پایگاه خبری سرمایه فردا

جعفر پناهی با تازه‌ترین اثر خود، بیش از آنکه در امتداد سنت سینمای اجتماعی ایران حرکت کند، به بازتاب مستقیم منازعات سیاسی و اجتماعی سال‌های اخیر بدل شده است؛ فیلمی که فرامتن آن سنگین‌تر از خود اثر است و همین امر آن را به یکی از بحث‌برانگیزترین نمونه‌های سینمای ایران در عرصه جهانی تبدیل کرده است.

نمایش «ژیان» با بازی امید زندگانی، پرده‌ای تازه از واقعیت‌های پنهان تولیدات نمایشی را کنار می‌زند؛ جایی که پول، رابطه و سلیقه‌های شخصی بر هنر سایه می‌اندازند و مسیر آثار را تغییر می‌دهند. این نمایش با زبانی طنز و انتقادی، تضاد میان خلاقیت هنری و فشارهای اقتصادی را به تصویر می‌کشد و مخاطب را به قلب آشفتگی پشت صحنه می‌برد.

تئاتر ایران زیر فشار اقتصاد، بی‌حمایتی و ابتذال تجاری نفس می‌کشد، ایوب آقاخانی همچنان بر صحنه ایستاده است؛ نه برای شهرت یا سود، بلکه برای حفظ سنگری که آن را جبهه فرهنگی می‌داند. او در گفت‌وگویی صریح، از تجربه متفاوتش در نمایش «کازابلانکا» می‌گوید و از انحراف تئاتر خصوصی از مسیر اصیل خود انتقاد می‌کند.

حضور پررنگ و بی‌وقفه برخی بازیگران در سینما و شبکه‌های نمایش خانگی، از پژمان جمشیدی تا نعیمه نظام‌دوست، اگرچه در ابتدا نشانه‌ای از محبوبیت و موفقیت تلقی می‌شود، اما در عمل به چرخه‌ای فرساینده بدل شده که نه‌تنها مخاطب را خسته می‌کند، بلکه سرمایه‌ی هنری این چهره‌ها را نیز به سرعت تحلیل می‌برد. این گزارش، با نگاهی انتقادی و تحلیلی، به پیامدهای تکرار، فقدان تنوع و غیبت چهره‌های نوظهور در صنعت تصویر ایران می‌پردازد.

در سینمایی که هر سال با موجی از چهره‌های تازه و ژانرهای متنوع روبه‌روست، تنها یک چیز ثابت مانده: قدرت ستاره‌ها در کشاندن مردم به سالن. نه تبلیغات پرزرق‌وبرق و نه نقدهای تحسین‌آمیز، هیچ‌چیز به اندازه حضور یک بازیگر محبوب نمی‌تواند ضامن فروش بلیت باشد. این گزارش، رد پای بازیگرانی را دنبال می‌کند که در پنج سال گذشته، نه‌فقط در قاب تصویر، بلکه در قلب مخاطبان جا گرفته‌اند—و هر بار با نامشان، چراغ گیشه را روشن کرده‌اند.

در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای بازسازی تصویری لوکس و تحریف‌شده از دوران پهلوی در رسانه‌های سلطنت‌طلب شدت گرفته است. در پاسخ، فیلم‌سازانی چون کلاری، افخمی و جوزانی با آثار خود به بازخوانی واقع‌گرایانه آن دوره پرداختند—از محاکم قضایی و زندانیان سیاسی تا فقر و محرومیت اجتماعی. این آثار، برخلاف جریان غالب، تصویری انتقادی و مستند از تاریخ معاصر ایران ارائه دادند که در برابر روایت‌های یک‌جانبه ایستادگی می‌کند.

در روزگاری که سینما به سرعت، هیجان و مصرف‌گرایی خو گرفته، سینمای شاعرانه ایران—با ریشه‌هایی در شعر، طبیعت و تأمل فلسفی—در حاشیه‌ای خاموش ایستاده است. از قاب‌های بارانی رشت تا سکوت‌های کوهستانی خوی، این سبک که با نام عباس کیارستمی جهانی شد، امروز زیر سایه فیلم‌های تجاری و سلطه سرمایه‌داری رنگ باخته است. با مرور آثاری چون «آتابای»، «آدم‌فروش» و «در دنیای تو ساعت چند است؟»، این گزارش به کاوش در عناصر، افول و امکان بازگشت سینمایی می‌پردازد که جهان را نه با صحنه، بلکه با شعر روایت می‌کند.

سینمای ایران در سال 1404 شاهد رویدادی بود که توجه‌ها را به خود جلب کرد: برای اولین بار پس از حدود ۶ سال، یک فیلم غیرکمدی صدرنشین گیشه شد.

ورود نسل تازه‌ای از فیلم‌سازان ایرانی در دهه ۹۰، هم‌زمان با تحولات اقتصادی سینمای ایران و رشد شبکه نمایش خانگی، بستری فراهم کرد تا کارگردانانی مانند هومن سیدی، محمدحسین مهدویان و نرگس آبیار در دو مدیوم سینما و سریال‌سازی طبع‌آزمایی کنند. این گزارش با نگاهی تحلیلی به آثار این سه چهره، به بررسی کیفیت روایت، سبک کارگردانی و تأثیر مناسبات مالی بر مسیر حرفه‌ای آنان می‌پردازد؛ مسیری که گاه با نوآوری همراه بوده و گاه با تکرار و فاصله گرفتن از جهان نمایشی اولیه.