پایگاه خبری سرمایه فردا

بیش از هفت دهه پس از شکل‌گیری نظم بین‌المللی مبتنی بر رهبری آمریکا و نهادهای چندجانبه، نشانه‌های فرسایش این چارچوب به‌وضوح در تحولات ژئوپولیتیکی اخیر دیده می‌شود. از بی‌اعتباری نهادهای بین‌المللی و رفتار متناقض واشنگتن گرفته تا ظهور بلوک‌های جدیدی چون بریکس و سازمان همکاری شانگهای، جهان در حال عبور از نظم لیبرال آمریکایی به سوی ساختاری چندقطبی، قدرت‌محور و انعطاف‌پذیر است. این گذار، نه‌تنها فرصت‌هایی برای بازیگران مستقل فراهم کرده، بلکه چالش‌هایی تازه در مدیریت رقابت‌ها و بحران‌های جهانی به همراه دارد.

تحولات جهانی امروز، ساختارهای سنتی قدرت، اقتصاد و فرهنگ را دگرگون کرده‌اند. ایران، به‌عنوان کشوری با موقعیت ژئوپلیتیک و منابع انسانی و طبیعی قابل‌توجه، در معرض امکان‌ها و امتناع‌های هم‌زمان قرار دارد. تحلیل این وضعیت نشان می‌دهد که تنها با حکمرانی هوشمند، توسعه پایدار و مشارکت در فرآیندهای جهانی می‌توان از مصرف‌کننده بودن عبور کرد و به آفریننده تحولات بدل شد.

در گفت‌وگویی صریح با ابراهیم عابدینی، کارشناس ارشد مالی، مجموعه‌ای از مطالبات روشن از نهادهای کلیدی اقتصادی کشور مطرح شد—از اصلاح ساختار بودجه و پایان قیمت‌گذاری دستوری، تا استقلال بانک مرکزی و بازگرداندن اعتماد به بازار سرمایه.

در شرایطی که اقتصاد ایران با ناترازی‌های مزمن، سیاست‌های پولی انقباضی و جهش‌های احتمالی نرخ ارز دست‌وپنجه نرم می‌کند، بازار سرمایه به نقطه‌ای رسیده که نه می‌شکند، بلکه آرام‌آرام خمیده می‌شود. گفت‌وگوی صریح با مهدی دلبری، مدیرعامل سبدگردان هیوا، نشان می‌دهد که سکوت نهادهای مالی، بی‌عملی سیاست‌گذاران و واگذاری نقش بازار به ابزارهای موازی، هزینه‌هایی دارد که دیر یا زود گریبان‌گیر کل اقتصاد خواهد شد. این گزارش، دعوتی است به بازتعریف منافع جمعی، جریان‌سازی کارشناسی و تصمیم‌گیری جسورانه پیش از آن‌که دیر شود.

در جهانی که سرعت تغییرات از توان پردازش ذهن انسان پیشی گرفته، اقتصاد رفتاری و هوش مصنوعی به ابزاری حیاتی برای تصمیم‌گیری تبدیل شده‌اند. گفت‌وگویی با امیرمحمد، پژوهشگر اقتصاد رفتاری، نشان می‌دهد که چگونه ترس از ناشناخته‌ها، دلبستگی‌های احساسی و روایت‌های رایج می‌توانند مسیر سرمایه‌گذاری را منحرف کنند. اما با شناخت سوگیری‌های ذهنی، استفاده از داده‌های دقیق و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین، می‌توان در مه ابهام، مسیر تصمیم‌گیری را روشن‌تر کرد.

در شرایطی که سایه مکانیسم ماشه، نوسانات ارزی و نااطمینانی‌های سیاسی بر سر اقتصاد ایران سنگینی می‌کند، بازار سهام برخلاف انتظارات، نشانه‌هایی از جان‌گرفتن را بروز داده است. رشد شاخص‌ها، افزایش سرانه خرید حقیقی و ورود نقدینگی تازه، همگی حکایت از بازتعریف موازنه میان ریسک و بازده دارند. با وجود تهدیدات تحریمی و ابهام در سیاست‌گذاری ارزی، سرمایه‌گذاران به‌نظر می‌رسد در حال بازنگری در رفتارهای معاملاتی خود هستند بازاری که تا دیروز در فاز احتیاط بود، اکنون به‌دنبال فرصت‌های تازه در دل بحران است.

تحریم‌هایی که با هدف «ایجاد رنج» برای مردم ایران طراحی شده بودند، حالا با عضویت رسمی تهران در سازمان همکاری شانگهای، اثرگذاری خود را از دست داده‌اند. این تحول نه‌تنها نقطه‌عطفی در تغییر نظم جهانی از هژمونی آمریکایی به همکاری‌های چندجانبه شرقی است، بلکه فرصتی راهبردی برای بازسازی اقتصاد ایران، تقویت دیپلماسی ضدسلطه‌گری و بهبود معیشت مردم در دوران پساتحریم فراهم کرده است.

تداوم تخصیص ارز دولتی به واردات مواد اولیه، ضمن کاهش هزینه‌های تولید، زمینه‌ساز رونق صنایع داخلی و تعادل در بازار مصرف شده و از فشار تقاضای تورم‌زا جلوگیری می‌کند.

در آستانه اجرای مکانیزم ماشه، بازار سرمایه ایران وارد سومین موج ریزش شده است؛ موجی کم‌رمق‌تر از گذشته، اما همچنان نگران‌کننده. نبود حمایت‌های مؤثر، خروج نقدینگی، و چشم‌انداز مبهم سیاسی، فضای بازار را به نقطه‌ای شکننده رسانده‌اند.