عبور تدریجی صنایع از رکود

به گزارش سرمایه فردا، بازارهای مالی ایران در روز ۷ آبان در حالی به کار خود ادامه دادند که سه عامل اصلی—ریسک‌های سیاسی، شکاف نرخ ارز و سیاست‌های پولی انقباضی همچنان سایه سنگینی بر رفتار معامله‌گران انداخته‌اند. با این حال، گزارش‌های عملکرد شرکت‌ها، به‌ویژه در صنایع بزرگ، نشان دادند که برخلاف انتظارات اولیه، وضعیت عملیاتی بسیاری از شرکت‌ها بهبود یافته و مسیر سودآوری در حال تثبیت است.

در بازار ارز، دلار با وجود رشد نقدینگی، در محدوده‌ای متعادل نوسان کرد. سقف نقدینگی دلاری کشور حدود ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد شده و کف آن در محدوده ۱۱ هزار میلیارد تومان قرار دارد. با توجه به تداوم فروش نفت و نبود نشانه‌ای از اختلال در بازگشت ارز حاصل از صادرات، فشار بر بازار ارز در کوتاه‌مدت محدود باقی مانده است. تحلیل‌ها نشان می‌دهند که سقف کوتاه‌مدت دلار در محدوده ۱۲۰ هزار تومان و سقف انتهای سال در حدود ۱۳۳ هزار تومان قرار دارد، در حالی‌که کف کانال در محدوده صد هزار هزار تومان تثبیت شده است.

سیاست‌های پولی نیز همچنان در فاز انقباضی قرار دارند. در حراج اخیر بانک مرکزی،  نشانه‌ای از محدودیت شدید در تزریق نقدینگی وجود دارد. این سیاست، اگرچه مانع از جهش‌های تورمی شده، اما فضای رشد بازار را نیز محدود کرده است.

در بازار سهام، روند منفی که از اردیبهشت آغاز شده بود، با انتشار گزارش‌های شهریور تا حدی تعدیل شد. بسیاری از فعالان بازار، از جمله تحلیل‌گران بنیادی، انتظار گزارش‌های ضعیف‌تری داشتند، اما رشد ۴۵ درصدی سود برخی شرکت‌ها نسبت به سال گذشته، فضای جدیدی را رقم زد. این رشد، عمدتاً در صنایع بزرگ و صادرات‌محور مشاهده شد و نشان داد که بازار سهام، برخلاف فضای عمومی، ظرفیت بازگشت دارد.

فروش ریالی کل بازار در شهریور روندی صعودی داشت. حتی با حذف داده‌های پرت از بخش خدمات مالی و پالایشی‌ها، فروش دلاری بازار تنها ۹ درصد نسبت به شهریور سال گذشته کاهش یافت، در حالی‌که نرخ ارز در همین بازه ۷۶ درصد رشد کرده بود. در مقایسه شش‌ماهه نیز، کاهش فروش دلاری تنها ۴ درصد بوده که با توجه به شرایط جنگی و نوسانات ارزی، رقم قابل‌قبولی محسوب می‌شود.

در صنایع با فروش تکرارشونده، مانند فراکوه، رشد نقطه‌به‌نقطه شهریور امسال نسبت به شهریور پارسال کاملاً مشهود بود. این رشد، در کنار تعدیل احتمالی نرخ ارز برای شرکت‌های صادرکننده، می‌تواند زمینه‌ساز حرکت اسمی بازار در ماه‌های آینده باشد.

با وجود فشارهای سیاسی و نظامی که همچنان به‌عنوان ریسک سیستماتیک باقی مانده‌اند، بازار سهام در حال بازتعریف مسیر خود بر اساس سودآوری عملیاتی و گزارش‌های واقعی است. ورود نقدینگی به برخی گروه‌ها، به‌ویژه سهم‌های متوسط با گزارش‌های قوی، نشان می‌دهد که بازار در حال عبور از فاز احتیاط و ورود به فاز انتخاب‌گری است.

در نهایت، بازار ۷ آبان را می‌توان نقطه‌ای دانست که در آن، تحلیل بنیادی و گزارش‌های مالی، جایگزین هیجانات سیاسی و ارزی شدند. اگرچه مسیر بازگشت کامل هنوز ناهموار است، اما نشانه‌های اولیه از بازسازی اعتماد و حرکت تدریجی به سمت سطوح قبلی بازار، در حال شکل‌گیری‌اند.

بررسی عملکرد صنایع مختلف در نیمه نخست

در ادامه تحلیل بازار  آبان، بررسی عملکرد صنایع مختلف در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که برخلاف فضای کلی رکود، بسیاری از گروه‌های بورسی توانسته‌اند عملکردی فراتر از انتظارات ثبت کنند چه در مقایسه با نرخ رشد دلار و چه در قیاس با تورم رسمی.

