تغییر قیمت بنزین در ایران

به گزارش سرمایه فردا، امروز در آمریکا، هر گالن بنزین کمتر از ۳.۵ دلار به مصرف‌کننده نهایی فروخته می‌شد. با دلار بازار آزاد، هر لیترش می‌شود ۵۵,۰۰۰ تومان. تو ایران، ماشین‌ها به طور متوسط ۱۰ تا ۱۲ لیتر بنزین تو هر ۱۰۰ کیلومتر مصرف می‌کند که تقریباً دو برابر استاندارد جهانی است. حالا با نگاهی به کشورهای مثل اروپا، میتوان به وضعیت اقتصاد انرژی پی‌برد. ماشین‌ها به طور متوسط حدود ۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر بنزین مصرف می‌کنند. در آمریکا، این رقم حدود ۸ لیتر است. حتی در کشورهای همسایه مثل ترکیه، مصرف بنزین ماشین‌ها حدود ۵.۴ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است. به طور کلی، میانگین مصرف جهانی بنزین ماشین‌ها حدود ۶ تا ۷ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است. این مقایسه نشان می‌دهد که مصرف بنزین در ایران خیلی بالاتره و واقعاً نیاز به بهبود و بهینه‌سازی مصرف سوخت در ساخت ماشین‌های داخلی داریم. اما قیمت بنزین در ایران بر مبنای درآمد و معیشت تاکنون مناسب بوده است.

میانگین پیمایش هر خودرو ۱۶,۵۰۰ کیلومتر در ساله. برای پیمایش ۱۶,۵۰۰ کیلومتر تو ایران، حداقل ۱,۶۵۰ لیتر سوخت مصرف میشه، ولی با خودروهای معمولی دنیا، این عدد ۸۲۵ لیتره یعنی نصف. یعنی هر خودرو تو ایران ۸۲۵ لیتر بیشتر مصرف می‌کند که با قیمت بنزین در ایران ۵۵,۰۰۰ تومان، میشود ۴۵ میلیون تومان اضافه مصرف.
حالا دولت می‌تواند این ۴۵ میلیون تومان رو به صاحب خودرو بده و از اونطرف اجازه بدهد خودروهای با مصرف کمتر وارد شوند. الزاما خودروهای آخرین سیستم و مدل سال هم نیاز نیست، خودروهای کارکرده و چندسال ساخت، قیمت ماشین چندسال ساخت خیلی پایین‌تر از قیمت ماشین‌های نوساز داخلی و با کیفیت خیلی بالاتر. حتی اگر هزینه لوازم یدکی بالایی هم داشته باشه این خرید توجیه میکند.

سهمیه و یارانه بنزین حذف می‌شود

همین الان سالانه دولت ۱,۷۵۰ لیتر بنزین به هر خودرو تخصیص میدهد با قیمت بنزین در ایران که ۵۵,۰۰۰ تومان است می‌شود ۹۷ میلیون تومان در سال. حتی اگر فرض کنیم کل همه بنزین ۳,۰۰۰ تومانی مصرف می‌کنند این وسط ۵۲,۰۰۰ تومان اختلاف یعنی سالانه ۹۱ میلیون تومان برای هر خودرو اختلاف بدست می‌آید. یعنی ماهانه ۷.۵ میلیون تومان به اندازه نصف حداقل حقوق ماهانه. ( جالب اینکه دولت بنزین از پالایشگاهها لیتری ۱۵,۰۰۰ تومان میخره ولی ما در این محاسبات قیمت هارو معادل سبد مصرف کننده شهروند آمریکا گرفتیم.)

در قبالش بنزین ۵۵,۰۰۰ تومانی به مردم فروخته بشود، سهمیه و یارانه بنزین حذف و همه چیز آزاد بشود. با این روش، حتی اگر دستمزدها جهانی هم نشود، این روش جوابگو خواهد بود. مصرف‌کننده با همین حقوق فعلی هم می‌تواند بنزین ۵۵,۰۰۰ تومانی بخرد و تغییری در هزینه زندگیش به وجود نیاید. بله درسته، ۵۵,۰۰۰ تومان برای بنزین پرداخت کند ولی هزینه‌های شخص بالا نرود، تورم هم تکان نخورد.

قیمت بنزین در ایران تحت تاثیر مصرف نیست

مصرف سالانه بنزین در ایران ۴۲ میلیارد لیتره. با بنزین لیتری ۵۵,۰۰۰ تومانی می‌شود ۲,۳۱۰,۰۰۰ میلیارد تومان. یعنی ۴۰ میلیارد دلار معادل ۳۰ درصد کل ارزش بازار سرمایه (بورس) ایران. با در نظر گرفتن ۲۴ میلیون خودرو بنزینی، مصرف سرانه هر خودرو ۱,۷۵۰ لیتر می‌شود.
حالا طبق محاسبات بالا متناسب با قیمت بنزین در ایران به هر خودرو ۴۵ میلیون تومان پرداخت بشود تا صاحب خودرو این پول رو بگیرد و صرف خرید ۸۲۵ لیتر بنزین ۵۵,۰۰۰ تومانی کند. یا صاحب خودرو قیمت بنزین در ایران بگیرد بگذارد در جیبش از وسیله عمومی استفاده کند. یعنی چیزی از جیب مصرف‌کننده صرف نشود. به شرط اینکه خودرو حتماً کم‌مصرف باشد. و اگر از همین خودروهای موجود پرمصرف استفاده کند برای مصرف‌کننده صرف نمیکند. به اونی هم که خودرو نداره هیچ صدمه نمیخورد. دولت هم ۹۲۵ لیتر کمتر برای بنزین هزینه کرده و معادل این مقدار یعنی ۲۱ میلیارد دلار هزینه بودجه کمتر می شود.
از این مقدار کاهش مصرف سوخت برای کنترل قیمت ها و یارانه به تاکسی ها و خودروهای عمومی استفاده می‌کند، کاری که همین الان هم داره انجام میده، ماشین‌های امروزی در کلاس جهانی هزینه تعمیرات و نگهداری کمتری هم به نسبت دارند و تو خیابان‌ها ترافیک هم کمتر میشود.

ارزش صادرات نفت ایران

جالب بدونید کل ارزش صادرات نفت ایران در سال ۱۴۰۲، ۳۶ میلیارد دلار بوده یعنی با این روش ۶۰٪ درصد صادرات نفت خام به بودجه اضافه میشود و این مبلغ میتونه صرف هزینه‌های زیرساختی و عمرانی کشور بشود. در کنارشم قاچاق سوخت به صفر می‌رسد، هوا و محیط شهری تمیزتر می‌شود و هزینه دولت هم کم میشود، هزینه درمان. مرگ و میر و تلفات هم کمتر خواهد شد.
حالا ممکن شما بگید اینطوری خیلی ها بیکار می‌شوند، ما در تولید خودرو مزیتی نداریم و نتیجه کار هم که می بینیم، در سال ۱۴۰۲، ۲۰,۵۰۰ نفر فوتی در جاده ها داشتیم. در گروه ایران خودرو و سایپا که ۸۵ درصد خودروهای کشور تولید می کنند سرجمع ۸۵,۰۰۰ شاغل هستند، یعنی ۲۵ درصد این تعداد تلفات جاده ایی داریم در سال. کل آمار شاغلین ایران ۲۴,۰۰۰,۰۰۰ نفر، یعنی کل شاغلین این دو شرکت کمتر از نیم درصد از آمار کل اشتغال کشور تشکیل دادن، کسی که کاربلد باشه بیکار نمی ماند.