پایگاه خبری سرمایه فردا

بازار چین که روزگاری سکوی پرتاب برندهای غربی بود، امروز به میدان رقابت بی‌رحمانه‌ای بدل شده است؛ جایی که شرکت‌های بومی با سرعت، چابکی و ادغام کامل در اکوسیستم دیجیتال، سهم بازار را از غول‌های آمریکایی ربوده‌اند. استارباکس، برگرکینگ و حتی دکتلون فرانسوی ناچار به واگذاری سهام و مشارکت‌های مشترک شده‌اند تا در برابر موج بی‌سابقه برندهای چینی دوام بیاورند.

دو غول تجارت الکترونیک چین، تِمو و شین، با عرضه کالاهای فوق‌العاده ارزان و بهره‌گیری از معافیت‌های گمرکی، بازار اروپا را درنوردیده‌اند. این موج خرید ارزان، در کنار جذابیت برای مصرف‌کنندگان، چالش‌های جدی اقتصادی، زیست‌محیطی و نظارتی برای اتحادیه اروپا ایجاد کرده است؛ چالش‌هایی که از خیابان‌های پاریس تا اتاق‌های تصمیم‌گیری بروکسل بازتاب یافته‌اند.

پس از پنج سال وقفه در روابط هوایی و دیپلماتیک، هند و چین با مجموعه‌ای از اقدامات نمادین و اقتصادی، گام‌هایی محتاطانه اما معنادار به سوی ترمیم مناسبات دوجانبه برداشته‌اند. ازسرگیری پروازهای مستقیم، صدور ویزاهای توریستی، لغو محدودیت‌های تجاری و دیدارهای سطح بالا، نشانه‌هایی از تغییر در هند-پاسیفیک هستند—تغییری که در سایه جنگ تعرفه‌ای آمریکا، می‌تواند نظم منطقه‌ای را دگرگون کند.

در حالی‌که تحریم‌های غرب با هدف فلج‌سازی اقتصادهای مستقل طراحی شده‌اند، کشورهای متحد مقابل آمریکا با بازآرایی ساختارهای تولید، توسعه مسیرهای تجاری جایگزین، و بهره‌گیری از نهادهای چندجانبه مانند بریکس و شانگهای، نشان داده‌اند که مقاومت اقتصادی نه‌تنها ممکن است، بلکه می‌تواند به بستری برای بازتعریف جایگاه ژئوپلیتیکی کشورها در نظم جهانی تبدیل شود. این مسیر، از تاب‌آوری صنعتی تا دیپلماسی مالی، اکنون به الگویی برای عبور از فشارهای یک‌جانبه بدل شده است.

سه ماه پس از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل علیه ایران، تنش‌های دیپلماتیک میان چین و تل‌آویو به سطحی بی‌سابقه رسیده است. اظهارات تند نتانیاهو علیه چین، واکنش رسمی سفارت پکن، و افشاگری‌ها درباره کمک‌های نظامی چین به ایران، نشان می‌دهد که شکست اسرائیل در جنگ اخیر نه‌تنها معادلات منطقه‌ای را تغییر داده، بلکه روابط پکن و تل‌آویو را وارد مرحله‌ای از تقابل آشکار کرده است—تقابلی که ایران در مرکز آن قرار دارد.

تحولات اخیر در دریای سرخ و موضع‌گیری‌های آشکار چین در حمایت از ایران و انصارالله یمن، نشان‌دهنده تغییر بنیادین در سیاست خارجی پکن است. چین که پیش‌تر بی‌طرفی در بحران یمن را حفظ می‌کرد، اکنون با ارائه تصاویر ماهواره‌ای و حمایت دیپلماتیک، به بازیگری فعال در تقابل منطقه‌ای با آمریکا و اسرائیل تبدیل شده است. این چرخش، نه‌تنها روابط چین و اسرائیل را دچار تنش کرده، بلکه جایگاه پکن را به‌عنوان حامی راهبردی محور مقاومت تثبیت کرده است.

پس از پایان جنگ ۱۲ روزه، رسانه‌های بین‌المللی با تمرکز بر روابط دفاعی ایران و چین، از شکل‌گیری یک محور نوظهور در معادلات امنیتی منطقه خبر می‌دهند. گزارش موسسه هادسون نشان می‌دهد که با کاهش نفوذ تسلیحاتی روسیه در خاورمیانه، چین در حال پر کردن این خلأ است و ایران با بهره‌گیری از سامانه‌های ناوبری، جنگنده‌های نسل ۴.۵، پدافند هوایی HQ-9 و موشک‌های ضدکشتی YJ-12، در مسیر بازسازی توان نظامی خود قرار گرفته است. این همکاری راهبردی، نه‌تنها موازنه قدرت منطقه‌ای را دگرگون می‌کند، بلکه به آمریکا هشدار می‌دهد که ایران همچنان بازیگری کلیدی در محور شرق باقی مانده است.

در حالی که چین با نمایش قدرت نظامی و دیپلماتیک، هشتادمین سالگرد پیروزی بر ژاپن را جشن گرفت، نشانه‌های شکل‌گیری نظمی جهانی با محوریت پکن بیش از پیش آشکار شده‌اند. جان رنی شورت، استاد سیاست عمومی، معتقد است که جهان از نظم تک‌قطبی تحت رهبری آمریکا عبور کرده و اکنون در مرحله گذار به یک نظم چندقطبی قرار دارد؛ نظمی که چین، آمریکا و اروپا هر یک با چالش‌های داخلی و رقابت‌های ژئوپولیتیکی، برای تثبیت جایگاه خود در آن تلاش می‌کنند. این گذار، نه‌تنها پایان «قرن آمریکایی» را رقم زده، بلکه پرسش‌هایی بنیادین درباره آینده اتحادها، منافع مشترک جهانی و احتمال درگیری‌های نوظهور را پیش روی قدرت‌های بزرگ قرار داده است.

با پذیرش رسمی ایران در سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۲۳، سیاست خارجی کشور وارد مرحله‌ای تازه شد. این سازمان که اکنون بیش از ۳.۲ میلیارد نفر جمعیت و سهم قابل توجهی از اقتصاد جهانی را در اختیار دارد، بستری مهم برای همکاری‌های امنیتی، اقتصادی و فرهنگی میان کشورهای آسیایی و فرامنطقه‌ای است. با وجود ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی و انرژی ایران، بهره‌برداری کامل از فرصت‌های شانگهای هنوز محقق نشده و تحقق آن نیازمند رفع موانع داخلی، تحریم‌های خارجی و تقویت دیپلماسی اقتصادی است.