پایگاه خبری سرمایه فردا

در آستانه نشست جدید اوپک پلاس، زمزمه‌هایی از افزایش تولید نفت در ماه اکتبر به گوش می‌رسد؛ اقدامی که با هدف بازپس‌گیری سهم بازار در برابر رقبا دنبال می‌شود. همزمان، داده‌های غیرمنتظره از ذخایر نفت خام آمریکا و پیش‌بینی‌های متناقض درباره قیمت نفت، چشم‌انداز بازار را پیچیده‌تر کرده‌اند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که در صورت تحقق این افزایش تولید، قیمت نفت ممکن است وارد فاز اصلاحی شود.

در حالی‌که نام بابک زنجانی همچنان در حافظه عمومی با فساد اقتصادی گره خورده، اخبار تازه‌ای از حضور مجدد او در پروژه‌های نفتی منتشر شده است. این بازگشت پرحاشیه، نه‌تنها افکار عمومی را نگران کرده، بلکه سه ضلع اصلی تصمیم‌گیری در کشور—دولت، قوه قضاییه و مجلس—را در برابر پرسش‌های جدی و بی‌پاسخ قرار داده است. آیا تجربه تلخ گذشته در حال تکرار است؟ و چه نهادی مسئولیت بازگرداندن چهره‌ای با سابقه محکومیت سنگین را بر عهده گرفته است؟

در شرایط تحریم و محدودیت‌های بین‌المللی، ایران با اتکا به توان داخلی، مهندسی معکوس و نوآوری فناورانه توانسته وابستگی به واردات تجهیزات صنعتی را به‌طور چشمگیری کاهش دهد. تولید بیش از ۲۰۰ قطعه کلیدی در قالب میزهای ساخت داخل، صرفه‌جویی چند میلیارد یورویی در هزینه‌های ارزی، و رشد عمق ساخت داخل در صنایعی چون فولاد، پتروشیمی و نیروگاه‌ها، نشان می‌دهد که مسیر توسعه صنعتی کشور نه‌تنها متوقف نشده، بلکه با هدایت شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت‌های هدفمند، به سمت استقلال و رقابت‌پذیری منطقه‌ای حرکت کرده است

در بحبوحه جدال بر سر مکانیسم ماشه، ایران با تکیه بر موقعیت ژئوپلیتیکی و ظرفیت نفتی خود، تهدید به اختلال در عرضه 20 میلیون بشکه نفت روزانه از تنگه هرمز کرده است. این تهدید می‌تواند قیمت نفت را تا ۲۵۰ دلار افزایش دهد و اروپا را در برابر فشارهای واشنگتن به چالش بکشد.

با ثبت افت بی‌سابقه در شاخص تولید صنعتی تیرماه، نشانه‌های رکود در بخش‌های سرمایه‌ای و پیشران اقتصاد ایران آشکار شده‌اند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که بدون مداخلات سریع، هدفمند و مشروط—از حمایت اشتغال تا تأمین مالی هدفمند—چرخه‌های نزولی تولید می‌توانند به افت پایدار سرمایه‌گذاری و اشتغال منجر شوند. نیمه دوم سال، پنجره‌ای محدود برای اصلاح مسیر است.

در حالی که بانک مرکزی رسماً رمزارز منتسب به بابک زنجانی را فاقد اعتبار قانونی اعلام کرده، وزارت نفت و شرکت نیکو آن را به‌عنوان وثیقه برای واگذاری میلیون‌ها بشکه نفت پذیرفته‌اند. این تصمیم نه‌تنها پرسش‌هایی جدی درباره سازوکار نظارتی در حوزه انرژی ایجاد کرده، بلکه اعتماد عمومی به مدیریت منابع ملی را با تهدیدی تازه مواجه ساخته است.

در حالی که ایران با چالش‌های فزاینده در حوزه انرژی مواجه است، وزارت نفت در یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های خود گرفتار تعلل، سوءمدیریت و تصمیمات متناقض شده است؛ وضعیتی که نه‌تنها تولید و صادرات نفت و گاز را مختل کرده، بلکه امنیت انرژی کشور را در معرض تهدید جدی قرار داده است.

بازار جهانی نفت در سال ۲۰۲۵ با موجی از تحولات ژئوپلیتیکی و اقتصادی روبه‌روست که می‌تواند مسیر قیمت‌ها را به‌طور چشمگیری تغییر دهد. در حالی که تحریم‌های آمریکا علیه ایران و روسیه ظرفیت عرضه را محدود کرده‌اند، کشورهایی مانند چین، هند و روسیه با سازوکارهای غیررسمی و ناوگان سایه، نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ جریان نفت ایفا می‌کنند.

نهضت ملی شدن صنعت نفت، نقطه‌عطفی در تاریخ مبارزات ضداستعماری ایران بود که با ائتلاف نادر نیروهای مذهبی و ملی‌گرا به پیروزی رسید. اما گسست تدریجی دولت مصدق از جریان مذهبی، به‌ویژه روحانیت و گروه‌هایی چون فدائیان اسلام، زمینه‌ساز انزوای اجتماعی دولت و فراهم‌کننده بستر داخلی برای موفقیت کودتای ۲۸ مرداد شد. این گزارش، با نگاهی تحلیلی به نقش محوری جریان مذهبی در شکل‌گیری، پیشبرد و در نهایت شکست نهضت، عبرت‌هایی تاریخی از تعامل سیاست و دین در ایران معاصر ارائه می‌دهد.