیرانی ایران را اعمال می‌کند. اما قطعا کارساز نیست.

صادق الحسینی به تشریح مکانیزم ماشه، نحوه فعال‌سازی آن، و اثرات اقتصادی، روانی و مشروعیت‌بخش آن پرداخت. به گفته او، اگرچه تحریم‌های سازمان ملل در مقایسه با تحریم‌های آمریکا از نظر اجرایی ضعیف‌ترند، اما فعال شدن مکانیزم ماشه می‌تواند تبعات روانی و سیاسی گسترده‌ای برای اقتصاد ایران به همراه داشته باشد.

دیدار رجب طیب اردوغان با دونالد ترامپ در کاخ سفید، بار دیگر روابط پرتنش و چندلایه ترکیه و آمریکا را به صدر اخبار بازگرداند. از خرید جنگنده‌های اف-۱۶ و اف-۳۵ تا تحریم‌های نفتی علیه روسیه، این گفت‌وگوها در بستر رقابت‌های ژئوپلیتیکی، منازعات سوریه و نقش‌آفرینی اسرائیل، نشان‌دهنده تلاش آنکارا برای حفظ موازنه میان شرق و غرب است؛ موازنه‌ای که با تهدیدهای واشنگتن و کارشکنی تل‌آویو، هر روز شکننده‌تر می‌شود.

تمایل به رابطه با آمریکا، نه از دل تحلیل‌های راهبردی، بلکه از تصویرسازی‌های رسانه‌ای، کلیشه‌های تاریخی و رفتار سیاست‌مداران داخلی شکل گرفته است؛ در حالی‌که آنچه مردم واقعاً می‌خواهند، رفاه و حل مسائل اقتصادی است، نه وابستگی به یک مسیر خاص.

با وجود حسن‌نیت ایران در مذاکرات و پذیرش تعهدات فنی، آمریکا و اروپا مسیر توافق را به مطالبه‌گری یک‌جانبه و فشار حداکثری بدل کرده‌اند؛ نتیجه، نه توافق، بلکه بن‌بستی است که گزینه نظامی را نیز بی‌اثر کرده است

نخستین سخنرانی دونالد ترامپ در دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش در مجمع عمومی سازمان ملل، به‌جای پرداختن به بحران‌های جهانی، به نمایش کارنامه داخلی و شعارهای انتخاباتی اختصاص یافت؛ رویکردی که سازمان ملل را به سکویی برای تبلیغات سیاسی بدل کرد و بار دیگر نشان داد که در نگاه ترامپ، اولویت با مخاطب داخلی است، نه همکاری‌های چندجانبه جهانی.