یکی از تفاوت‌های اصلی عملکرد بودجه‌ای دولت در ۱۴۰۴ نسبت به بودجه‌های قبلی، تجمیع اقلام فرابودجه‌ای ذیل سقف منابع و مصارف عمومی است.
به گزارش سرمایه فردا، دیوان محاسبات کشور اخیر دو گزارش مهم منتشر کرده است. گزارش تفریغ بودجه سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به بررسی جزئیات عملکرد بودجه‌ای دولت در این سال‌ها پرداخته است.
- سال ۱۴۰۱: کسری بودجه دولت برابر با ۴۳۷ هزار میلیارد تومان بوده است. این کسری بودجه ناشی از تفاوت بین درآمدها و هزینه‌های دولت است.
- سال ۱۴۰۲: کسری بودجه دولت برابر با ۵۹۳ هزار میلیارد تومان بوده است. این افزایش کسری بودجه به دلیل افزایش هزینه‌های دولتی بدون تأمین منابع مالی لازم است.
کسری بودجه و انتشار اوراق:
بررسی‌ها نشان می‌دهد که دولت برای پوشش کسری بودجه خود در سال ۱۴۰۲ بیش از دو برابر سقف قانونی، به انتشار اوراق مالی و ایجاد بدهی پرداخته است. انتشار اوراق مالی به معنای گرفتن تسهیلات بلندمدت از بازار سرمایه است که می‌تواند به افزایش بدهی‌های دولتی منجر شود.
عملکرد بودجه‌ای دولت
در گزارش تفریغ بودجه سال ۱۴۰۲ اشاره شده است که نهاد ریاست‌جمهوری نیز بدون پایبندی به احکام قانون، بودجه خود را افزایش داده است. بنابراین، کسری بودجه دولت در سال‌های **۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ از مرز ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان گذشته است. این کسری بودجه عظیم می‌تواند تاثیرات منفی بر اقتصاد کلان، افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش پول ملی داشته باشد.
بررسی منابع و مصارف بودجه:
- منابع بودجه: لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ کشور شامل منابع مختلفی از جمله درآمدهای مالیاتی، درآمدهای ناشی از صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی و منابع استقراضی از صندوق توسعه ملی و دیگر بخش‌های دولتی است.
- مصارف بودجه: مصارف بودجه شامل هزینه‌های جاری دولت، برنامه‌های توسعه‌ای و طرح‌های خاص می‌شود. یکی از اهداف اصلی بودجه ۱۴۰۴، تقویت بنیه دفاعی نیروهای مسلح و تخصیص منابع به طرح‌های ویژه است.
تفاوت‌های عملکرد بودجه‌ای دولت در سال های مختلف
- افزایش سقف بودجه: یکی از تفاوت‌های اصلی عملکرد بودجه‌ای دولت در ۱۴۰۴ نسبت به بودجه‌های قبلی، تجمیع اقلام فرابودجه‌ای ذیل سقف منابع و مصارف عمومی است که منجر به افزایش سقف بودجه نسبت به سال گذشته شده است.
- رشد منابع و مصارف عمومی دولت: در لایحه بودجه ۱۴۰۴، رشد منابع و مصارف عمومی دولت نسبت به میزان مصوب قانون بودجه ۱۴۰۳ حدود ۱۳۳ درصد است که بدون لحاظ اقلام فرابودجه‌ای سابق، این رشد معادل ۳۴ درصد خواهد بود.
- واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی: منابع حاصل از واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای نسبت به عملکرد برآوردی سال ۱۴۰۳ رشد ۱۸ درصدی دارد. همچنین منابع واگذاری دارایی‌های مالی با رشد ۱۰۰ درصدی مواجه شده‌اند.
نکات قابل توجه در بودجه ۱۴۰۴:
- تقویت بنیه دفاعی: در لایحه بودجه ۱۴۰۴، منابع تخصیص‌یافته به تقویت بنیه دفاعی نیروهای مسلح افزایش یافته است، که نشان‌دهنده اهمیت امنیت ملی و دفاع از مرزهای کشور است.
- هدفمندسازی یارانه‌ها: بخش هدفمندسازی یارانه‌ها نیز در بودجه ۱۴۰۴ مورد توجه قرار گرفته است و منابع بیشتری برای این بخش تخصیص یافته است.
- نرخ رشد درآمدهای مالیاتی: نرخ رشد درآمدهای مالیاتی در لایحه حدود ۳۹ درصد است که با توجه به پیش‌بینی از نرخ رشد اسمی ۳۵ درصدی اقتصاد در سال ۱۴۰۴، نشان‌دهنده افزایش معناداری در درآمدهای مالیاتی نسبت به سال گذشته نیست.
بودجه ۱۴۰۴ با تاکید بر افزایش منابع و مصارف عمومی، تقویت بنیه دفاعی و هدفمندسازی یارانه‌ها به نظر می‌رسد که تلاش دارد تعادل اقتصادی و مالی کشور را حفظ کند. هرچند که کسری بودجه و وابستگی به منابع استقراضی همچنان چالش‌های بزرگی را پیش روی دولت‌ها قرار می‌دهد.
