اگر هدف ترامپ صرفاً بازگشت به یک توافق مشابه برجام باشد، خروج اولیه او از این قرارداد منطقی به نظر نمی‌رسد. برخی تحلیل‌ها نشان می‌دهند که هدف اصلی واشنگتن نه صرفاً امضای توافق، بلکه اعمال فشار حداکثری برای امتیازگیری بیشتر از ایران است. اگر آمریکا قصد داشت غنی‌سازی ۶۰ درصدی ایران را به رسمیت بشناسد و درباره مسائل نظامی و منطقه‌ای مذاکره نکند، این حجم از تهدیدات و حضور نظامی در منطقه غیرضروری به نظر می‌رسید. در سناریوی ساده امضای توافق، نیازی به استقرار گسترده نیروهای نظامی آمریکا در منطقه نبود، زیرا ایران پیش‌تر نیز برای دستیابی به توافقات مشابه آمادگی نشان داده بود. این تناقضات نشان می‌دهند که واشنگتن به دنبال یک توافق محدود نیست، بلکه قصد دارد تعیین تکلیف نهایی برنامه هسته‌ای ایران را در دستور کار قرار دهد.
سرنوشت مذاکرات ایران و آمریکا
یکی از مهم‌ترین موضوعات مذاکرات، سرنوشت چند صد کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصدی ایران است. کارشناسان معتقدند که با این مقدار اورانیوم، امکان ساخت ۵ تا ۶ کلاهک هسته‌ای وجود دارد و آمریکا تلاش می‌کند این موضوع را به‌طور کامل از معادلات منطقه‌ای حذف کند. در این راستا، دو سناریوی اصلی وجود دارد؛ در سناریوی اول، ایران بخشی از اورانیوم خود را به یک کشور ثالث، مانند روسیه، منتقل می‌کند تا نگرانی‌های بین‌المللی درباره توانایی هسته‌ای آن کاهش یابد. در سناریوی دوم، اورانیوم ۶۰ درصدی ایران در داخل کشور به‌طور کامل از بین می‌رود یا رقیق می‌شود، به گونه‌ای که دیگر امکان استفاده از آن برای اهداف نظامی وجود نداشته باشد. این سناریوها نشان می‌دهند که واشنگتن تمرکز خود را بر از بین بردن توان هسته‌ای ایران در سطح بالای غنی‌سازی قرار داده است، زیرا برنامه موشکی ایران، هرچند مهم، تهدیدی در سطح اورانیوم غنی‌شده نیست.
یکی از عوامل تأثیرگذار در روند مذاکرات، ساختارهای قدرت داخلی ایران هستند که طی سال‌ها از تحریم‌ها بهره‌برداری کرده‌اند. این گروه‌ها شامل فعالان اقتصادی، سیاسی و حتی برخی نهادهای تصمیم‌گیرنده‌اند که از ادامه تحریم‌ها سود می‌برند. این گروه‌ها قدرت بالایی دارند و می‌توانند تصمیمات کلان را تحت تأثیر قرار دهند، از تغییر وزرا گرفته تا جهت‌دهی رسانه‌ها و حتی اثرگذاری بر سیاست‌های کلان اقتصادی کشور. آن‌ها طی دهه‌های اخیر صدها میلیارد دلار از تحریم‌ها کسب درآمد کرده‌اند و احتمالاً برای جلوگیری از توافقی که منافع اقتصادی‌شان را تهدید کند، اقدام خواهند کرد. با این حال، ساختار حاکمیت نیز درک می‌کند که کشور تحت فشار اقتصادی و منطقه‌ای شدیدی قرار دارد، و ممکن است در مقطعی مقاومت داخلی در برابر توافق کاهش یابد و مسیر مذاکره هموارتر شود.
پیش‌بینی قطعی درباره مذاکرات
در نهایت، پیش‌بینی قطعی درباره مذاکرات دشوار است. آمریکا قصد دارد مذاکرات را به سمتی هدایت کند که غنی‌سازی ۶۰ درصدی ایران از بین برود یا به کشور ثالث منتقل شود. ساختار داخلی ایران، از جمله گروه‌های بهره‌بردار از تحریم‌ها، ممکن است در نهایت مسیر توافق را تسهیل کند، زیرا حفظ تحریم‌ها می‌تواند اقتصاد کشور را بیش از پیش تحت فشار قرار دهد. سناریوی ترامپ مشخص نیست؛ آمریکا آماده هر دو وضعیت (جنگ یا توافق) است و ممکن است بر اساس تحولات آینده از هر یک از این گزینه‌ها بهره‌برداری کند. حاکمیت ایران نیز در شرایطی قرار دارد که هیچ گزینه‌ای به‌طور قطعی مشخص نیست؛ نه توافق قطعی است و نه شکست مذاکرات. روند بازی همچنان ادامه دارد و تصمیم نهایی در گرو تحولات پیش رو خواهد بود.