پایگاه خبری سرمایه فردا

در حالی که چین با نمایش قدرت نظامی و دیپلماتیک، هشتادمین سالگرد پیروزی بر ژاپن را جشن گرفت، نشانه‌های شکل‌گیری نظمی جهانی با محوریت پکن بیش از پیش آشکار شده‌اند. جان رنی شورت، استاد سیاست عمومی، معتقد است که جهان از نظم تک‌قطبی تحت رهبری آمریکا عبور کرده و اکنون در مرحله گذار به یک نظم چندقطبی قرار دارد؛ نظمی که چین، آمریکا و اروپا هر یک با چالش‌های داخلی و رقابت‌های ژئوپولیتیکی، برای تثبیت جایگاه خود در آن تلاش می‌کنند. این گذار، نه‌تنها پایان «قرن آمریکایی» را رقم زده، بلکه پرسش‌هایی بنیادین درباره آینده اتحادها، منافع مشترک جهانی و احتمال درگیری‌های نوظهور را پیش روی قدرت‌های بزرگ قرار داده است.

رزمایش مشترک چین با حضور رهبران کشورهای شرقی، از جمله اعضای بریکس و سازمان همکاری شانگهای، به یکی از مهم‌ترین رویدادهای ژئوپلیتیکی هفته گذشته تبدیل شد. این مانور نظامی، که در اطراف تایوان برگزار شد، پیام‌های آشکاری برای آمریکا، هند و سایر بازیگران منطقه‌ای و جهانی داشت؛ از نمایش قدرت بازدارنده چین گرفته تا تثبیت نقش امنیتی این کشور در شرق آسیا. تحلیلگران معتقدند این رزمایش‌ها نشانه‌ای از آغاز روند جابه‌جایی قدرت جهانی از غرب به شرق هستند، هرچند این روند هنوز به نقطه تثبیت نرسیده است.

در آستانه تهدیدهای جدید تحریمی، حضور فعال ایران در سازمان همکاری شانگهای نه‌تنها یک پاسخ دیپلماتیک، بلکه یک راهبرد برای ورود به نظم اقتصادی جهان است.

سازمان همکاری شانگهای، فراتر از یک پیمان سیاسی یا اقتصادی، می‌تواند به بستری راهبردی برای دیپلماسی رسانه‌ای ایران بدل شود. در جهانی که روایت‌ها قدرت‌سازند، عضویت ایران در این پیمان امکان بازنمایی تازه‌ای از هویت ملی، ظرفیت‌های فرهنگی و نقش منطقه‌ای کشور را فراهم می‌آورد؛ روایتی که از فیلتر رسانه‌های غربی عبور نمی‌کند، بلکه از مسیر شبکه‌ای متنوع و چندزبانه به مخاطبان منطقه و جهان منتقل می‌شود. این یادداشت نشان می‌دهد چگونه ایران می‌تواند با بهره‌گیری هوشمندانه از ظرفیت‌های رسانه‌ای شانگهای، تصویر خود را از کشوری درگیر مناقشه به بازیگری صلح‌طلب و قابل‌اعتماد تغییر دهد.

در حالی‌که چین با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و گسترش نفوذ ژئو‌اقتصادی خود به‌دنبال تثبیت جایگاه جهانی‌اش است، ایالات متحده با سیاست‌های تعرفه‌ای و محدودیت‌های تجاری تلاش دارد این روند را مهار کند. اما این تقابل نه‌تنها بر اقتصاد دو کشور، بلکه بر بازارهای جهانی از جمله ایران نیز سایه افکنده است—از نوسانات قیمت فلزات پایه تا بحران بدهی و رکود احتمالی در آمریکا.

به گزارش سرمایه فردا، در گزارش تجارت خارجی چین در ماه ژوئیه، نشانه‌هایی از تغییرات ساختاری در مسیر بازرگانی این کشور دیده می‌شود که برای اقتصادهایی با پیوندهای تجاری نزدیک به پکن، از جمله ایران،

در رقابت ژئوپلیتیکی بر سر عناصر خاکی کمیاب، چین با تسلط تاریخی بر استخراج و پالایش این فلزات حیاتی، به اهرمی قدرتمند در برابر ایالات متحده تبدیل شده است. این عناصر که در قلب فناوری‌های نوین و صنایع دفاعی قرار دارند، اکنون به نقطه‌ضعف راهبردی واشینگتن بدل شده‌اند. گزارش اندیشکده «سوفان» نشان می‌دهد آمریکا برای شکستن این انحصار، با موانع فنی، زیست‌محیطی و زمانی بزرگی روبه‌روست و حتی با سرمایه‌گذاری‌های چندجانبه و دیپلماسی معدنی، راهی دشوار و بلندمدت در پیش دارد. رقابت بر سر این منابع، نه‌تنها آینده اقتصادی بلکه توان دفاعی و نفوذ جهانی آمریکا را رقم خواهد زد.

شاید به نظر برسد که پاسخ همگام چین در بالا بردن تعرفه واردات کالا از سوی ایالات متحده رویکردی قاطعانه و درست است اما تاریخ آن واکنش به تعرفه های ترامپ را یک اشتباه استراتژیک ارزیابی می کند. 

بررسی عمیق تحولات ژئوپلیتیکی و تحلیل استراتژی‌ جهانی آمریکا روشن خواهد کرد که آیا سیاست‌های فشار حداکثری علیه ایران و تلاش برای جداسازی روسیه از چین می‌تواند معادلات قدرت جهانی را تغییر دهد؟