پایگاه خبری سرمایه فردا

نامه اخیر جبهه اصلاحات به رئیس‌جمهور، نه صرفاً یک هشدار سیاسی، بلکه نشانه‌ای از تغییر موقعیت اصلاح‌طلبان در برابر دولت چهاردهم است؛ جریانی که از «حامی انتخاباتی» به «منتقد نگران» تبدیل شده و اکنون با زبانی سنجیده اما صریح، نسبت به خطر «وفاق بدون اصلاح» هشدار می‌دهد.

در حالی‌که فشار تورمی، جهش قیمت ارز و افزایش بهای کالاهای اساسی به دغدغه اصلی مردم تبدیل شده، مجلس شورای اسلامی این هفته میزبان وزرای اقتصادی دولت چهاردهم خواهد بود تا درباره عملکردشان در حوزه‌های حساس معیشتی، تولیدی و رفاهی توضیح دهند. جلسه نظارتی سه‌شنبه می‌تواند نقطه عطفی در مسیر اصلاح کابینه باشد؛ جایی که نمایندگان پس از ماه‌ها هشدار و مطالبه‌گری، اکنون آماده‌اند درباره ادامه کار یا تغییر برخی وزرا تصمیم‌گیری کنند.

سیاست کوچک‌سازی دولت که با ادغام و اصلاح ساختار دو وزارتخانه آغاز شده، بیش از آنکه یک برنامه اداری باشد، به نسخه‌ای اضطراری برای مهار کسری بودجه و بازتعریف نقش دولت در حکمرانی تبدیل شده است؛ مسیری که اگر صرفاً به کاهش صوری محدود شود، ناکارآمدی را بازتولید خواهد کرد.

آنچه این روزها درباره احتمال کناره‌گیری محمدرضا عارف مطرح می‌شود، فراتر از یک خبر یا شایعه است؛ نشانه‌ای از یک تقابل سیاسی گسترده که هدف آن تضعیف دولت چهاردهم و تغییر موازنه قدرت در ساختار اجرایی کشور

ابوالفضل علوی خوارزاده، وزیر سابق اطلاعات و از چهره‌های نزدیک به دولت روحانی، پس از دوره‌ای حذف از مدیریت ایرانول، با بازگشت اصلاح‌طلبان و حضور مجدد جواد اوجی در وزارت نفت، به‌عنوان معاون بازرگانی شرکت نفت پاسارگاد منصوب شده است. این انتصاب، بار دیگر توجه‌ها را به چرخه رفت‌وبرگشت مدیران سیاسی در بنگاه‌های اقتصادی جلب کرده است.

با افزایش بی‌اعتمادی عمومی به سیاستمداران در شاخص جهانی ادلمن، دولت‌ها در سراسر جهان به‌دنبال بازسازی سرمایه اجتماعی خود هستند. در ایران اما، روایت ضعف به‌جای روایت قوت در سخنان مسئولان دولت چهاردهم، نه‌تنها به کاهش اعتماد عمومی منجر شده، بلکه با تذکر صریح رهبر انقلاب مواجه شده است. این گزارش، به بررسی دلایل شکل‌گیری این روایت، پیامدهای آن بر افکار عمومی و ضرورت بازنگری در شیوه تعامل دولت با جامعه می‌پردازد.

از سال ۱۳۶۸ تاکنون، ده دولت در جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته‌اند که هرکدام با ترکیب سنی خاصی، بازتابی از شرایط سیاسی و اجتماعی زمان خود بوده‌اند. دولت اول هاشمی رفسنجانی با وزرایی جوان و پرانرژی آغازگر دوران سازندگی بود، در حالی که دولت خاتمی با میانگین سنی بالاتر، تلفیقی از مدیران باتجربه و چهره‌های نوگرا را به میدان آورد. این گزارش، با مرور سن وزرا در سه دولت نخست پس از جنگ، تصویری از روند بلوغ مدیریتی کشور در مسیر بازسازی و اصلاحات ارائه می‌دهد.

در نخستین سالگرد دولت چهاردهم، رئیس‌جمهور در گفتگویی ضبط‌شده و آرام با سه چهره رسانه‌ای حاضر شد؛ نشستی که با وجود قاب‌بندی حرفه‌ای و تلاش برای تنوع سیاسی، به تکرار کلیات پیشاانتخاباتی و فقدان پاسخ‌های مستند و عملکردمحور ختم شد. در شرایطی که کشور با بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، این گفتگو نه به پرسش‌های مردم پاسخ داد، نه به اعتماد عمومی افزود؛ بلکه به یک دورهمی بی‌اثر در قاب تلویزیون تبدیل شد.

دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان در شرایطی بی‌سابقه و بحرانی زمام امور را در دست گرفت؛ از مدیریت جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل و تقویت دیپلماسی منطقه‌ای تا تلاش برای بازسازی اعتماد اجتماعی و گام‌هایی نمادین در مسیر وفاق ملی. با این حال، تورم فزاینده، نوسانات ارزی، ضعف ساختاری در تیم اقتصادی و ناتوانی در تدوین استراتژی رسانه‌ای منسجم، چالش‌هایی جدی برای این دولت رقم زده‌اند. در حالی که دولت توانسته در حوزه امنیتی و سیاسی عملکردی قابل قبول ارائه دهد، عبور از بحران‌های اقتصادی و اجتماعی مستلزم اصلاحات ساختاری، گفت‌وگوی ملی و بهره‌گیری هوشمندانه از فرصت‌های بین‌المللی است.