پایان سودآوری بانک رسالت

به گزارش سرمایه فردا، بانک رسالت، که در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از معدود بانک‌های خصوصی با عملکرد قابل‌قبول شناخته می‌شد، حالا در آستانه یک بحران مالی قرار گرفته است. جهش بی‌سابقه در اعطای تسهیلات بدون تأمین منابع پایدار، افزایش مطالبات مشکوک‌الوصول و افت شدید نسبت کفایت سرمایه، این بانک را از مسیر سودآوری خارج کرده و به نقطه زیان‌دهی رسانده است. در شرایطی که نظام بانکی ایران با چالش‌های ساختاری مواجه است، تجربه بانک رسالت نشان می‌دهد که حتی مدل‌های مبتنی بر قرض‌الحسنه نیز بدون انضباط مالی و شفافیت، آسیب‌پذیر خواهند بود.

جزئیات عملکرد مالی و شاخص‌های کلیدی

بر اساس گزارش‌های مالی منتشرشده، بانک رسالت در سال ۱۴۰۲ موفق به ثبت سود خالص ۲۶۵۰ میلیارد تومان شده بود. اما در سال ۱۴۰۳، این سود به زیان خالص ۸۲۰ میلیارد تومان تبدیل شد—تغییری که نشان‌دهنده چرخش کامل در عملکرد مالی بانک است.

هم‌زمان، نسبت کفایت سرمایه که یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سلامت بانکی است، از ۶.۳ درصد به ۲.۹ درصد کاهش یافته؛ رقمی که بانک را در وضعیت زیر حداقل‌های نظارتی بانک مرکزی قرار می‌دهد.

در حوزه تسهیلات، بانک رسالت با افزایش جهشی از ۳۲ همت در سال ۱۴۰۰ به ۱۷۵ همت در سال ۱۴۰۳، بدون تأمین منابع متناظر، با کسری ۲۸ همت در منابع قرض‌الحسنه مواجه شده است. این ناترازی، در کنار افزایش مطالبات مشکوک‌الوصول و الزام به اخذ ذخایر سنگین، فشار مضاعفی بر ترازنامه بانک وارد کرده است.

تحلیل ساختار عملیاتی و پیامدهای راهبردی

بانک رسالت، که با مدل قرض‌الحسنه و شعار بانکداری اجتماعی شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر تلاش کرده بود با توسعه زیرساخت‌های دیجیتال و اعطای تسهیلات خرد، جایگاه خود را در نظام بانکی تثبیت کند. اما:

• افزایش بی‌رویه تسهیلات بدون ارزیابی دقیق ریسک اعتباری
• عدم تناسب منابع و مصارف در مدل قرض‌الحسنه
• ضعف در مدیریت مطالبات و ذخایر مشکوک‌الوصول
• کاهش شدید نسبت کفایت سرمایه و افت اعتماد نظارتی

همگی نشان‌دهنده شکاف بین مأموریت اجتماعی بانک و الزامات مالی و نظارتی هستند.

مقایسه با سایر بانک‌های خصوصی و قرض‌الحسنه در مقایسه با بانک‌هایی مانند مهر ایران یا بانک‌های کوچک‌تر قرض‌الحسنه، رسالت از نظر حجم عملیات و گستره خدمات در جایگاه بالاتری قرار دارد. اما از منظر پایداری مالی، افت نسبت کفایت سرمایه و ورود به زیان‌دهی، زنگ خطر جدی برای مدل عملیاتی آن محسوب می‌شود.

سناریوهای اصلاحی پیشنهادی

برای بازسازی عملکرد و حفظ اعتبار بانک رسالت، پیشنهاد می‌شود:

• بازنگری در سیاست‌های اعطای تسهیلات با تمرکز بر ارزیابی ریسک و توان بازپرداخت
• اصلاح ساختار منابع قرض‌الحسنه و ایجاد پشتوانه‌های پایدار برای تسهیلات
• تقویت مدیریت مطالبات و افزایش ذخایر با رویکرد پیشگیرانه
• افزایش سرمایه از طریق جذب سهام‌داران جدید یا حمایت نهادهای بالادستی
• شفاف‌سازی عمومی درباره دلایل زیان و برنامه‌های اصلاحی در گزارش‌های رسمی

در نهایت، بانک رسالت برای حفظ جایگاه خود در نظام بانکی کشور، نیازمند اصلاحات فوری در حوزه‌های مالی، اعتباری و ارتباطی است. بدون این اقدامات، ادامه فعالیت بانک با ریسک‌های جدی و تبعات گسترده برای سپرده‌گذاران، نهادهای نظارتی و اعتماد عمومی همراه خواهد بود.