نهادهای مبارزه با فساد در ایران عموماً دولتی هستند. این امر نشان‌دهنده تقلیل یافتن مسئله مبارزه با فساد در ایران به حوزه دولتی است.

به گزارش سرمایه فردا، حوزه مبارزه با فساد از دهه ۹۰ میلادی به بعد به حوزه تخصصی میان‌رشته‌ای تبدیل شده است و ذیل ادبیات نظریه حکمرانی خوب؛ ازجمله مهم‌ترین ویژگی این حکمرانی به شفافیت می‌توان اشاره کرد.

کنوانسیون مبارزه با فساد سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۳ به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسیده است. این مهم‌ترین کنوانسیون بین‌المللی در حوزه مبارزه با فساد است. ایران نیز در سال ۱۳۸۸ این کنوانسیون را پذیرفته است و نهادی به‌منظور پیگیری این سند تحت عنوان مرجع ملی کنوانسیون مبارزه با فساد، در سال ۱۳۸۹ تأسیس کرده است.

بیشتر کشورهایی که به این کنوانسیون پیوسته‌اند از سال ۲۰۰۰ به بعد تا به امروز، نهادهای بسیاری برای مبارزه با فساد تحت عنوان‌های متفاوتی تشکیل داده‌اند. ایران نیز از این امر مستثنی نیست.

امروزه در ایران دوازده نهاد مبارزه با فساد فعال است که به‌جز دو مورد، همگی پس از تاریخ تصویب سند کنوانسیون در سال ۲۰۰۳ تشکیل شده‌اند.
برخی از تحلیل‌گران حوزه مبارزه با فساد معتقدند با وجود تأکید اسناد بین‌المللی بر ضرورت نهادسازی در راستای کاهش فساد، نهادهای در حال توسعه نشان‌دهنده ناکارآمدی این نهادها در کاهش فساد بوده است.

اولین نهادی که به‌طور متمرکز برای مبارزه با مسئله فساد تشکیل شد ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی و مالی است. این نهاد پس از فرمان ۸ ماده‌ای رهبری تأسیس شد و نمایندگان قوای سه‌گانه در آن حضور دارند.

مبارزه با فساد

از اواخذ دهه ۸۰ شمسی تا امروز نهادهای متعددی در این حوزه به صورت مجزا یا میان قوا برای مبارزه با فساد تشکیل شده است. تجربه ایران در حوزه مبارزه با فساد نیز به‌خوبی نشان دهنده تاثیر نداشتن نهادسازی در کنترل فساد است.

آمار شاخص ادراک فساد که از سال ۱۹۹۵ هر ساله توسط سازمان شفافیت بین‌الملل (Transparency International) منتشر می‌شود، نشان‌دهنده هم‌زمانی افزایش تعداد نهادهای مبارزه با فساد و وخامت رتبه ایران در میان کشورهاست.

نهادهای مبارزه با فساد در ایران عموماً دولتی هستند. این امر نشان‌دهنده تقلیل یافتن مسئله مبارزه با فساد در ایران به حوزه دولتی است.هرچند نهادهای مردم‌نهاد به تازگی به این جرگه پیوسته‌اند، اما همکاری متقابلی میان نهادهای مذکور و دستگاه‌های اصلی مبارزه با فساد در دولت وجود ندارد.

از میان حوزه‌های مبارزه با فساد، تمرکز نهادهای فعال در ایران بر کنترل فساد مالی و اقتصادی است. این امر نگاه همه‌جانبه به مسئله فساد را دچار خدشه کرده است بخش کرده است و عملاً کنترل بحران چندوجهی را با مشکل روبه‌رو کرده است.
نهادهای مبارزه با فساد در ایران عموماً در مرحله پیشگیرانه و سیاست‌گذاری باقی مانده‌اند و ورود به مراحل عمده مبارزه با فساد کمتر مورد توجه قرار گرفته است.