پایگاه خبری سرمایه فردا

با گسترش رسانه‌ها و ظهور نمایش خانگی، رئالیتی‌شوها به یکی از پرطرفدارترین گونه‌های سرگرمی در ایران تبدیل شدند. از «شام ایرانی» تا «شب‌های مافیا» و «جوکر»، بسیاری از این برنامه‌ها با الهام از نمونه‌های خارجی ساخته شده‌اند؛ اما پرسش مهم این است که آیا این آثار توانسته‌اند با بهره‌گیری خلاقانه از الگوهای جهانی، هویت فرهنگی بومی را حفظ کرده و مفهومی تازه بیافرینند؟ یا صرفاً به نسخه‌برداری سطحی و کپی‌کاری بی‌رمق بسنده کرده‌اند؟ این گزارش نگاهی دارد به مسیر شکل‌گیری و تأثیرپذیری رئالیتی‌شوهای ایرانی و چالش‌های پیش‌روی آن‌ها در خلق سرگرمی اصیل و ماندگار.

فیلم جدیدی با نام «تهران» محصول سینمای هند، با روایتی امنیتی و جاسوسی در بستر تنش‌های ایران و اسرائیل، به تازگی در پلتفرم زی۵ منتشر شده است. این اثر که با ضعف‌های فنی، تحریف‌های تاریخی و ناآگاهی جغرافیایی همراه است، نه‌تنها تصویری غیرواقعی از ایران ارائه می‌دهد، بلکه در پس‌زمینه خود حامل پیام‌های سیاسی و تبلیغاتی در حمایت از رژیم صهیونیستی است. گزارش سرمایه فردا به بررسی انگیزه‌های ساخت این فیلم، تغییر مواضع تاریخی هند نسبت به آرمان فلسطین، و نقش حزب حاکم هند در گسترش اسلام‌ستیزی و تولید اخبار جعلی پرداخته است.

سینمای ایران با اقتباس‌های هنرمندانه از آثار ادبی، شاهکارهایی ماندگار خلق کرده است؛ اما شبکه نمایش خانگی با وجود ظرفیت‌های گسترده، در بازآفرینی ادبیات ناکام مانده است. این تفاوت چشمگیر، ریشه در غلبه نگاه تجاری، فقدان درک ادبی و ضعف در خلاقیت دارد؛ مسائلی که اگر اصلاح نشوند، فرصت‌های طلایی روایت‌گری را از دست خواهند داد.

سریال «شکارگاه» تازه‌ترین اثر نیما جاویدی، تلاش دارد در بستر تاریخ قاجار، داستانی معمایی و پرتعلیق را روایت کند؛ اما پرداخت سطحی به روابط انسانی، حضور پررنگ زنان با منطق فمینیستی مدرن، و مثلث‌های عشقی وام‌دار سریال‌های ترکی، باعث شده این اثر میان واقع‌گرایی تاریخی و فانتزی‌های غیرمنسجم سرگردان بماند. هرچند جاویدی در قاب‌بندی و سکانس افتتاحیه، نشانه‌هایی از مهارت‌های کارگردانی‌اش را به نمایش گذاشته، اما ضعف‌های فیلمنامه، شخصیت‌پردازی‌های تیپ‌وار، و بی‌توجهی به منطق روایی، «شکارگاه» را به اثری چندپاره بدل کرده که نه درام است، نه تاریخ، و نه تریلر. آیا این سریال می‌تواند جایگاه جاویدی را پس از «سرخپوست» بازسازی کند یا گامی دیگر در مسیر افول اوست؟

جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل در خرداد ۱۴۰۴، با همه پیچیدگی‌های سیاسی، اجتماعی و انسانی‌اش، حالا به سوژه‌ای داغ برای سینمای ایران بدل شده است. از «ماجرای نیمه‌شب» محمدحسین مهدویان تا انیمیشن «بچه‌های جنگ»، فیلم‌سازان ایرانی تلاش می‌کنند این واقعه کوتاه اما پرتنش را در حافظه جمعی ثبت کنند. اما روایت این جنگ، تنها بازسازی صحنه‌های نبرد نیست؛ بلکه فرصتی است برای بازتاب اضطراب‌های مردمی، شکاف‌های اجتماعی، و تجربه‌های انسانی در دل یک درگیری مدرن. سینمای ایران، اگر بخواهد از شعارزدگی فاصله بگیرد، باید به سراغ روایت‌هایی برود که جنگ را نه فقط در میدان، بلکه در دل خانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و وجدان‌های فردی دنبال می‌کنند.

در سال‌های اخیر، سینمای ایران و سریال‌های نمایش خانگی به صحنه‌ای برای بازتاب خشونت تبدیل شده‌اند؛ خشونتی که از مرز خون و گلوله فراتر رفته و به تاریک‌ترین راهروهای روان انسان نفوذ کرده است. از قتل‌های زنجیره‌ای در «زخم کاری» تا فروپاشی خانوادگی در «برادران لیلا»، این آثار نه‌تنها سرگرمی نیستند، بلکه آیینه‌ای از خشم‌های فروخورده، ناکامی‌های اجتماعی و تروماهای جمعی‌اند. آیا این نمایش بی‌پرده خشونت، راهی برای آگاهی‌بخشی است یا نسخه‌ای تازه از قانون جنگل در جهان روایت‌های تصویری؟

در آثار اخیر سینمای ایران، بازسازی دهه‌های پرتنش ۵۰ و ۶۰ شمسی با تمرکز بر زیبایی‌های فرهنگی و نشانه‌های نوستالژیک، تاریخ را به ابژه‌ای فتیشیستی تبدیل کرده است. این روایت‌ها، از «تاسیان» تا «نهنگ عنبر»، با خلق گذشته‌ای آرمانی، نه‌تنها ترومای جمعی را به حاشیه می‌رانند، بلکه تجربه تاریخی را به امر سرگرم‌کننده بدل می‌کنند؛ فرآیندی که از منظر روانکاوی، تسکینی است بر اضطرابِ مواجهه با حقیقت‌های تلخِ تاریخ.

مراسم بزرگداشت مسعود کیمیایی، به مناسبت پنجاه و پنجمین سالگرد اولین اکران عمومی قیصر در سالن خلیج فارس فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.

نشست صمیمی رئیس سازمان سینمایی کشور با اصحاب رسانه (۲۲ مردادماه) با حضور جمع زیادی از فعالان، خبرنگاران و خانواده سینما برگزار شد.