به گزارش سرمایه فردا، کاهش برق و سهمیه‌بندی گاز به دلیل محدودیت‌های انرژی، اصلی‌ترین عواملی بودند که باعث کاهش تولید فولاد شده‌است. این محدودیت‌ها، نه تنها تولید فولاد میانی و محصولات نهایی را تحت تأثیر قرار داد، بلکه مشکلات تأمین مواد اولیه نیز به این معضلات افزوده شد. به‌رغم این مشکلات، برخی بخش‌های صنعت توانستند با بهره‌گیری از بهبود فرآیندهای تولید و افزایش تقاضا، روند رشد خود را حفظ کنند.
آمار تولید و صادرات فولاد در ۸ ماهه نخست ۱۴۰۳
تولید فولاد میانی: ۱۹ میلیون و ۶۹۸ هزار تن (کاهش ۳.۵ درصدی نسبت به ۱۴۰۲) کاهش تولید فولاد میانی به دلیل محدودیت‌های برقی و مشکلات تأمین مواد اولیه بوده است.
تولید بیلت و بلوم: ۱۱ میلیون و ۶۴۱ هزار تن (کاهش ۶.۵ درصدی نسبت به ۱۴۰۲) کاهش تولید فولاد بیلت و بلوم به مشکلات تأمین مواد اولیه و محدودیت‌های انرژی نسبت داده می‌شود.
تولید اسلب: ۸ میلیون و ۵۸ هزار تن (افزایش ۰.۷ درصدی نسبت به ۱۴۰۲) افزایش تولید اسلب نشان‌دهنده بهبود جزئی در این بخش است.
تولید مقاطع تخت: ۷ میلیون و ۷۲۹ هزار تن (افزایش ۹ درصدی نسبت به ۱۴۰۲) افزایش تولید مقاطع تخت به بهبود فرآیندهای تولید و افزایش تقاضا مرتبط است.
تولید ورق گرم: ۶ میلیون و ۳۴۴ هزار تن (افزایش ۷.۷ درصدی نسبت به ۱۴۰۲) افزایش تولید ورق گرم ناشی از بهبود فرآیندهای تولید و افزایش تقاضا است.
تولید ورق سرد: ۱ میلیون و ۷۵۱ هزار تن (کاهش ۱۳.۲ درصدی نسبت به ۱۴۰۲) کاهش تولید فولاد ورق سرد به محدودیت‌های برقی و مشکلات تأمین مواد اولیه بازمی‌گردد.
تولید ورق پوششدار: ۱ میلیون و ۱۷۰ هزار تن (افزایش ۲.۱ درصدی نسبت به ۱۴۰۲) افزایش تولید ورق پوششدار نتیجه بهبود فرآیندهای تولید است.
تولید مقاطع طویل: ۸ میلیون و ۴۳ هزار تن (کاهش ۶.۷ درصدی نسبت به ۱۴۰۲) کاهش تولید فولاد مقاطع طویل نشان‌دهنده تعمیق رکود در بازارهای مصرفی است.
تولید تیرآهن: ۹۸۳ هزار تن (افزایش ۵.۶ درصدی نسبت به ۱۴۰۲) افزایش تولید تیرآهن نشان‌دهنده تقاضای پایدار در این بخش است.
تولید میلگرد: ۶ میلیون و ۴۸۴ هزار تن (کاهش ۸.۳ درصدی نسبت به ۱۴۰۲) کاهش تولید فولاد میلگرد به محدودیت‌های برقی و مشکلات تأمین مواد اولیه نسبت داده می‌شود.
تولید نبشی و ناودانی: ۵۷۶ هزار تن (کاهش ۶.۵ درصدی نسبت به ۱۴۰۲) کاهش تولید فولاد نبشی و ناودانی به محدودیت‌های برقی و مشکلات تأمین مواد اولیه بازمی‌گردد.
تولید آهن اسفنجی: ۴۲ میلیون و ۶۵۹ هزار تن (افزایش ۱۱.۳ درصدی نسبت به ۱۴۰۲) افزایش تولید آهن اسفنجی نشان‌دهنده بهبود فرآیندهای تولید و تقاضای پایدار در بازار است.
تولید گندله سنگ آهن: ۴۲ میلیون و ۵۴۳ هزار تن (کاهش ۲.۸ درصدی نسبت به ۱۴۰۲) کاهش تولید فولاد و گندله سنگ آهن به مشکلات تأمین مواد اولیه و محدودیت‌های برقی نسبت داده می‌شود.
تولید کنسانتره سنگ آهن: ۴۵ میلیون و ۱۲۸ هزار تن (کاهش ۵.۹ درصدی نسبت به ۱۴۰۲) کاهش تولید فولاد و کنسانتره سنگ آهن به مشکلات تأمین مواد اولیه و محدودیت‌های برقی بازمی‌گردد.
