اسرائیل برای حضور و دوام در فضای به شدت رقابتی و رو به گسترش اقتصادی جهان، به دنبال یافتن راهی برای مهار توان نظامی حماس و گروه‌های جهادی فلسطینی است.

به گزارش سرمایه فردا، تراژدی غزه ابعاد وسیعی دارد که آوارگی، کشتار و جنایت ثمره آن است. جنگی پی در پی حق زندگی، امنیت و آسایش را از ساکنین غزه و مناطق اطراف آن را از آنان گرفته است. اما جنگ کنونی در نیم قرن گذشته همانند نداشته و ظرفیت گسترش و درگیر کردن کل منطقه را دارا می‌باشد. می بایست به هر شکل ممکن از سرعت این جنگ خانمان سوز کاست که اگر به همین سرعت و شدت ادامه یابد شاید مهار آن ناممکن شود.

پیچیدگی وضعیت کنونی را شاید نتوان به سادگی و از یک منظر تحلیل کرد اما می توان برخی دلایل ها را که در کنار سایر موارد موجب چنین رخداد اسفناکی شده را در جای خود بررسی و مورد مطالعه قرار داد.
یکی از مهمترین جنبه هایی که تاکنون کمتر مورد توجه کارشناسان قرار گرفتهامنیت اقتصادی در معنای کلان آن است که در کنار سایر عوامل چنین سرنوشتی را برای منطقه مذکور رقم زده است.

اسرائیل تا حدود بیست سال پیش گمان نمی کرد تا به این حد بتواند در مسیر روابط تجاری جهان مورد توجه قرار گیرد اما به مرور چنان شد که حتی دشمنان دیرینه نیز به دنبال ایجاد راهکارهای مناسب برای بستر سازی توسعه تجارت و روابط اقتصاد با جهان، از طریق توسعه همکاری با این کشور باشند.

در این نوشتار به چهار موضوع با دیدگاه صرفاً اقتصادی پرداخته می‌شود که بی گمان غیر مستقیم در ایجاد جنگ کنونی غزه اثر گذار بوده است.

خط انتقال ایپک

در دوران محمدرضا پهلوی در سال ۱۹۶۰ مسیری برای انتقال نفت در اسرائیل ایجاد گردید به طول ۱۵۸ مایل که از تکرار بحران ۱۹۵۶ کانال سوئز جلوگیری شود. این خط ظرفیت انتقال ۱/۲ میلیون بشکه نفت در روز به همراه امکان ذخیره سازی بیش از ۲۳ میلیون بشکه را فراهم کرد.
این خط از شهر بندری ایلات واقع در خلیج عقبه شروع و به اشکلون در کنار مدیترانه ختم می شد. با این پروژه اسرائیل به دنبال ایجاد امنیت انرژی برای خود بود که اکنون نیز با همکاری اردن و امارات متحده عربی آن را احیاء کرده و آن را به رقیبی جدی برای خط انتقال سومد مصر تبدیل کرده است.
ناگفته پیداست تداوم فعالیت و در مدار بودن این خط انتقال به همراه پالایشگاه های حیفا و اشداد برای اسرائیل ( و نیز اردن) حیاتی بوده و در صورت فراهم شدن بستر امنیت پایدار، می تواند سرمایه گذاران را به خود جذب و اسرائیل را به بازیگری مطرح در حوزه انرژی تبدیل کند.

خط ریلی ایلات – اشدود
در سال ۲۰۱۳ دولت وقت اسرائیل طرح پروژه ای را رونمایی کرد که بندر ایلات در خلیج عقبه را به بندر اشدود متصل می کرد.
با گذشت زمان اهمیت این طرح برای اسرائیل بیشتر شد، به خصوص زمانی که از علاقه عربستان به طرح مذکور آگاه گردید. عربستان به دنبال مسیری جدید برای به کارگیری امکان ظرفیت اقتصادی ایجاد شده در جزایر صنافیر و تیران در کناره خلیج عقبه و نیز اتصال پروژه بلندپروازانه نئوم به دنیای غرب بود.
بهترین و در دسترس ترین مسیر همان راه ریلی ایلات – اشدود بود که دری برای همکاری عربستان و اسرائیل شد.
علاوه بر این اسرائیل به دنبال آن است که مسیر جهانی انرژی و تجارت را به سمت خود سوق داده و به بازیگری مهم و موثر در آن تبدیل شود. این مسیر تجارت این کشور با قدرت های اقتصاد جهانی را تضمین خواهد کرد.
منابع انرژی در شرق دریای مدیترانه
اکتشاف ذخایر گاز در شرق مدیترانه و سواحل نزدیک به اسرائیل موجب اهمیت یافتن این منطقه جغرافیایی و تلاش برای حفاری و استخراج گاز در این منطقه شده است. بر اساس برآورد های انجام شده ذخایر گاز اثبات شده آن ۱/۸ تریلیون فوت مکعب تخمین زده می شود که به همراه بیش از ۱۳ میلیون بشکه میعانات گازی، اهمیت اقتصادی ویژه ای به آن داده است.
تهدیدات امنیتی و جنگ مانعی بسیار با اهمیت بر سر سرمایه‌گذاری و دسترسی به این منابع عظیم تاکنون بوده است.

کریدور هند – خاورمیانه – اروپا  آیمک

در اجلاس سران جی ۲۰ هند از کریدوری رونمایی کرد که می تواند یکی از تغییر دهندگان قواعد بازی در غرب آسیا و جهان باشد.
یکی از منتفعان اصلی آیمک اسرائیل است که در میانه راه آن قرار داشته و بندر حیفا در این کشور به وسیله آن به یکی از هاب های مهم ترانزیتی و دریایی منطقه و جهان تبدیل خواهد شد.
نا امن شدن پی در پی و جنگ در این منطقه اثر به شدت منفی در اجرای این طرح بوده و حتی می تواند کل پروژه را منتفی کند.

چنین اهداف و برنامه های اقتصادی با وجود توان نظامی حماس و گروه‌های جهادی فلسطینی با تهدید امنیتی همیشگی مواجه بوده که یا به کندی پیش خواهند رفت و یا از حیز انتفاع خارج خواهند شد.
آنچه پیداست اسرائیل برای حضور و دوام در فضای به شدت رقابتی و رو به گسترش اقتصادی جهان، نیازمند ایجاد امنیت سرزمینی در محدوده تحت اختیار خود است که این امر  به دست نخواهد آمد مگر یافتن راهی برای مهار توان نظامی حماس و گروه‌های جهادی فلسطینی
نویسنده: ماجد کیاست