پایگاه خبری سرمایه فردا

دیدار یک‌روزه وزیر خارجه ترکیه از تهران تنها یک رویداد تشریفاتی نبود؛ این سفر بازتابی از روابط پیچیده و چندلایه ایران و ترکیه است که همزمان درگیر همکاری‌های اقتصادی، رقابت‌های ژئوپلیتیک و ضرورت‌های امنیتی‌اند. حضور هاکان فیدان، چهره امنیتی و دیپلماتیک ترکیه، نشان می‌دهد آنکارا به دنبال بازتعریف جایگاه خود در معادلات منطقه‌ای است و تهران نیز این فرصت را برای بازسازی مناسبات دوجانبه مغتنم می‌داند.

در هفته‌های اخیر، سیاست خارجی ایران تصویری چندلایه و گاه متناقض از خود نشان داده است؛ نامه رئیس‌جمهوری به ولیعهد سعودی، پیام صریح دبیر شورای عالی امنیت ملی درباره مذاکره، سفر عباس عراقچی به اروپا و در نهایت سخنان رهبر انقلاب، همگی در کنار هم ترکیبی از پیام‌های ناهم‌آهنگ را ساخته‌اند که در نگاه بیرونی به‌عنوان نبود یک خط‌مشی واحد تعبیر می‌شود.

پیوستن قزاقستان به توافق‌نامه‌های ابراهیم، در ظاهر گامی نمادین در مسیر عادی‌سازی روابط با اسرائیل است، اما در بطن خود حامل پیام‌هایی راهبردی برای ایران است؛ از گسترش نفوذ تل‌آویو در مرزهای شمالی گرفته تا بازتعریف نظم منطقه‌ای با محوریت واشنگتن. در برابر این نگاه، برخی تحلیلگران آن را صرفاً یک مانور تبلیغاتی بی‌اثر می‌دانند. اما در هر دو صورت، این تحول تلنگری جدی برای سیاست خارجی ایران است.

در حالی که رفت‌وآمدهای دیپلماتیک میان تهران و مسقط شدت گرفته، روایت‌های متناقض درباره ارسال پیام از سوی آمریکا برای ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای، فضای سیاست خارجی ایران را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. میان تکذیب‌های رسمی، تأییدهای تلویحی، و توییت‌های معنادار، آنچه گم شده، انسجام گفتاری و راهبردی در دیپلماسی ایران است.

در حالی‌که واشنگتن هم‌زمان با تشدید تحریم‌ها، از مسیر عمان پیام مذاکره می‌فرستد، وزارت امور خارجه ایران در وضعیتی از انفعال و بی‌تحرکی گرفتار شده است. نه ابتکار عملی دیده می‌شود، نه پاسخ روشن، و نه حتی تلاشی برای بازتعریف راهبردی در برابر سیاست چندوجهی آمریکا. این گزارش، نگاهی دارد به بن‌بست دیپلماتیک تهران و سردرگمی واشنگتن در مواجهه با یکدیگر.

نشست سوم «دیپلماسی استانی» در تبریز، نماد تلاشی تازه برای پیوند سیاست خارجی با ظرفیت‌های محلی است؛ رویکردی که می‌خواهد مرزها را از خطوط جغرافیایی به کانون‌های تعامل اقتصادی، فرهنگی و امنیتی بدل کند. اما در کشوری با ساختار متمرکز، این سیاست همچنان با پرسش‌هایی درباره مرز اختیارات، نظارت مرکزی و پیامدهای ژئوپلیتیکی روبه‌روست.

انتشار یک ویدئوی خانوادگی از مراسم عروسی دختر علی شمخانی، بهانه‌ای شد برای آغاز موجی از تحلیل‌های سیاسی، تخریب‌های جناحی و سوءبرداشت‌های رسانه‌ای که بار دیگر نشان داد سیاست‌ورزی در ایران تا چه اندازه در معرض بی‌اخلاقی، بی‌احتیاطی و فرسایش سرمایه اجتماعی قرار گرفته است.

علی‌اکبر ناطق نوری پس از سال‌ها سکوت، بار دیگر در قامت یک سیاستمدار میانجی‌گر و عقل‌گرا به صحنه بازگشت؛ بازگشتی که با تأکید بر اقتدار ملی و نقد رفتارهای افراطی، می‌تواند نشانه‌ای از نیاز سیاست ایران به بازسازی زبان گفت‌وگو و بازتعریف گفتمان اصولگرایی باشد.

تأسیس حزب جدید توسط یاسر جبرائیلی، چهره رسانه‌ای اصولگرا، در حالی صورت می‌گیرد که جریان راست با انشقاق‌های درونی و بحران هویتی مواجه است. حزبی که با شعار بازگشت به مردم و اصول انقلاب آغاز شده، اما بیش از آنکه نشانه‌ای از نهادسازی سیاسی باشد، به نظر می‌رسد ادامه یک مسیر فردی برای تثبیت جایگاه در معادلات قدرت باشد.