پایگاه خبری سرمایه فردا

حمله هوایی اسرائیل به دوحه در نوامبر ۲۰۲۳، نه‌تنها نقطه‌عطفی در روابط خلیج فارس و تل‌آویو بود، بلکه بی‌سابقه‌ترین ضربه را به اعتبار امنیتی آمریکا در منطقه وارد کرد. این حمله، که با هدف رهبران حماس و به‌احتمال زیاد با چراغ سبز واشنگتن انجام شد، کشورهای عربی را با این پرسش مواجه کرد: پایگاه‌های نظامی آمریکا چه فایده‌ای دارند اگر نتوانند از متحدان خود در برابر متحد دیگرشان محافظت کنند؟ رسانه‌ها و اندیشکده‌های بین‌المللی از جمله گاردین، کارنگی و میدل‌ایست مانیتور، این رویداد را نشانه‌ای از فروپاشی نظم منطقه‌ای و تردید در آینده توافق ابراهیم دانسته‌اند. اکنون کشورهای خلیج در دوراهی دشواری قرار گرفته‌اند: پذیرش سلطه اسرائیل یا بازنگری در وابستگی به آمریکا.

اندیشکده امنیت ملی اسرائیل (INSS) در گزارشی تفصیلی به بررسی وضعیت جبهه‌های درگیر ارتش رژیم صهیونیستی پرداخته و با ارائه توصیه‌هایی راهبردی به تل‌آویو و واشنگتن، نقشه‌ای برای تداوم فشار بر محور مقاومت ترسیم کرده است. این گزارش، که شامل ارزیابی‌هایی از ایران، سوریه، لبنان، کرانه باختری و عراق است، تلاش دارد موفقیت‌های تاکتیکی اسرائیل را به دستاوردهای راهبردی تبدیل کند. از پیشنهاد گفت‌وگو با دولت سوریه تا طرح خلع سلاح حزب‌الله و تقویت نیروهای امنیتی فلسطینی، این متن را می‌توان سندی برای هماهنگی دو رژیم در مسیر استمرار تنش و مهار مقاومت منطقه‌ای دانست.

نشست‌های سپتامبر ۲۰۲۵، از «سازمان همکاری شانگهای پلاس» تا مجمع عمومی سازمان ملل، تصویری متضاد و نگران‌کننده از آینده حکمرانی جهانی ارائه دادند. در حالی که چین با نمایش قدرت نظامی و دیپلماتیک، خود را نماد ثبات معرفی می‌کند، ایالات متحده با سیاست‌های متناقض و یک‌جانبه‌گرایانه، اتحاد غربی را متزلزل کرده است. نهادهای بین‌المللی از پاسخ‌گویی به بحران‌ها ناتوان‌اند، معاهدات امنیتی در حال فروپاشی‌اند، و رقابت قدرت‌ها در حوزه‌هایی چون فضا و فناوری نظامی، چشم‌اندازی از جهانی ناامن‌تر را ترسیم می‌کند. آنچه در حال شکل‌گیری است، نه یک نظم نوین باثبات، بلکه واقعیتی ترکیبی، پرتنش و چندقطبی است که مسیر آن به‌جای اجماع، از دل شکاف‌ها و رقابت‌ها می‌گذرد.

بیش از هفت دهه پس از شکل‌گیری نظم بین‌المللی مبتنی بر رهبری آمریکا و نهادهای چندجانبه، نشانه‌های فرسایش این چارچوب به‌وضوح در تحولات ژئوپولیتیکی اخیر دیده می‌شود. از بی‌اعتباری نهادهای بین‌المللی و رفتار متناقض واشنگتن گرفته تا ظهور بلوک‌های جدیدی چون بریکس و سازمان همکاری شانگهای، جهان در حال عبور از نظم لیبرال آمریکایی به سوی ساختاری چندقطبی، قدرت‌محور و انعطاف‌پذیر است. این گذار، نه‌تنها فرصت‌هایی برای بازیگران مستقل فراهم کرده، بلکه چالش‌هایی تازه در مدیریت رقابت‌ها و بحران‌های جهانی به همراه دارد.

