پایگاه خبری سرمایه فردا

در آستانه بازگشت تحریم‌های سازمان ملل و فعال شدن مکانیزم ماشه، فضای اقتصادی و سیاسی ایران با سناریوهای نگران‌کننده‌ای روبه‌روست؛ از تورم ۷۶ درصدی و کاهش رشد اقتصادی تا ناامیدی اجتماعی و تهدیدهای امنیتی. در همین حال، بازارهای جهانی با تصمیمات فدرال رزرو و تحولات رمزارزها در مسیر تازه‌ای قرار گرفته‌اند، و دیپلماسی ایران در آستانه نشست سازمان ملل با چالش‌های جدی مواجه است.

در سپتامبر ۲۰۲۵، روسیه با تشدید حملات هوایی به زیرساخت‌های انرژی و مناطق مسکونی اوکراین، استراتژی خود را از فشار محدود به تهدید گسترده تغییر داده است. این چرخش نظامی، همزمان با ورود پهپادها به حریم هوایی لهستان و استونی، نه‌تنها کی‌یف را تحت فشار قرار می‌دهد، بلکه ناتو را در برابر آزمونی ژئوپلیتیکی قرار داده که می‌تواند مرزهای درگیری را فراتر از اوکراین گسترش دهد.

در چهل‌وهفتمین سالگرد توافق کمپ دیوید میان مصر و اسرائیل، نشانه‌های آشکاری از شکنندگی این پیمان تاریخی دیده می‌شود. تحولات پس از طوفان الاقصی، پیشروی نظامی اسرائیل در مرز رفح، فشارهای بین‌المللی بر قاهره و تهدیدات تل‌آویو درباره فعالیت‌های نظامی مصر در سینا، همگی حاکی از آن‌اند که صلح سرد میان دو طرف در معرض بحرانی راهبردی قرار گرفته است.

در پی تهدیدات اخیر بنیامین نتانیاهو برای توقف قرارداد گازی با مصر و ادعای نقض معاهده کمپ دیوید، روابط تل‌آویو و قاهره وارد مرحله‌ای بحرانی شده است. تحلیلگران اسرائیلی هشدار داده‌اند که سیاست‌های تحریک‌آمیز کابینه نتانیاهو، در بحبوحه جنگ غزه و فشارهای منطقه‌ای، می‌تواند به تضعیف یکی از مهم‌ترین مشارکت‌های عربی-عبری منجر شود و صلح سرد ۴۶ ساله را به نقطه شکست برساند.

با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل ۶ مهرماه برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، تنش میان ایران و سه کشور اروپایی وارد مرحله‌ای حساس شده است. در حالی که اروپا با بی‌توجهی به توافق ایران و آژانس، مسیر فشار را در پیش گرفته، ایران هشدار داده که در صورت اجرای این مکانیسم، همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به حالت تعلیق در خواهد آمد. این تقابل دیپلماتیک، پیامدهای سنگینی برای طرف‌های غربی به همراه خواهد داشت.

در پی جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، وزارت دفاع آمریکا درخواست بودجه اضطراری نزدیک به یک میلیارد دلار را برای جایگزینی موشک‌های مصرف‌شده سامانه پدافندی تاد به کنگره ارائه کرده است. این بودجه، تنها بخشی از هزینه‌های سنگین دفاعی ایالات متحده در حمایت از اسرائیل محسوب می‌شود و نشان‌دهنده فشار مالی و راهبردی ناشی از قدرت موشکی ایران در معادلات منطقه‌ای است. همزمان، واشنگتن و تل‌آویو با افزایش بی‌سابقه بودجه‌های نظامی خود، تلاش می‌کنند برتری یک‌جانبه خود را حفظ کرده و ایران را از توان دفاعی محروم سازند.

در خاورمیانه‌ای که سال‌ها میدان رقابت‌های ایدئولوژیک و ژئوپلیتیکی بوده، نشانه‌هایی از یک تحول دیپلماتیک معنادار پدیدار شده است: نزدیکی تدریجی عربستان سعودی و حزب‌الله لبنان. این همگرایی، حاصل تهدیدهای مشترک، دیپلماسی هدفمند ایران و تغییر محاسبات راهبردی ریاض است—تحولی که می‌تواند معادلات منطقه‌ای را بازنویسی کند و طرح‌های اسرائیل برای تجزیه و تسلط را با چالش مواجه سازد.

ادعای ورود جنگنده‌های روسی به حریم هوایی استونی و لهستان، بار دیگر تنش میان مسکو و ناتو را به نقطه جوش رسانده است. در حالی که روسیه این اتهامات را رد کرده و پروازها را مطابق با مقررات بین‌المللی می‌داند، کشورهای عضو ناتو با فعال‌سازی ماده ۴ پیمان، خواستار رایزنی فوری شده‌اند. این رخداد نشان می‌دهد که جنگ اوکراین در حال عبور از مرزهای ملی و تبدیل شدن به بحرانی منطقه‌ای است—بحرانی که می‌تواند امنیت اروپا را درگیر کند.

با رأی منفی ۹ کشور عضو شورای امنیت به تمدید قطعنامه ۲۲۳۱، تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بار دیگر فعال شدند و مکانیسم ماشه به‌صورت عملی چکانده شد. این تصمیم، نه‌تنها نقطه عطفی در پرونده هسته‌ای ایران، بلکه آزمونی برای آینده دیپلماسی، اقتصاد و امنیت منطقه‌ای است. در حالی‌که کشورهای غربی از ادامه گفت‌وگو سخن می‌گویند، ایران تأکید دارد که درب دیپلماسی بسته نیست، اما معیار گفت‌وگو را خود تعیین خواهد کرد. واکنش‌های داخلی و بین‌المللی به این تحول، نشان‌دهنده شکاف عمیق در تفسیر مشروعیت این اقدام و پیامدهای آن برای نظم جهانی است.