پایگاه خبری سرمایه فردا

با نزدیک شدن به تاریخ انقضای مکانیزم ماشه، فضای دیپلماتیک جهانی به نقطه‌ای بحرانی رسیده است. تهدید به بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، نه‌تنها توافق هسته‌ای را در معرض فروپاشی قرار داده، بلکه احتمال انزوای کامل ایران، خروج از NPT و تشدید تنش‌های منطقه‌ای را افزایش داده است. این ابزار حقوقی، اکنون به سلاح ژئوپلیتیکی بدل شده که می‌تواند آینده تعامل ایران با جهان را رقم بزند.

امیرحسین نام‌آور، مدیرعامل گروه نامداران، با نگاهی تحلیلی و روایت‌محور، به بررسی مکانیزم ماشه و پیامدهای احتمالی فعال‌سازی آن پرداخته است. از خاطرات تلخ تحریم‌های سازمان ملل و آمریکا در سال‌های ۸۵ تا ۹۴، تا گشایش‌های محدود پس از برجام و نگرانی‌های امروز، این روایت نشان می‌دهد که بازگشت تحریم‌های چندجانبه می‌تواند اقتصاد ایران را بار دیگر به وضعیت رکود تورمی، قطع ارتباط بانکی، و سقوط صادرات نفتی سوق دهد.

در شرایطی که هیچ‌یک از پارامترهای کلان اقتصادی یا سیاسی تغییر نکرده‌اند، بازار سرمایه ایران با واکنش مثبت به کف قیمتی خود، نشانه‌هایی از بازگشت خریداران را بروز داده است. این رشد، نه حاصل خوش‌بینی به مذاکرات یا اصلاح سیاست‌های پولی، بلکه نتیجه تخلیه فشار فروش و تثبیت قیمت‌ها در محدوده‌ای قابل پذیرش برای سرمایه‌گذاران است. در همین حال، رکود در اقتصاد خرد، تورم بالا، و نرخ بهره سنگین، چشم‌انداز کلی اقتصاد را تیره کرده‌اند. با این حال، صنایع ریالی با قدرت چانه‌زنی در قیمت‌گذاری، می‌توانند در این فضای تورمی، فرصت‌هایی برای بازدهی فراهم کنند.

تحلیل‌ها نشان می‌دهد که با وجود بهبود نسبی، بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد هنوز به اصل سرمایه خود نرسیده‌اند. در این فضای شکننده، توصیه‌ها بر حفظ نقدینگی، تمرکز بر صندوق‌های درآمد ثابت و پرهیز از ورود هیجانی به بازار است. هم‌زمان، طلا به‌عنوان دارایی امن، همچنان مسیر صعودی خود را حفظ کرده و پیش‌بینی‌ها از رسیدن به سطح ۱۲ میلیون تومان تا پایان سال حکایت دارد.

بازارهای مالی ایران با نوساناتی پراکنده و رفتارهای احتیاطی معامله‌گران مواجه شدند. شاخص کل بورس با شروعی مثبت، در نهایت با کندلی قرمز به کار خود پایان داد و نشانه‌هایی از ضعف تقاضا و نبود چشم‌انداز صعودی را آشکار کرد. در بازار ارز، توافق مبهم با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تحولات ژئوپلیتیکی از جمله حمله اسرائیل به قطر، فضای دلار را متلاطم ساخت. هم‌زمان، ورود سنگین نقدینگی به صندوق‌های درآمد ثابت نشان داد که سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند فعلاً از نوسان‌گیری فاصله بگیرند و در حاشیه امن بمانند.

رفتار اقتصادی دونالد ترامپ، چه در دوران تجارت و چه در ریاست‌جمهوری، بر پایه یک الگوی ثابت بنا شده است: انتقال ریسک و بدهی به دیگران برای کسب منافع کوتاه‌مدت. از ورشکستگی‌های تجاری تا سیاست‌های مالیاتی و خروج از توافق‌های بین‌المللی، ترامپ نشان داده که بدهی را نه شکست، بلکه ابزاری برای مذاکره و قدرت می‌داند. این رویکرد، اگرچه در کوتاه‌مدت رشد اقتصادی را تحریک کرده، اما در بلندمدت می‌تواند اقتصاد آمریکا را با بحران‌های ساختاری و بی‌اعتمادی جهانی روبه‌رو کند.

با وجود برخی امیدواری‌های سیاسی و توییت‌های تأثیرگذار، همچون اظهارات اخیر علی لاریجانی درباره امکان مذاکره با آمریکا، پارامترهای کلان اقتصادی و سیاست‌های پولی همچنان بدون تغییر باقی مانده‌اند. در چنین فضایی، بازار نیازمند تقاضای واقعی و تغییرات ساختاری است تا بتواند از کف فعلی عبور کند و به رشد پایدار برسد.

پس از پایان جنگ ۱۲ روزه، رسانه‌های بین‌المللی با تمرکز بر روابط دفاعی ایران و چین، از شکل‌گیری یک محور نوظهور در معادلات امنیتی منطقه خبر می‌دهند. گزارش موسسه هادسون نشان می‌دهد که با کاهش نفوذ تسلیحاتی روسیه در خاورمیانه، چین در حال پر کردن این خلأ است و ایران با بهره‌گیری از سامانه‌های ناوبری، جنگنده‌های نسل ۴.۵، پدافند هوایی HQ-9 و موشک‌های ضدکشتی YJ-12، در مسیر بازسازی توان نظامی خود قرار گرفته است. این همکاری راهبردی، نه‌تنها موازنه قدرت منطقه‌ای را دگرگون می‌کند، بلکه به آمریکا هشدار می‌دهد که ایران همچنان بازیگری کلیدی در محور شرق باقی مانده است.

در سال ۱۴۰۴، جهش نرخ ارز، حذف تدریجی ارز ترجیحی و کاهش یارانه‌ها موجب شده بسیاری از کالاهای اساسی از سفره خانوارهای ایرانی حذف شوند. گوشت، لبنیات، برنج و حتی میوه‌های معمول، دیگر برای دهک‌های متوسط و ضعیف قابل تأمین نیستند. ملاک‌های ناعادلانه برای حذف یارانه، مانند تراکنش بانکی، نیز فشار مضاعفی بر اقشار آسیب‌پذیر وارد کرده‌اند. این تغییرات نه‌تنها تغذیه خانوار را فقیرتر کرده، بلکه به کاهش پسماند غذایی و تغییر سبک زندگی منجر شده‌اند—نشانه‌ای از بحران معیشتی و شکاف فزاینده اجتماعی.