پایگاه خبری سرمایه فردا

ترکیه و افغانستان با تبدیل منابع آبی مشترک به ابزار چانه‌زنی سیاسی، ایران را در موقعیتی شکننده قرار داده‌اند. از سدسازی‌های گسترده در بالادست دجله، فرات و ارس تا انحراف مسیر هیرمند و هریرود، تهران ناگزیر است با دیپلماسی چندلایه و منطقه‌محور، از امنیت زیست‌محیطی و حقابه خود دفاع کند.

در حالی‌که دریای خزر با پسروی بی‌سابقه، مرگ فک‌ها و کاهش ذخایر ماهی روبه‌روست، پروژه انتقال آب به سمنان بار دیگر از کشوی دولت بیرون آمده است. طرحی که نه تنها تبعات زیست‌محیطی گسترده دارد، بلکه از نظر فنی نیز با چالش‌های جدی مواجه است.

با بهره‌برداری کامل از خط ۶۴ کیلومتری انتقال آب طالقان به تهران، یکی از مهم‌ترین پروژه‌های زیرساختی کشور به مرحله اجرا رسید؛ این طرح اگرچه ظرفیت تامین روزانه ۴۳۰ هزار مترمکعب آب را فراهم کرده است، تنها ۱۴ درصد از نیاز آبی پایتخت را پوشش می‌دهد و نقش مکملی در شرایط ناترازی دارد.

با اعلام مسمومیت دو شهروند عمانی پس از مصرف آب معدنی ایرانی و ممنوعیت واردات این محصول توسط امارات، صادرات آب معدنی ایران با بحرانی جدی مواجه شده است. این اتفاق، نه‌تنها اعتبار برندهای داخلی را زیر سؤال برده، بلکه ضعف در مدیریت بحران، اطلاع‌رسانی و دیپلماسی اقتصادی را آشکار کرده است؛ در شرایطی که رقابت در بازار آب معدنی خاورمیانه روزبه‌روز فشرده‌تر می‌شود.

در حالی‌که دشت مرودشت هر سال چند سانتی‌متر فرو می‌نشیند، میراث جهانی نقش رستم با ترک‌هایی عمیق‌تر از سنگ، قربانی سوءمدیریت و بی‌توجهی شده است. اگر امروز اقدامی نشود، فردا تنها حسرت و شرمندگی از این فروپاشی تاریخی باقی خواهد ماند.

مجری طرح انتقال آب جایگزین سد طالقان با اشاره به پیشرفت ۹۳ درصدی پروژه، از بهره‌برداری پایدار این خط تا هفته اول مهرماه خبر داد و تأکید کرد: این مسیر جدید، در شرایط بحرانی نقش حیاتی در تأمین آب کرج و تهران ایفا خواهد کرد و با عبور از مسیرهای دشوار و اخذ مجوزهای متعدد، یکی از پیچیده‌ترین پروژه‌های انتقال آب کشور محسوب می‌شود.

در حالی که بحران آب تهران اغلب با کم‌بارشی و مصرف بالا گره خورده است، بخش بزرگی از منابع آبی پایتخت پیش از ورود به چرخه مصرف، در همان مراحل ابتدایی تبخیر می‌شود. این پدیده خاموش، سالانه معادل مصرف آب شرب کل شهر را از بین می‌برد؛ اما در سیاست‌گذاری‌های کلان، همچنان زیر سایه طرح‌های پرهزینه و تبلیغاتی باقی مانده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون تغییر نگاه مدیریتی و تمرکز بر راهکارهای بومی، آینده منابع آبی تهران در معرض تهدید جدی خواهد بود.

با آغاز بهره‌برداری از خط دوم انتقال آب از سد طالقان، امنیت آبی استان‌های تهران و البرز وارد مرحله‌ای جدید و پایدار شده است. این پروژه ملی، با ظرفیت انتقال سالانه ۱۵۰ میلیون مترمکعب، نه‌تنها زیرساختی حیاتی برای مقابله با بحران‌های آبی و ریسک‌های پدافندی فراهم کرده، بلکه نقش مهمی در توسعه شهری و افزایش تاب‌آوری مناطق پرجمعیت ایفا می‌کند.

خشکسالی‌های پی‌درپی، افت شدید منابع زیرزمینی و کاهش جریان رودخانه‌ها، زنگ خطر بحران آب در ایران را به صدا درآورده‌ است و اصلاح حکمرانی آب، تغییر الگوی مصرف و بهره‌گیری از دانش بومی و فناوری‌های نوین، می‌تواند این بحران را به فرصتی برای تحول پایدار در مدیریت منابع تبدیل کند.