پایگاه خبری سرمایه فردا

در خاورمیانه‌ای که سال‌ها میدان رقابت‌های ایدئولوژیک و ژئوپلیتیکی بوده، نشانه‌هایی از یک تحول دیپلماتیک معنادار پدیدار شده است: نزدیکی تدریجی عربستان سعودی و حزب‌الله لبنان. این همگرایی، حاصل تهدیدهای مشترک، دیپلماسی هدفمند ایران و تغییر محاسبات راهبردی ریاض است—تحولی که می‌تواند معادلات منطقه‌ای را بازنویسی کند و طرح‌های اسرائیل برای تجزیه و تسلط را با چالش مواجه سازد.

در نخستین سالگرد انفجار خونین پیجرها، حزب‌الله با تأکید بر زوال قطعی رژیم صهیونیستی، مجروحان این جنایت را نماد بصیرت و پایداری خواند. هم‌زمان، اتحادیه اروپا بسته تحریمی تازه‌ای علیه اسرائیل را بررسی می‌کند، در حالی‌که دولت لبنان به‌دلیل انفعال در بازسازی مناطق آسیب‌دیده و بی‌توجهی به نقش مقاومت، با انتقاد شدید مواجه شده است. در سطح بین‌المللی نیز، سازمان ملل پاسخ‌های تکراری اسرائیل به اتهام نسل‌کشی را فاقد اعتبار دانسته و خواستار مواجهه با شواهد واقعی شده است. این مجموعه تحولات، نشانه‌ای از تغییر لحن جهانی در برابر تجاوزگری اسرائیل و بازگشت مسئله فلسطین به صدر توجهات سیاسی و حقوقی جهان است.

ساختار سیاسی لبنان، که بر پایه تقسیم قدرت فرقه‌ای بنا شده و با توافق طائف تثبیت گردیده، به جای ایجاد حکمرانی مؤثر، به سیستمی از «نظم آنارشیک» بدل شده است؛ نظمی که با وجود جلوگیری از فروپاشی کامل، مانع اصلاحات بنیادین و توسعه ملی شده است. در این ساختار، حق وتوهای فرقه‌ای، شبکه‌های حمایتی و فساد نهادینه‌شده، دولت را به گروگان جناح‌ها تبدیل کرده‌اند. این گزارش، با بررسی تاریخی و ساختاری این نظام، نشان می‌دهد که چگونه ثبات ظاهری لبنان بهای سنگینی در قالب ناکارآمدی، بحران اقتصادی و تهدید دائمی درگیری‌های فرقه‌ای دارد.

توافق طائف، هرچند پایانی بر جنگ داخلی لبنان بود، اما با تثبیت تقسیمات فرقه‌ای و اعطای حق وتو به جناح‌های مذهبی، ساختاری شکننده و تکه‌تکه از حکمرانی را بنا نهاد که به "نظم آنارشیک" شهرت یافته است. این نظم، با وجود جلوگیری از تسلط مطلق یک گروه، مانع حکمرانی مؤثر و اصلاحات بنیادین شده و کشور را در چرخه‌ای از فساد، ناکارآمدی و بحران اقتصادی گرفتار کرده است. تلاش برای تغییر این تعادل، به‌ویژه با هدف تضعیف حزب‌الله یا حذف قدرت فرقه‌ای شیعه، می‌تواند لبنان را از این نظم شکننده به آنارشی پرهزینه‌ای سوق دهد که بازگشت به درگیری‌های خونین را محتمل می‌سازد.

در شرایطی که لبنان با بحران اقتصادی، شکاف‌های قومی-مذهبی و فشارهای خارجی دست‌وپنجه نرم می‌کند، طرح خلع سلاح حزب‌الله به ابزاری برای تشدید تنش‌های داخلی و اجرای سناریوی جنگ فرقه‌ای بدل شده است. رژیم صهیونیستی با حمایت آمریکا و دولت‌های عربی، در تلاش است تا با دمیدن بر آتش اختلافات شیعی-سُنی، مقاومت لبنان را تضعیف کرده و زمینه را برای تشکیل دولت دست‌نشانده‌ای در بیروت فراهم سازد. این پروژه نه‌تنها امنیت لبنان، بلکه معادلات منطقه‌ای از جمله آرمان فلسطین را نیز تهدید می‌کند.

در بحبوحه فشارهای داخلی و خارجی برای خلع سلاح حزب‌الله، سفر علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، به لبنان با استقبال بی‌سابقه و پیام‌های آشکار و پنهان همراه شد. این سفر نه‌تنها پاسخی مستقیم به طرح‌های ضد مقاومت بود، بلکه نشانه‌ای از عزم تهران برای تقویت جایگاه حزب‌الله در معادلات سیاسی لبنان و ارسال پیام‌های راهبردی به آمریکا و عربستان تلقی شد. دیدارهای پرتنش، مواضع صریح و پیام‌های محرمانه، همگی نشان دادند که ایران در میدان ژئوپلیتیک بیروت، به‌دنبال تثبیت معادلات موجود و حمایت از شیعیان در برابر فشارهای منطقه‌ای است.

در متن حاضر، با توجه به ترکیب دینی-مذهبی چندپارچه لبنان و تحولات اخیر، بررسی می‌شود که چگونه نقش و نفوذ شیعیان، به ویژه از طریق حزب‌الله و امل، به شکل‌گیری آینده لبنان کمک می‌کند و تغییرات استراتژیک ضروری برای مواجهه با چالش‌ها و فرصت‌ها مورد بحث قرار می‌گیرد.

جوزف عونتأکید بر بی‌طرفی ارتش در بحران‌های سیاسی داخلی دارد و حزب‌الله لبنان معتقد است که او به ایالات متحده و فرانسه نزدیک است.

اسرائیل با کمک دولت های عرب جنوب خلیج فارس، مصر و اردن، با پشتیبانی استراتژیک ایالات متحده، لبنان را سرکوب و غزه را وارد چرخه صلح خواهد کرد.‌