پایگاه خبری سرمایه فردا

با کاهش بارندگی به ۱۴۸ میلی‌متر و تهدید کم‌آبی در شهرهای بزرگ، دولت اجرای ۸۸ سد با ظرفیت ۷.۵ میلیارد مترمکعب و ۱۲۴ طرح انتقال آب را آغاز کرده است.

در حالی که بحران آب تهران اغلب با کم‌بارشی و مصرف بالا گره خورده است، بخش بزرگی از منابع آبی پایتخت پیش از ورود به چرخه مصرف، در همان مراحل ابتدایی تبخیر می‌شود. این پدیده خاموش، سالانه معادل مصرف آب شرب کل شهر را از بین می‌برد؛ اما در سیاست‌گذاری‌های کلان، همچنان زیر سایه طرح‌های پرهزینه و تبلیغاتی باقی مانده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون تغییر نگاه مدیریتی و تمرکز بر راهکارهای بومی، آینده منابع آبی تهران در معرض تهدید جدی خواهد بود.

با آغاز بهره‌برداری از خط دوم انتقال آب از سد طالقان، امنیت آبی استان‌های تهران و البرز وارد مرحله‌ای جدید و پایدار شده است. این پروژه ملی، با ظرفیت انتقال سالانه ۱۵۰ میلیون مترمکعب، نه‌تنها زیرساختی حیاتی برای مقابله با بحران‌های آبی و ریسک‌های پدافندی فراهم کرده، بلکه نقش مهمی در توسعه شهری و افزایش تاب‌آوری مناطق پرجمعیت ایفا می‌کند.

در حالی‌که افکار عمومی و سیاست‌گذاران بر کمبود آب شرب تمرکز کرده‌اند، بحران اصلی ایران در حوزه آب، نه در میزان منابع بلکه در نحوه مدیریت آن نهفته است. از تلفات گسترده در شبکه‌های فرسوده تا حکمرانی متمرکز و ناکارآمد، مجموعه‌ای از ضعف‌های ساختاری باعث شده منابع موجود به‌درستی بهره‌برداری نشوند و بحران از تهران به سراسر کشور سرایت کند. اکنون زمان آن رسیده که نگاه اضطراری به آب جای خود را به سیاست‌گذاری توسعه‌محور و منطقه‌گرا بدهد.

با وجود تصفیه ۸۵ درصدی فاضلاب شهری و تأمین ۶۰ درصدی آب مصرفی از دریا، سرزمین های اشغالی در رتبه نهم جهانی از نظر شدت تنش آبی قرار دارد؛ در حالی‌که ایران در جایگاه چهاردهم است.

در سرزمینی که با خشکسالی‌های مزمن، افت منابع زیرزمینی و چالش‌های اقلیمی روبه‌روست، صنعت آب ایران به عرصه‌ای از تقابل میان دستاوردهای فناورانه و بحران‌های مدیریتی بدل شده است. در حالی که مقامات از پیشرفت در ساخت تصفیه‌خانه‌ها، آب‌شیرین‌کن‌ها و خودکفایی صنعتی سخن می‌گویند، داده‌های مستقل و واقعیت‌های میدانی از ناپایداری منابع، ضعف حکمرانی و شکاف‌های عمیق در دسترسی به آب سالم حکایت دارند. این گزارش، تصویری چندلایه از وضعیت صنعت آب ایران ارائه می‌دهد؛ از ظرفیت صادرات فناوری تا چالش‌های بنیادین در سیاست‌گذاری و فرهنگ مصرف.

هلند، کشوری که یک‌چهارم خاکش زیر سطح دریاست، نه‌تنها از سیل‌های ویرانگر جان سالم به‌در برده، بلکه با نبوغ مهندسی و اراده‌ای بی‌نظیر، توانسته مساحت خود را تا ۲۰ درصد افزایش دهد. این سرزمین، با آسیاب‌های بادی، پنیر گودا و گل‌های لاله، نماد پیروزی انسان بر طبیعت شده است.

آینده‌ی آبی ایران به تصمیماتی بستگی دارد که امروز گرفته می‌شود. ادامه روند فعلی به معنای تشدید فرونشست زمین، افزایش تنش‌های اجتماعی بر سر آب، مهاجرت‌های اقلیمی و تهدید امنیت غذایی و ملی خواهد بود. اما حرکت به سمت حکمرانی پایدار آب، با ترکیبی از راهکارهای فناورانه، اصلاحات سیاستی و تغییرات فرهنگی، می‌تواند این تهدید را به فرصت تبدیل کند.

در نشست خبری چهاردهم مرداد ۱۴۰۴، عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب کشور، با اشاره به مفهوم «آب بدون درآمد» و سهم قابل‌توجه آن در هدررفت منابع آبی، بر ضرورت اصلاح ساختار مصرف و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین تأکید کرد. همزمان، رضا حاجی‌کریم رئیس فدراسیون صنعت آب، از چالش‌های بخش کشاورزی، ضرورت مشارکت شفاف بخش خصوصی، و بررسی راهکارهایی نظیر واردات یا اتصال چاه‌های کشاورزی به شبکه شهری سخن گفت. این نشست، نقطه‌ای محوری در گفتمان ملی پیرامون بحران آب و آینده امنیت آبی کشور بود.