پایگاه خبری سرمایه فردا

برنامه هفتم توسعه، وظایف جدیدی را برای بانک مرکزی تعریف کرده است که شامل نظارت یکپارچه، الزام به افزایش سرمایه بانک‌ها و اصلاح شرایط اعطای تسهیلات است. در این برنامه، نقش بانک مرکزی به‌عنوان مجری سیاست‌های مالی پررنگ‌تر شده است، اما اجرای این تغییرات با چالش‌هایی مانند مدیریت نقدینگی و تعادل میان الزامات نظارتی و دستورات اداری مواجه است. این گزارش به بررسی ابعاد مختلف این برنامه و تأثیرات آن بر نظام بانکی کشور می‌پردازد.

بحران‌های بانک آینده به موضوعی داغ در فضای سیاسی و اقتصادی تبدیل شده است. در حالی که جبهه پایداری بر انحلال این نهاد مالی تأکید دارد، بررسی‌های منطقی سه گزینه پیش روی دولت را مطرح می‌کنند: اصلاح ساختار، ادغام یا انحلال. این بحران تازه‌ترین مورد در لیست بلندبالای چالش‌های دولت پزشکیان است که هنوز یک‌ساله نشده، اما با پرونده‌های پرچالش نظیر ناترازی برق، کمبود سوخت و تورم مواجه است.

بحث درباره ناترازی‌های نظام بانکی ایران، به‌ویژه تفاوت میان بانک‌های خصوصی و دولتی، در فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی شدت گرفته است. در حالی که تنها ۱۸ درصد از بانک‌های کشور خصوصی هستند، برخی تحلیل‌ها تأثیر این بخش را بر اقتصاد ایران بیش از حد برآورد کرده‌اند. این در حالی است که رشد نقدینگی و سهم بانک‌ها در تورم، موضوعی پیچیده و نیازمند بررسی کارشناسی است

بانک مرکزی با به‌روزرسانی تعرفه‌های خدمات بانکی و اعمال تخفیف‌های ویژه برای گروه‌های مختلف، تلاش دارد تا نظام کارمزدی بانک‌ها را استانداردسازی کند. این رویکرد که با نظریه برابری قدرت خرید (PPP) قابل‌مقایسه است، در تعیین ارزش یکسان خدمات بانکی برای تمامی مشتریان نقش کلیدی دارد. با این حال، چالش‌های اجرایی در برخی سرفصل‌های کارمزدی همچنان باقی است.

با توجه به سیاست‌های بررسی تراکنش‌های مالی، در سال ۱۴۰۳ سقف مجاز گردش حساب بانکی خانوارها تعیین شده بود که در صورت عبور از این حد، امکان قطع یارانه نقدی وجود داشت. با افزایش هزینه‌های معیشتی و رشد تورم، انتظار می‌رود که این سقف‌ها در سال ۱۴۰۴ تغییر کند. هنوز رقم دقیق تراکنش‌های مجاز اعلام نشده، اما مجموع تراکنش‌های بانکی، خریدهای الکترونیکی، پرداخت‌های کارت‌خوان و سایر مبادلات مالی خانوارها در ارزیابی وضعیت یارانه‌ای نقش اساسی خواهد داشت.

اضافه‌برداشت ۸۰۰ همتی بانک‌های ناتراز که معادل ۳۰ درصد تولید ناخالص داخلی است، در کنار مشکل ۸ بانکی که به طور جدی در معرض ادغام یا انحلال هستند، بحران نظام بانکی را تشدید کرده است.

وزیر علوم، در اولین همایش ملی حقوق بانکی با بررسی قانون عملیات بانکداری بدون ربا، به پیامدهای فقهی و حقوقی این قانون پرداخت. وی تأکید کرد که حذف ربا از نظام بانکی به‌درستی محقق نشده و منجر به بازگشت آن با نرخ‌های بالاتر شده است.

آیت‌الله سید مصطفی محقق داماد، استاد حوزه و دانشگاه، در اولین همایش ملی حقوق بانکی تأکید کرد که بانکداری، نبض اقتصاد یک کشور را تنظیم می‌کند و شعار سرمایه‌گذاری برای تولید می‌تواند نقطه عطفی در تحول اقتصادی ایران باشد.

یاسر مرادی، دبیرکل نخستین همایش ملی حقوق بانکی، در افتتاحیه این رویداد به ضرورت بازتعریف رابطه نظام بانکی با حقوق تأکید کرد. وی با اشاره به تلاش‌های صورت‌گرفته در زمینه تدوین قوانین شفاف، اصلاح رویه‌های بانکی و نظارت هوشمند، تأسیس اندیشکده حقوق بانکی را گامی ضروری برای تلفیق دانش حقوقی و علم بانکداری دانست. این همایش با حضور نخبگان حقوقی و اقتصادی کشور برگزار شده و محورهای اصلی آن شامل اصلاح قوانین مالی، ارتقای شفافیت در معاملات بانکی و حمایت از حقوق شهروندان است.