ناوگان صمود؛ کاروانی جهانی در برابر محاصره

به گزارش سرمایه فردا،  ناوگان جهانی «صمود» – به معنای پایداری و استقامت در عربی – بزرگ‌ترین کاروان دریایی بشردوستانه‌ای است که جهان تا به امروز به خود دیده، متشکل از بیش از ۵۰ کشتی و قایق کوچک و بزرگ، حامل صدها فعال حقوق بشر، پزشکان، خبرنگاران، هنرمندان و داوطلبان از ۴۴ کشور جهان. این کاروان، که از بنادر اسپانیا، ایتالیا، فرانسه، تونس و حتی مالزی به راه افتاده، نه تنها بارهای غذایی، دارویی و بهداشتی را به سوی غزه حمل می‌کند، بلکه نمادی از بیداری وجدان جهانی در برابر محاصره رژیم صهیونیستی بر این نوار باریک است. ریشه‌های صمود به جنبش‌های مردمی شمال آفریقا بازمی‌گردد؛ جایی که در ژوئن ۲۰۲۵، کاروان زمینی «صمود مغرب» با هزاران داوطلب از الجزایر، تونس، مراکش، لیبی و مصر از تونس حرکت کرد و با وجود موانع امنیتی در لیبی و مصر، به مرز رفح رسید تا محاصره را به چالش بکشد.

این حرکت، که ابتدا به عنوان یک کاروان زمینی آغاز شد، به سرعت با ائتلاف‌های بین‌المللی مانند «ائتلاف ناوگان آزادی» (Freedom Flotilla Coalition)، «جنبش جهانی به غزه» و «صمود نوسانتارا» مالزی ادغام شد و به یک ناوگان دریایی عظیم تبدیل گردید. نکات جالبی درباره صمود وجود دارد: یکی از کشتی‌ها کاملاً با خدمه زن اداره می‌شود، کشتی دیگری توسط کهنه‌سربازان ارتش آمریکا هدایت می‌گردد، و بیش از ۶۰۰۰ نفر برای پیوستن به آن ثبت‌نام کرده‌اند، هرچند به دلایل امنیتی، تنها صدها نفر انتخاب شده‌اند. شخصیت‌های برجسته‌ای مانند گرتا تونبرگ، فعال محیط زیستی سوئدی، ماندلا ماندلا، نوه نلسون ماندلا، و آدله هنل، بازیگر فرانسوی، در این کاروان حضور دارند.

کمک‌رسانی به قربانیان جنگ در غزه

همچنین، یک کشتی پزشکی با حمایت سازمان امدادی «ایمرجِنسی» ایتالیا اضافه شده تا به قربانیان جنگ در غزه کمک‌رسانی کند. این کاروان، که بزرگ‌ترین تلاش مدنی پس از ناوگان ماوی‌مرماری است، از ۳۱ اوت ۲۰۲۵ از بنادر اسپانیایی مانند بارسلونا آغاز به حرکت کرد و موج دوم آن در ۴ سپتامبر از تونس به راه افتاد، با هدف رسیدن به سواحل غزه در میانه سپتامبر. امروز، ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۵، ناوگان در حال نزدیک شدن به آب‌های بین‌المللی نزدیک غزه است؛ کشتی‌های اصلی مانند «فامیلی» و «مادلین» از بندر بنزرت تونس حرکت کرده‌اند و با وجود تأخیرهای جوی و حملات مشکوک پهپادی، مصمم به ادامه مسیر هستند. در پست‌های شبکه اجتماعی X، کاربران از سراسر جهان، از جمله فعالان ایرانی و پاکستانی، این حرکت را به عنوان «امید غزه» توصیف کرده‌اند، و ویدیوهایی از کودکان غزه که با حسرت منتظر رسیدن کاروان هستند، وایرال شده است.

یکی از نکات برجسته صمود، تنوع شرکت‌کنندگان است: از سناتور سابق پاکستانی مانند مشتاق احمد خان تا مجریان ترکیه‌ای مانند اکبال گورپینار، و حتی مستندسازان ایرانی مانند مجتبی میناوند که از تونس گزارش می‌دهد. این کاروان نه تنها کمک‌های مادی حمل می‌کند – از جمله ۹۰۰ تن غذا و دارو برای مقابله با قحطی مصنوعی که بیش از ۹۰۰ هزار کودک غزه را درگیر کرده – بلکه با پخش زنده در X و رسانه‌های جهانی، جنایات رژیم صهیونیستی را به تصویر می‌کشد. اهداف صمود چندلایه است: شکستن محاصره دریایی غزه که از ۲۰۰۷ برقرار است، ایجاد یک کریدور بشردوستانه دائمی، جلب توجه افکار عمومی به نسل‌کشی در غزه – جایی که از اکتبر ۲۰۲۳، بیش از ۴۰ هزار فلسطینی کشته شده‌اند – و فشار بر دولت‌ها برای پایان سکوت در برابر جنایات اسرائیل.

پاسخ مردمی به انفعال جامعه جهانی

سازمان‌دهندگان تأکید می‌کنند که این حرکت، پاسخی مردمی به انفعال جامعه جهانی است، جایی که سازمان ملل و اتحادیه اروپا با وجود گزارش‌های متعدد از قحطی سیستماتیک، اقدامی جدی نکرده‌اند. اثرات صمود فراتر از مرزهای غزه است؛ این کاروان، با پوشش گسترده در رسانه‌هایی مانند الجزیره و خبرگزاری‌های ایرانی، موجی از همبستگی جهانی ایجاد کرده و هزاران پست در X را به خود اختصاص داده، از جمله کمپین‌های حمایتی در ترکیه و پاکستان که پیشنهاد تشکیل ناوگان مشترک با اندونزی را مطرح کرده‌اند. در حالی که دولت‌های عربی مانند مصر و اردن مرزها را بسته‌اند، مردم عادی از سراسر جهان صدای خود را به این کاروان اضافه کرده‌اند. اگر امروز، ۱۵ سپتامبر، موج نهایی از تونس به راه بیفتد، این کاروان می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ مقاومت فلسطین باشد، با پتانسیل رساندن صدها تن کمک و افشای بیشتر جنایات. اما صمود چه تأثیری بر امنیت و چهره جهانی اسرائیل دارد؟ از منظر امنیتی، این کاروان چالش مستقیمی برای رژیم صهیونیستی ایجاد می‌کند.

