پایگاه خبری سرمایه فردا

فرایند شکل‌گیری نظم‌های اجتماعی کارآمد، همان‌طور که فردریش هایک تأکید می‌کند، محصول نهادهای خودجوش و آزمون تاریخی است، نه طراحی آگاهانه سیاستمداران. مقایسه نقش سلطنت‌های ایالتی مالزی با ساختار اربابی-عشایری ایران پیش از مشروطه نشان می‌دهد که چگونه نظم‌های دیرپا می‌توانند ثبات و مدیریت بلندمدت منابع را تضمین کنند.

افزایش همکاری‌های بانکی، رشد ۱۶٫۲ درصدی حجم تجارت دو کشور، تصویب توافق تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا و طرح انتقال ۵۵ میلیارد مترمکعب گاز سالانه از روسیه به ایران از طریق بندر آستارا، که ایران را به هاب گازی منطقه تبدیل می‌کند، از جمله توافق‌های کلیدی این نشست بود.

بررسی تاریخی ساختارهای سیاسی در خاورمیانه نشان می‌دهد که کشورهای پادشاهی مانند عربستان، امارات و قطر با حفظ پیوندهای سنتی و قواعد تاریخی به ثبات اقتصادی و سیاسی رسیده‌اند. در مقابل، جمهوری‌های سوسیالیستی نظیر سوریه و عراق، با قطع ارتباط از سنت‌ها و تلاش برای مهندسی اجتماعی، دچار بحران و فروپاشی شده‌اند. این تفاوت‌ها را می‌توان با نظریه فردریش هایک درباره نقش سنت‌های تکامل‌یافته در نظم اجتماعی تحلیل کرد.

وزارت بازرگانی چین از نتایج نشست با اتحادیه اروپا و آسه‌آن که در پاسخ به تجارت چین و تعرفه‌های آمریکا اعلام کرد: این کشورها در پایان این مذاکرات تعهد خود را به حفظ نظام تجارت چندجانبه و چندطرفه اعلام کردند.

منتقدان، نظم خودجوش بازار را اسطوره‌ای می‌دانند، اما واقعیت‌های روزمره زندگی، این نظم را به‌وضوح تأیید می‌کنند. از تأمین نیازهای ساده گرفته تا تعاملات پیچیده اقتصادی جهانی، این سازوکار کارآمد نشان‌دهنده وابستگی متقابل انسان‌ها و کنشگران اقتصادی است. با این حال، دخالت‌های دولتی مانع کارایی بهینه آن شده و راه‌حل کاهش این دخالت‌ها برای تقویت پویایی و بهره‌وری این نظم است.

اقتصاد رفتاری با تاکید بر انحرافات شناختی انسان، چالش‌های دولت و بازار را تحلیل می‌کند، اما در نقد دولت قیم‌ماب و دفاع از آزادی، به نتایج ملموس نمی‌رسد. از منظر هایک و میزس، محدودیت‌های شناختی انسان‌ها نشان‌دهنده اهمیت آزادی و رقابت هستند، نه دلیل موجهی برای قیم‌مابی دولت. فرایند کشف خطا و یادگیری تدریجی در آزادی حاصل از رقابت، نقشی کلیدی در پیشرفت اجتماعی ایفا می‌کند. این دیدگاه، دولت را به چالش می‌کشد و ناکارآمدی ناشی از انحرافات رفتاری و شناختی را در مقیاس گسترده‌تر نشان می‌دهد.

آنچه موجب انحطاط کشورهای بزرگی چون ایران و عراق شده است، انقطاع از سنت فقهی مالکیت محور بوده، در حالی که کشورهای موفق عربی توانسته‌اند با حفظ نسبی این سنت‌ها، به رشد و ثبات دست یابند.

بازارهای جهانی شاهد کاهش شاخص‌های آتی سهام آمریکا بودند؛ آتی داوجونز با افت ۰.۸۵٪، S&P 500 و نزدک ۱۰۰ هرکدام با کاهش ۰.۸۲٪ روبرو شدند. در مقابل، طلا و بیت‌کوین به‌عنوان دارایی‌های امن به‌ترتیب ۲٪ و ۳٪ افزایش قیمت داشتند.

مذاکرات دوجانبه ایران و آمریکا با ویژگی‌های متفاوت از مذاکرات ۲۰ سال اخیر آغاز شد. این مذاکرات رسمی و آشکار، بدون حضور کشورهای دیگر، با تمرکز بر برنامه هسته‌ای ایران و مسائل مرتبط، جریان دارد. تأثیرات اولیه این مذاکرات، کاهش قیمت دلار و طلا و استقبال مثبت بازار سهام را به همراه داشته است، در حالی که چالش‌های گذشته همچنان بر سر راه توافق نهایی باقی است.