در حالی که چین با نمایش قدرت نظامی و دیپلماتیک، هشتادمین سالگرد پیروزی بر ژاپن را جشن گرفت، نشانه‌های شکل‌گیری نظمی جهانی با محوریت پکن بیش از پیش آشکار شده‌اند. جان رنی شورت، استاد سیاست عمومی، معتقد است که جهان از نظم تک‌قطبی تحت رهبری آمریکا عبور کرده و اکنون در مرحله گذار به یک نظم چندقطبی قرار دارد؛ نظمی که چین، آمریکا و اروپا هر یک با چالش‌های داخلی و رقابت‌های ژئوپولیتیکی، برای تثبیت جایگاه خود در آن تلاش می‌کنند. این گذار، نه‌تنها پایان «قرن آمریکایی» را رقم زده، بلکه پرسش‌هایی بنیادین درباره آینده اتحادها، منافع مشترک جهانی و احتمال درگیری‌های نوظهور را پیش روی قدرت‌های بزرگ قرار داده است.

در میانه سکوت نهادهای رسمی و انفعال دیپلماتیک، ناوگان جهانی «صمود» با بیش از ۵۰ کشتی و صدها فعال از ۴۴ کشور جهان، به سوی غزه در حرکت است تا محاصره اسرائیل را به چالش بکشد. این کاروان، که از بنادر اروپا، آفریقا و آسیا به راه افتاده، نه‌تنها حامل کمک‌های بشردوستانه است، بلکه با پخش زنده در رسانه‌ها و حضور چهره‌های جهانی، به نماد مقاومت مدنی و افشای جنایات تبدیل شده است. صمود، با شعار «شما تنها نیستید»، چهره جهانی اسرائیل را زیر فشار افکار عمومی قرار داده و موجی از همبستگی فراملی را رقم زده است—از بنادر بسته‌شده تا کمپین‌های وایرال، از کودکان گرسنه تا صدای جهانی عدالت.

سه ماه پس از پایان جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، ابعاد واقعی حملات موشکی ایران به زیرساخت‌های حیاتی رژیم صهیونیستی به‌تدریج در حال آشکار شدن است. موسسه تحقیقاتی وایزمن، یکی از مراکز علمی و فناوری کلیدی اسرائیل، هدف حمله‌ای دقیق و ویرانگر قرار گرفت که به نابودی ده‌ها آزمایشگاه، از بین رفتن داده‌های علمی و تعلیق کامل فعالیت‌های پژوهشی منجر شد. هم‌زمان، رسانه‌های اسرائیلی از سانسور گسترده نظامی برای پنهان‌سازی محل‌های اصابت و شدت خسارات خبر داده‌اند. این تحولات، نه‌تنها ضربه‌ای به توان علمی و دفاعی اسرائیل محسوب می‌شود، بلکه نشانه‌ای از دقت استراتژیک ایران در هدف‌گیری نقاط حساس و ناکامی تل‌آویو در مدیریت افکار عمومی و روایت جنگ است.

در حالی که جهان هنوز از شوک حمله اسرائیل به قطر خارج نشده، منابع عبری‌زبان از احتمال هدف قرار گرفتن ترکیه توسط رژیم صهیونیستی خبر داده‌اند—کشوری که تا همین چند هفته پیش روابط اقتصادی و سیاسی فعالی با تل‌آویو داشت. تهدیدات علنی مقامات اسرائیلی علیه اردوغان و حضور دفاتر حماس در خاک ترکیه، سناریوی قطر را به گزینه‌ای محتمل برای آنکارا بدل کرده است. با وجود واکنش‌های رسمی ترکیه، از جمله هشدار وزارت دفاع و قطع دیرهنگام روابط تجاری، هنوز روابط سیاسی دو طرف برقرار است. این گزارش، به بررسی پیامدهای احتمالی حمله اسرائیل به ترکیه، واکنش‌های داخلی و منطقه‌ای، و سکوت ناتو در برابر تهدیدات علیه یکی از اعضای خود می‌پردازد.

در حالی که نشست وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در دوحه با محوریت تجاوز رژیم صهیونیستی به قطر آغاز شده، وزیر امور خارجه ایران با رایزنی‌های منطقه‌ای در این اجلاس حضور یافته و رئیس‌جمهور کشورمان نیز در نشست سران شرکت خواهد کرد. هم‌زمان، تهران با صدور بیانیه‌ای رسمی تفاهم اخیر با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تشریح کرده و در واکنش به بیانیه ضدایرانی گروه هفت، ادعاهای آن را تحریف واقعیت و فرافکنی سیاسی خوانده است. این تحولات نشان می‌دهد که ایران در برابر فشارهای چندجانبه، مسیر دیپلماسی فعال و مقاومت حقوقی را در پیش گرفته است.