اسرائیل، که محاصره غزه را با ادعای جلوگیری از ورود سلاح‌های حماس توجیه می‌کند، با یک ناوگان مدنی غیرمسلح روبرو است که در آب‌های بین‌المللی حرکت می‌کند – جایی که طبق قوانین بین‌المللی، حق عبور بی‌ضرر وجود دارد. حملات پهپادی اخیر به کشتی «فامیلی» در ۹ سپتامبر ۲۰۲۵، که توسط فعالان به عنوان اقدام اسرائیل توصیف شده، نشان‌دهنده وحشت تل‌آویو است. این حملات، که الجزیره آن را «تلاش برای ایجاد هرج‌ومرج» نامیده، می‌تواند به تشدید تنش‌های نظامی منجر شود؛ اسرائیل مجبور است منابع دریایی خود را برای رهگیری صرف کند، که این امر امنیت مرزهایش را تضعیف می‌کند و امکان حملات غیرمستقیم از سوی گروه‌های مقاومت را افزایش می‌دهد.

اثرات غیرمستقیم نظامی

از سوی دیگر، اثرات غیرمستقیم نظامی شامل پراکندگی نیروهای اسرائیلی است: با تمرکز بر دریا، نقاط ضعفی در جبهه‌های زمینی ایجاد می‌شود، و این کاروان می‌تواند الهام‌بخش عملیات‌های مشابه در آینده باشد، مانند آنچه در ۲۰۱۰ رخ داد و منجر به فشارهای دیپلماتیک بر اسرائیل شد. چهره جهانی اسرائیل نیز به شدت آسیب می‌بیند؛ صمود، با پخش زنده در X و رسانه‌ها، تصاویر پهپادها و آتش‌سوزی‌ها را به جهان نشان می‌دهد، که این امر ادعای «دفاع مشروع» اسرائیل را زیر سؤال می‌برد. سازمان ملل، از طریق گزارشگر ویژه فرانچسکا آلبانزه که در کاروان حضور دارد، این حملات را محکوم کرده و آن را بخشی از «تاریخ طولانی حملات اسرائیل به کشتی‌های غزه» می‌داند. این رویداد، اسرائیل را به عنوان یک رژیم آپارتاید جلوه می‌دهد – همان‌طور که عفو بین‌الملل و سازمان‌های حقوق بشری توصیف کرده‌اند – و حمایت عمومی از فلسطین را افزایش می‌دهد، به ویژه در اروپا جایی که کارگران بنادر ایتالیا تهدید به بستن بنادر در صورت حمله کرده‌اند. پیام روانی و رسانه‌ای بر اسرائیل ویرانگر است: صمود، با شعار «شما تنها نیستید» نسبت به فلسطینی‌ها، ترس از انزوای جهانی را در تل‌آویو القا می‌کند. پست‌های X نشان می‌دهد که کاربران، از جمله کسانی که ویدیوهای کودکان گرسنه غزه را به اشتراک گذاشته‌اند، این کاروان را «نور امید» می‌نامند، که این امر فشار روانی بر ارتش اسرائیل را افزایش می‌دهد. در بعد رسانه‌ای، صمود با میلیون‌ها بازدید در X و الجزیره، روایت اسرائیل را از «دفاع» به «تروریسم دولتی» تغییر می‌دهد، و کمپین‌های زیادی را وایرال کرده است.

از منظر سیاسی و دیپلماتیک، صمود فشار بر متحدان اسرائیل مانند آمریکا و اروپا را افزایش می‌دهد؛ اتحادیه اروپا، که قبلاً محاصره را غیرقانونی دانسته، حالا با فشار عمومی روبرو است، و کشورهایی مانند ترکیه و پاکستان پیشنهاد ناوگان مشترک داده‌اند. این کاروان می‌تواند به قطعنامه‌های جدید در مجمع عمومی سازمان ملل منجر شود، مشابه آنچه پس از ماوی‌مرماری رخ داد، و روابط دیپلماتیک اسرائیل با آفریقا و آسیا را تیره‌تر کند – جایی که کشورهایی مانند مالزی و اندونزی نیز حمایت کرده‌اند. در نهایت، اثرات هویتی و نمادین صمود عمیق است: این کاروان، نماد «صمود» فلسطینی را جهانی می‌کند، و به مردم غزه هویت مقاومت می‌بخشد. در X، کاربران فلسطینی آن را «کشتی نوح در طوفان نسل‌کشی» توصیف کرده‌اند، که این امر حس تعلق و امید را تقویت می‌کند و نسل جوان را به ادامه مبارزه ترغیب می‌نماید. صمود نه تنها یک کاروان است، بلکه یک جنبش هویتی که ثابت می‌کند مقاومت فلسطین، با حمایت جهانی، شکست‌ناپذیر است. در این میان، سؤال اینجاست: آیا جهان سکوت را می‌شکند، یا دوباره به تماشا می‌نشیند؟ صمود، با همه خطراتش، یک نشانه است: انسانیت هنوز زنده است، و امواج مدیترانه شاهد آن خواهند بود.