پایگاه خبری سرمایه فردا

نشست اخیر میان رؤسای جمهور آمریکا و روسیه در آلاسکا، فراتر از مذاکره‌ای درباره بحران اوکراین، به نمایش پیچیده‌ای از بازآرایی قدرت‌های جهانی بدل شد. انتخاب آلاسکا با پیشینه‌ای نمادین، نشانه‌ای از تلاش واشینگتن برای مهار چین از مسیر تعامل با مسکو بود؛ تلاشی که با نمادهای شوروی‌گرایانه، نمایش‌های نظامی و پیام‌های چندلایه همراه شد. این دیدار، نه‌تنها آزمونی برای سنجش تمایلات راهبردی روسیه، بلکه پیامی هشدارآمیز برای پکن و نشانه‌ای از بازتعریف مثلث ژئوپولیتیک آمریکا-روسیه-چین در نظم جهانی آینده بود.

نشست پرحاشیه ترامپ و پوتین در آلاسکا، با امید به پایان جنگ اوکراین آغاز شد اما با ابهام و بی‌نتیجه به پایان رسید. در پایگاه نظامی المندورف، ترامپ با نمایش قدرت وارد میدان شد، اما پوتین با تجربه دیپلماتیک و بازی روانی، صحنه را در اختیار گرفت. هرچند توافقی حاصل نشد، اما این دیدار می‌تواند نقطه‌عطفی در بازتعریف مناسبات جهانی و نقش‌آفرینی دو قدرت بزرگ باشد.

در آستانه دیدار ترامپ و پوتین در آلاسکا، گمانه‌ها درباره وجود اسناد فساد اخلاقی رئیس‌جمهور سابق آمریکا بار دیگر داغ شده‌اند. از پرونده جنجالی جفری آپستین تا ادعاهای تاکر کارلسون درباره ارتباط موساد با این شبکه فساد، اکنون این پرسش جدی مطرح است: آیا همراهی بی‌قید و شرط ترامپ با نتانیاهو و نرمش او در برابر پوتین، حاصل اخاذی سیاسی با تصاویر و اسناد شخصی است؟ کنایه مدودف مبنی بر اینکه اسناد ترامپ فقط در اختیار موساد نیست، نشان می‌دهد که این گمانه، دیگر صرفاً یک شایعه نیست؛ بلکه به یکی از متغیرهای مهم در روابط بین‌الملل تبدیل شده است.

در حالی که جهان چشم‌انتظار نتایج دیدار دو قدرت‌مند جهانی بود، گفت‌وگوی ترامپ و پوتین در آلاسکا با وعده‌هایی مبهم، بدون توافق رسمی و در غیاب رئیس‌جمهور اوکراین به پایان رسید. این روایت، نگاهی دارد به آنچه در پشت درهای بسته گذشت و آنچه گفته شد اما پاسخ داده نشد.

توافق ۱۷ مرداد ۱۴۰۴ میان ارمنستان، آذربایجان و آمریکا برای ایجاد راه‌گذر زنگزور، تنها یک پروژه ترابری نیست؛ بلکه زیرساختی ژئوپلیتیکی است که موازنه قدرت در قفقاز جنوبی را به زیان ایران بازتنظیم می‌کند. واگذاری مدیریت این مسیر به آمریکا برای ۹۹ سال، حضور ناتو و اسرائیل را در مرزهای شمال‌غربی ایران تثبیت کرده و نقش سنتی تهران در ترانزیت منطقه‌ای را تضعیف می‌کند. این یادداشت با نگاهی تحلیلی به ابعاد امنیتی، اقتصادی و رسانه‌ای ماجرای زنگزور، نسبت به اشتباهات محاسباتی در تحلیل‌های داخلی هشدار می‌دهد و بر ضرورت بازطراحی مسیرهای ترانزیتی ایران برای حفظ جایگاه ژئواکونومیک کشور تأکید می‌کند.

در عصر جنگ‌های شناختی، کلمات مقامات عالی‌رتبه دیگر صرفاً ابزار انتقال پیام نیستند؛ بلکه خود به مثابه سلاحی راهبردی در میدان نبرد ادراکی عمل می‌کنند. هر جمله، موضع‌گیری یا سکوت رئیس‌جمهور، به سرعت در آزمایشگاه تحلیل دشمن رمزگشایی می‌شود تا نقاط ضعف احتمالی اراده ملی شناسایی گردد. در چنین شرایطی، گفتمان تُرد و واژگان بی‌محابا می‌توانند سرمایه راهبردی کشور را فرسایش دهند و دشمن را به محاسبات خطرناک و جسورانه ترغیب کنند. این یادداشت، با نگاهی دقیق به مسئولیت رئیس‌جمهور در معماری کلام ملی، نسبت به پیامدهای یک گفتمان ضعیف هشدار می‌دهد و اصول یک روایت بازدارنده و مقتدر را بازخوانی می‌کند.

مجله آتلانتیک در گزارشی تند، شش ماه نخست دوره دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ را یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های تاریخ سیاسی آمریکا توصیف کرده است. از ناتوانی در پایان دادن به جنگ اوکراین و خشم از عملکرد اسرائیل در غزه، تا شکست در تحقق وعده‌های اقتصادی و درگیری با رسوایی اخلاقی اپستین، ترامپ با مجموعه‌ای از بحران‌های داخلی و خارجی دست‌وپنجه نرم می‌کند. او که زمانی با اعتماد به نفس از «بازگشت باشکوه» سخن می‌گفت، حالا در تلاش است با انکار واقعیت، جایگاه سیاسی‌اش را حفظ کند؛ اما حتی هم‌حزبی‌هایش نیز نشانه‌هایی از نافرمانی نشان داده‌اند.

چین در واکنش به تعرفه آمریکا با محدودیت صادرات عناصر نادر و توقف خرید هواپیما واکنش نشان داده و هند با توقف خرید تسلیحات آمریکایی، مسیر تقابل را در پیش گرفته است.

دونالد ترامپ، فراتر از یک رئیس‌جمهور، نماد تحول در سیاست خارجی آمریکا است؛ از انزواگرایی فعال تا رقابت بی‌پرده با چین، از تاکتیک‌های پرریسک تا بازتعریف نقش آمریکا در جهان. در این تحلیل، نگاهی داریم به پیوستگی‌ها و تفاوت‌های ترامپ ۱ و ۲ و پیامدهای آن برای ایران و نظم جهانی.