اقدامات دولت برای جلوگیری از کاهش تولید فولاد
محمد اتابک، رئیس مجمع توانمندان اقتصادی، گزارشی به دولت داده است که برق تحویلی به صنایع در ۶ ماهه نخست امسال نسبت به سال پیشین ۴۰ درصد کاهش یافته است و زمان ازدست‌رفته صنایع برای تولید از ۱۴ درصد به ۲۲ درصد افزایش یافته است. این گزارش در حالی ارائه شده که رهبر معظم انقلاب اسلامی در آغاز سال ۱۴۰۳ شعار «جهش تولید با مشارکت مردم» را برای امسال تعیین کرده‌اند.
با توجه به مشکلات به وجود آمده در صنعت کشور در نتیجه قطعی برق، کیوان کاشفی قائم مقام دبیر کمیته حمایت از کسب‌وکار گفته است «افزایش نامتعارف تعرفه‌های برق صنایع که از مهر ماه امسال ابلاغ شده بود، به دلیل عدم رعایت قانون بهبود محیط کسب و کار لغو شده است»
چالش‌ها و پیشنهاداتبرای رفع مشکلات محدودیت‌های انرژی و کاهش تولید فولاد
صنعت فولاد کشور با کمبود برق و گاز مواجه است. رفع مشکل ضروری است که این مشکلات برطرف شوند. با توجه به اینکه کاهش وابستگی به واردات و حمایت از تولیدکنندگان می‌تواند به بهبود وضعیت تولید و اشتغال کمک کند. ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا در انرژی ضروری است. همچنین این امر می‌تواند از افت قیمت‌ها و کاهش سود تولیدکنندگان جلوگیری کند. توسعه صادرات نیز می‌تواند به حفظ تولید و اشتغال در صنعت فولاد کمک کند.
تامین برق صنایع و نقش نیروگاه‌های خورشیدی
عبدالرضا حسینی مهر، مجری طرح توسعه نیروگاه‌های خورشیدی شرکت توانیر، اعلام کرد که «صنایع در صورتی که نیروگاه خورشیدی به میزان ۸۰ درصد دیماند مصرفی، معادل ۱۶ درصد انرژی مورد نیاز را احداث کنند، از برنامه‌های مدیریت بار شبکه در دوره اوج بار تابستان ۱۴۰۴ معاف می‌شوند.»
الزامات قانونی برای برق صنایع و کاهش تولید فولاد
حسینی مهر عنوان کرده است که «الزام به احداث نیروگاه خورشیدی توسط صنایع در ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان، که در سال ۱۴۰۱ برای اجرا به دولت ابلاغ شده است، این قانون بیان می‌کند که صنایع با قدرت مصرف بیش از یک مگاوات موظفند معادل یک درصد از برق مورد نیاز سالانه خود را از طریق احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر تأمین کنند. این میزان در پایان سال پنجم حداقل به ۵ درصد می‌رسد و در غیر این صورت، وزارت نیرو موظف است درصد ذکر شده از برق مصرفی این صنایع را با تعرفه برق تجدیدپذیر محاسبه کرده و از صنایع اخذ کند.»
اقدامات اولیه برای اجرایی شدن این دستورالعمل جدید وزارت نیرو از شهرک‌های صنعتی بزرگ همچون شمس‌آباد در جاده تهران-قم برای آغاز ساخت نیروگاه‌های خورشیدی آغاز شده که قطعاً الگویی برای اجرای آن در دیگر شهرک‌های صنعتی ایران خواهد شد.
عملکرد تجارت خارجی محصولات معدنی و صنایع معدنی
دولت برای مدیریت صنعت نرخ توافقی برای ارز صادراتی را تعیین کرده این اقدام می‌تواند انگیزه صادرات فولاد را افزایش دهد. به همین دلیل شرکت‌ها با خسارت کمتری در نتیجه افت تولید ناشی از قطعی برق مواجه می‌شوند. در مقابل تلاش آن‌ها برای ساخت نیروگاه می‌تواند به افزایش صادرات فولاد کمک کند.
محصولات اصلی صادراتی: فولاد، آلومینیوم و مس در ۸ ماهه نخست ۱۴۰۳ صادرات ۴۱ میلیون و ۷۹۱ هزار تن به ارزش ۸ میلیارد و ۷۹۹ میلیون دلار بوده که رشدی ۲ درصدی از نظر تناژ و رشدی ۳ درصدی از نظر ارزش صادرات داشته است.
کل صادرات: ۲۱ میلیون و ۵۱۹ هزار تن به ارزش ۶ میلیارد و ۷۶۷ میلیون دلار بوده که نشان‌دهنده روند افزایش تولید و صادرات محصولات صنایع معدنی است، هرچند قطعی برق و گاز مشکلاتی ایجاد کرده است.
با توجه به محدودیت‌های انرژی در زمستان، پیش‌بینی می‌شود که تولید فولاد همچنان با چالش مواجه شود.