افت شاخص توسعه‌ی انسانی در سال های اخیر حاکی از این است که در سال ۲۰۲۱، ایران با مقدار شاخص برابر با ۰٫۷۷۴ در رتبه‌ی ۷۶ جهان قرار گرفته در حالی که قبلا بهتر بوده است.

به گزارش سرمایه فردا، سالنامه‌ی سال ۱۴۰۱ آماری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی منتشر شد. در بخشی از این سالنامه به وضعیت جهانی شاخص توسعه‌ی انسانی پرداخته شده است. توسعه‌ی انسانی یکی از شاخص‌های مهم توسعه‌ است که رفاه زندگی انسان‌ها و وضعیت اجتماعی آن‌ها را مد نظر قرار می‌دهد. 

بررسی این شاخص در میان کشورهای جهان نشان از اختلاف قابل توجه عملکرد اقتصادی کشورها در هر مقطع زمانی دارد.

وضعیت جهانی شاخص توسعه‌ی انسانی

 شاخص توسعه‌ی انسانی (HDI) توسعه‌یافتگی اقتصادی-اجتماعی ملت‌ها را بر اساس ابعاد کلیدی توسعه‌ی انسانی اندازه می‌گیرد. بررسی این شاخص می‌تواند مشخص کند که چگونه دو کشور با سطح درآمد ناخالص ملی برابر وضعیت اجتماعی–اقتصادی و رفاه متفاوتی دارند. 

توسعه انسانی به معنای آزادی بیشتر مردم برای زندگی کردنِ باارزش و در واقع به معنای توسعه‌ی توانایی‌های افراد و دادن فرصتی برای استفاده از آن‌ها است. شاخص توسعه‌ی انسانی پس از به وجود آمدن این آگاهی که رشد اقتصادی خود‌به‌خود به رفاه بیشتر زندگی انسان‌ها منجر نمی‌شود، به معیارهای توسعه‌ی اقتصادی اضافه شد. بنابراین این شاخص بر غنای زندگی انسان‌ها متمرکز است و نه صرفا غنای اقتصادی. 

 این شاخص از سه جزء تشکیل شده است که میانگین هندسی آن‌ها عدد شاخص کل را به دست می‌دهد. این سه جزء امید به زندگی، تحصیلات و استاندارد زندگی مناسب هستند.

امید به زندگی بُعد سلامت و بهداشت و درمان جامعه را می‌سنجد و برابر با تعداد سال‌هایی است که در بدو تولد یک فرد انتظار می‌رود که عمر کند. این شاخص با توجه به مکان جغرافیایی، جنسیت، نژاد متفاوت است و معمولا برای گروه‌های‌ جمعیتی مختلف به صورت جداگانه محاسبه می‌شود.

تحصیلات، وضعیت آموزش در جامعه را ارزیابی می‌کند و توسط دو متغیر بررسی می‌شود؛ اولین متغیر سال‌های مورد انتظار تحصیل بر اساس سن ورود به مدرسه است و دومین متغیر میانگین سال‌های تحصیل برای بزرگسالان ۲۵ ساله و بیشتر است. استاندارد زندگی نیز توسط درآمد سرانه‌ی ناخالص ملی اندازه‌گیری می‌شود.

 آمار شاخص توسعه‌ی انسانی و اجزای آن هر ساله توسط برنامه توسعه‌ و پیشرفت سازمان ملل (UNDP) ارائه می‌شود. آخرین گزارش این شاخص مربوط به سال ۲۰۲۱ میلادی بوده که در سالنامه‌ی آماری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سال ۱۴۰۱ برای کشورهای مختلف آورده شده است.

 مطابق این آمار، سوئیس با عدد شاخص ۰٫۹۶۲ بیشترین شاخص توسعه‌ی انسانی در جهان را داشته است و در صدر جدول این شاخص قرار گرفته است. امید به زندگی در این کشور ۸۴ سال، سال‌های مورد انتظار تحصیل ۱۶٫۵ سال و میانگین سال‌های تحصیل ۱۳٫۹ سال بوده است. 

از سوی دیگر کمترین میزان شاخص توسعه‌ی انسانی در میان کشورهای جهان با عدد ۰٫۳۸۵ مربوط به سودان جنوبی بوده است. مردم این کشور به طور میانگین ۵۵ سال امید به زندگی داشته‌اند و انتظار می‌رفته که ۵٫۵ سال را صرف آموزش کنند. میانگین سال‌های تحصیل نیز در این کشور ۵٫۷ سال بوده است. 

امید به زندگی بُعد سلامت و بهداشت و درمان جامعه را می‌سنجد و برابر با تعداد سال‌هایی است که در بدو تولد یک فرد انتظار می‌رود که عمر کند. این شاخص با توجه به مکان جغرافیایی، جنسیت، نژاد متفاوت است و معمولا برای گروه‌های‌ جمعیتی مختلف به صورت جداگانه محاسبه می‌شود.

تحصیلات، وضعیت آموزش در جامعه را ارزیابی می‌کند و توسط دو متغیر بررسی می‌شود؛ اولین متغیر سال‌های مورد انتظار تحصیل بر اساس سن ورود به مدرسه است و دومین متغیر میانگین سال‌های تحصیل برای بزرگسالان ۲۵ ساله و بیشتر است. استاندارد زندگی نیز توسط درآمد سرانه‌ی ناخالص ملی اندازه‌گیری می‌شود.

 آمار شاخص توسعه‌ی انسانی و اجزای آن هر ساله توسط برنامه توسعه‌ و پیشرفت سازمان ملل (UNDP) ارائه می‌شود. آخرین گزارش این شاخص مربوط به سال ۲۰۲۱ میلادی بوده که در سالنامه‌ی آماری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سال ۱۴۰۱ برای کشورهای مختلف آورده شده است.

 مطابق این آمار، سوئیس با عدد شاخص ۰٫۹۶۲ بیشترین شاخص توسعه‌ی انسانی در جهان را داشته است و در صدر جدول این شاخص قرار گرفته است. امید به زندگی در این کشور ۸۴ سال، سال‌های مورد انتظار تحصیل ۱۶٫۵ سال و میانگین سال‌های تحصیل ۱۳٫۹ سال بوده است. 

از سوی دیگر کمترین میزان شاخص توسعه‌ی انسانی در میان کشورهای جهان با عدد ۰٫۳۸۵ مربوط به سودان جنوبی بوده است. مردم این کشور به طور میانگین ۵۵ سال امید به زندگی داشته‌اند و انتظار می‌رفته که ۵٫۵ سال را صرف آموزش کنند. میانگین سال‌های تحصیل نیز در این کشور ۵٫۷ سال بوده است./ اقتصاد نیوز