پایگاه خبری سرمایه فردا

در حالی‌که چین با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و گسترش نفوذ ژئو‌اقتصادی خود به‌دنبال تثبیت جایگاه جهانی‌اش است، ایالات متحده با سیاست‌های تعرفه‌ای و محدودیت‌های تجاری تلاش دارد این روند را مهار کند. اما این تقابل نه‌تنها بر اقتصاد دو کشور، بلکه بر بازارهای جهانی از جمله ایران نیز سایه افکنده است—از نوسانات قیمت فلزات پایه تا بحران بدهی و رکود احتمالی در آمریکا.

از آغاز جنگ غزه، موجی از اعتراضات دانشجویی در آمریکا علیه جنایات رژیم صهیونیستی شکل گرفت؛ اما با روی کار آمدن دولت ترامپ، این اعتراضات با سرکوبی بی‌سابقه مواجه شد. از تهدید به قطع بودجه‌های فدرال و اخراج دانشجویان خارجی گرفته تا دخالت در محتوای آموزشی و تفتیش عقاید، دانشگاه‌ها به ابزار اجرای سیاست‌های امنیتی و تبلیغاتی دولت تبدیل شدند. در این میان، آزادی بیان و استقلال علمی قربانی تعریفی تازه از «یهودستیزی» شد که هر انتقاد از اسرائیل را جرم تلقی می‌کرد.

افشای گزارش محرمانه آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا درباره ناکامی حملات به تأسیسات هسته‌ای ایران، نه‌تنها روایت رسمی کاخ سفید را زیر سؤال برد، بلکه به برکناری ژنرال جفری کروز، رئیس این آژانس، منجر شد. این اقدام، نمادی از ترجیح وفاداری سیاسی بر تحلیل‌های میدانی در دولت ترامپ است؛ الگویی که رسانه‌های آمریکایی آن را نشانه‌ای از سیاسی‌سازی نهادهای اطلاعاتی و سرکوب حقیقت برای حفظ تصویر «آمریکای قدرتمند» می‌دانند. برکناری کروز، حالا به نماد تعارض میان واقعیت‌های امنیتی و روایت‌های تبلیغاتی بدل شده است.

نشست اخیر میان رؤسای جمهور آمریکا و روسیه در آلاسکا، فراتر از مذاکره‌ای درباره بحران اوکراین، به نمایش پیچیده‌ای از بازآرایی قدرت‌های جهانی بدل شد. انتخاب آلاسکا با پیشینه‌ای نمادین، نشانه‌ای از تلاش واشینگتن برای مهار چین از مسیر تعامل با مسکو بود؛ تلاشی که با نمادهای شوروی‌گرایانه، نمایش‌های نظامی و پیام‌های چندلایه همراه شد. این دیدار، نه‌تنها آزمونی برای سنجش تمایلات راهبردی روسیه، بلکه پیامی هشدارآمیز برای پکن و نشانه‌ای از بازتعریف مثلث ژئوپولیتیک آمریکا-روسیه-چین در نظم جهانی آینده بود.

نشست سه‌ساعته دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در آلاسکا، نقطه عطفی در سیاست خارجی آمریکا نسبت به جنگ اوکراین بود؛ دیداری که با غیبت زلنسکی و در سایه فشارهای اروپا، به صحنه‌ای برای بازتعریف معادلات قدرت بدل شد. ترامپ با فاصله‌گرفتن از مواضع پیشین خود، به جای آتش‌بس فوری، بر توافق صلح جامع تأکید کرد؛ رویکردی که هم‌راستا با خواسته‌های کرملین و به‌زعم تحلیلگران، امتیازی بزرگ برای پوتین محسوب می‌شود. در حالی که اروپا نگران تضعیف وحدت غرب است، ترامپ وعده دیدار سه‌جانبه با زلنسکی و پوتین را داده و تلاش دارد خود را به‌عنوان معمار صلح معرفی کند—حتی اگر هدف نهایی، جایزه نوبل باشد.

نشست پرحاشیه ترامپ و پوتین در آلاسکا، با امید به پایان جنگ اوکراین آغاز شد اما با ابهام و بی‌نتیجه به پایان رسید. در پایگاه نظامی المندورف، ترامپ با نمایش قدرت وارد میدان شد، اما پوتین با تجربه دیپلماتیک و بازی روانی، صحنه را در اختیار گرفت. هرچند توافقی حاصل نشد، اما این دیدار می‌تواند نقطه‌عطفی در بازتعریف مناسبات جهانی و نقش‌آفرینی دو قدرت بزرگ باشد.

در آستانه دیدار ترامپ و پوتین در آلاسکا، گمانه‌ها درباره وجود اسناد فساد اخلاقی رئیس‌جمهور سابق آمریکا بار دیگر داغ شده‌اند. از پرونده جنجالی جفری آپستین تا ادعاهای تاکر کارلسون درباره ارتباط موساد با این شبکه فساد، اکنون این پرسش جدی مطرح است: آیا همراهی بی‌قید و شرط ترامپ با نتانیاهو و نرمش او در برابر پوتین، حاصل اخاذی سیاسی با تصاویر و اسناد شخصی است؟ کنایه مدودف مبنی بر اینکه اسناد ترامپ فقط در اختیار موساد نیست، نشان می‌دهد که این گمانه، دیگر صرفاً یک شایعه نیست؛ بلکه به یکی از متغیرهای مهم در روابط بین‌الملل تبدیل شده است.

در حالی که جهان چشم‌انتظار نتایج دیدار دو قدرت‌مند جهانی بود، گفت‌وگوی ترامپ و پوتین در آلاسکا با وعده‌هایی مبهم، بدون توافق رسمی و در غیاب رئیس‌جمهور اوکراین به پایان رسید. این روایت، نگاهی دارد به آنچه در پشت درهای بسته گذشت و آنچه گفته شد اما پاسخ داده نشد.

توافق ۱۷ مرداد ۱۴۰۴ میان ارمنستان، آذربایجان و آمریکا برای ایجاد راه‌گذر زنگزور، تنها یک پروژه ترابری نیست؛ بلکه زیرساختی ژئوپلیتیکی است که موازنه قدرت در قفقاز جنوبی را به زیان ایران بازتنظیم می‌کند. واگذاری مدیریت این مسیر به آمریکا برای ۹۹ سال، حضور ناتو و اسرائیل را در مرزهای شمال‌غربی ایران تثبیت کرده و نقش سنتی تهران در ترانزیت منطقه‌ای را تضعیف می‌کند. این یادداشت با نگاهی تحلیلی به ابعاد امنیتی، اقتصادی و رسانه‌ای ماجرای زنگزور، نسبت به اشتباهات محاسباتی در تحلیل‌های داخلی هشدار می‌دهد و بر ضرورت بازطراحی مسیرهای ترانزیتی ایران برای حفظ جایگاه ژئواکونومیک کشور تأکید می‌کند.