پایگاه خبری سرمایه فردا

طرح تازه اصلاح قانون معادن، به‌جای ترمیم رابطه توسعه و طبیعت، مسیر تخریب را تسهیل کرده است. در سرزمینی که کوه و خاک به دارایی تجاری بدل شده‌اند، صدای مردم و محیط‌زیست نه شنیده می‌شود، نه تحمل؛ بلکه به «مزاحمت» تعبیر می‌گردد.

شرکت معدنی و صنعتی صبانور، تولیدکننده سنگ‌آهن در غرب کشور و زیرمجموعه فولاد مبارکه، در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ با افت ۵۰ هزار تنی تولید نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده است. این کاهش، همزمان با تغییر مدیریت و حضور هم‌زمان امین صفری مذهبی در رأس هیئت‌مدیره، پرسش‌هایی جدی درباره کارآمدی راهبری جدید شرکت ایجاد کرده است.

در حالی که علی دیانی، مالک گروه انتخاب، پیش‌تر با پیشنهاد ۲۸۰ هزار میلیارد تومانی برای خرید سایپا خبرساز شده بود، اکنون شنیده‌ها از تلاش او برای خرید گروه توسعه ملی حکایت دارد—هلدینگی عظیم با مالکیت بانک ملی و سهام‌داری در ده‌ها شرکت بزرگ. این پرسش جدی مطرح است: آیا ثروت انباشته‌شده از فروش لوازم خانگی، پشتوانه چنین جاه‌طلبی‌هایی است یا پای رانت‌های ساختاری در میان است؟

در حالی‌که صنایع فولاد، آلومینیوم، پتروشیمی و معدنی با هزینه‌های فزاینده تولید مواجه‌اند، فرمول فعلی نرخ‌گذاری گاز به مانعی ساختاری برای رقابت‌پذیری و توسعه صنعتی بدل شده است.

رشد صادرات سیمان ایران، افت مصرف برق در کشور، تغییرات راهبردی چین در تجارت طلا، و سقوط تاریخی صادرات چین به آمریکا، چهار نشانه از بازآرایی جریان‌های اقتصادی منطقه‌ای و جهانی هستند. این تحولات، نه‌تنها بر سودآوری صنایع داخلی و بازار سرمایه ایران اثرگذارند، بلکه مسیرهای جدیدی برای رقابت، پوشش ریسک و بازتعریف مزیت‌های نسبی ترسیم می‌کنند.

در بازاری که مصرف‌کننده ایرانی حق انتخاب ندارد و واردات ممنوع است، شرکت‌هایی مانند اسنوا به‌جای ارتقای کیفیت و بومی‌سازی، با قطعات درجه‌دو چینی محصولاتی گران‌قیمت عرضه می‌کنند و هم‌زمان به حوزه‌های غیرتخصصی مانند پتروشیمی و خودروسازی ورود کرده‌اند. این رفتار، نه‌تنها نشانه‌ای از انحراف راهبردی در صنعت لوازم خانگی است، بلکه نتیجه حمایت بی‌ضابطه‌ای است که بدون نظارت، به انحصار، گران‌فروشی و تضعیف اعتماد عمومی منجر شده است. سکوت نهادهای ناظر، این صنعت را در آستانه تکرار سرنوشت خودروسازی قرار داده است.

در میان رنگ‌های پاییزی و ویترین‌های پرزرق‌وبرق، کرومی با نگاه شیطنت‌آمیزش به یکی از محبوب‌ترین چهره‌های بازار اسباب‌بازی ایران تبدیل شده است. این شخصیت ژاپنی، حالا نه فقط یک عروسک، بلکه نمادی از شادی، فانتزی و سبک زندگی نسل جدید شده است از اتاق نوجوانان تا قفسه کلکسیونرها.

نفت دیگر پشتوانه‌ای مطمئن برای اقتصاد ایران نیست، بخش معدن با تکیه بر ذخایر زیرزمینی، توان بومی و فناوری داخلی، آرام‌آرام جای خود را به‌عنوان ستون جدید اقتصاد غیرنفتی باز می‌کند. رشد چشمگیر تولید ماشین‌آلات معدنی، احیای معادن غیرفعال و توسعه صادرات غیرنفتی، نشانه‌هایی است از آن‌که اگر سیاست‌گذاری‌ها هم‌راستا با ظرفیت‌های زمین‌شناسی و صنعتی کشور باشد، می‌توان از دل خاک، نان پایداری برای آینده بیرون کشید.

در حالی‌که بخش معدن می‌تواند یکی از موتورهای محرک اقتصاد ایران باشد، نبود نظارت مؤثر و خلأهای قانونی، آن را به بستری برای فرار مالیاتی، تخریب محیط‌زیست و تضییع حقوق دولتی بدل کرده است