در مقایسه شش‌ماهه، صنایع معدنی، فلزی، شیمیایی و حتی برخی گروه‌های خدماتی، رشد فروش به‌مراتب بالاتری از نرخ دلار آزاد داشته‌اند. داده‌ها نشان می‌دهد که در برخی از این صنایع، رشد فروش ریالی بین ۳۲ تا ۳۹ درصد فراتر از رشد نرخ ارز بوده است. این موضوع، به‌ویژه در شرایطی که نرخ دلار آزاد از ابتدای سال حدود ۷۵ درصد رشد داشته، نشان‌دهنده تاب‌آوری عملیاتی و بهبود ساختار فروش شرکت‌هاست.

در شهریورماه، با وجود ناترازی‌های مالی و رکود نسبی، فروش دلاری شرکت‌ها برای نخستین بار در سال جاری از مرز ۴ میلیارد دلار عبور کرد. این در حالی است که در ماه‌های پیشین، تنها در اردیبهشت به این سطح نزدیک شده بود. اگرچه فروش دلاری شش‌ماهه نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۲ درصد کاهش داشته، اما ثبت این رکورد در شهریور، نشانه‌ای از بازگشت تدریجی تقاضا و بهبود صادرات است.

در میان صنایع، گروه دارویی یکی از درخشان‌ترین عملکردها را به ثبت رسانده است. پس از سالی دشوار که تا آذرماه ۱۴۰۳ افزایش نرخ مؤثری به شرکت‌ها داده نشده بود، از ابتدای امسال با حمایت سازمان غذا و دارو و دولت، نرخ‌گذاری‌ها به‌روز شد و فروش شرکت‌ها به‌طور میانگین ۵۴ درصد رشد کرد. برخی شرکت‌های تزریقی حتی رشدهای ۱۵۰ تا ۲۳۰ درصدی را تجربه کرده‌اند. نسبت قیمت به درآمد (P/E) بسیاری از نمادهای دارویی به محدوده‌های جذاب بازگشته و تحلیل‌گران انتظار دارند این صنعت در ادامه سال نیز از منظر سودآوری و ارزش بازار، مسیر صعودی خود را حفظ کند.

در صنعت سیمان نیز، با وجود محدودیت‌های انرژی و افت مقداری تولید، رشد فروش ریالی در شش‌ماهه نخست سال به ۷۳ درصد رسید. بررسی ۳۳ شرکت سیمانی نشان می‌دهد که در شهریورماه، فروش آن‌ها نسبت به ماه قبل ۱۰ درصد رشد داشته است. مناطق شرقی، شمال‌غربی و مرکزی کشور، به‌ویژه به دلیل صادرات قوی، عملکرد بهتری نسبت به سایر مناطق داشته‌اند. برخی شرکت‌ها مانند سیمان شرق و سیمان قائم، رشد فروش بالای ۹۰ تا ۱۱۰ درصدی را ثبت کرده‌اند. بازدهی قیمتی این گروه نیز در شش‌ماهه اخیر به‌طور متوسط ۱۵ تا ۳۵ درصد بوده است.

در مجموع، از میان ۳۶ شرکت بررسی‌شده در صنعت سیمان، ۲۴ شرکت رشد فروش بالاتر از نرخ دلار داشته‌اند و ۳۱ شرکت نیز از تورم رسمی پیشی گرفته‌اند. این آمارها نشان می‌دهد که برخلاف فضای عمومی بازار، بسیاری از صنایع در حال بازیابی جایگاه خود هستند و فرصت‌های سرمایه‌گذاری جذابی در دل رکود پنهان شده‌اند.

گروه شیمیایی نیز به‌عنوان یکی از صنایع پرطرفدار بازار، با توجه به تحولات نرخ خوراک، قیمت‌های جهانی و بهبود نسبی صادرات، در کانون توجه تحلیل‌گران قرار گرفته است. با وجود نوسانات کوتاه‌مدت، چشم‌انداز میان‌مدت این صنعت همچنان مثبت ارزیابی می‌شود. در مجموع، بازار سرمایه در حال عبور از فاز رکود به فاز انتخاب‌گری است؛ جایی که تحلیل بنیادی، گزارش‌های مالی و چشم‌انداز سودآوری، بیش از هر زمان دیگری تعیین‌کننده مسیر سرمایه‌گذاران خواهد بود.

بررسی عملکرد صنایع پالایشی، فولادی و سنگ‌آهنی

بررسی عملکرد صنایع پالایشی، فولادی و سنگ‌آهنی نشان می‌دهد که با وجود نوسانات ارزی و فشارهای ساختاری، برخی گروه‌ها توانسته‌اند با اصلاحات عملیاتی و بهبود فروش، مسیر بازدهی را حفظ کنند یا به آن بازگردند.

در گروه پالایشی، انتظار می‌رود با انتشار گزارش‌های شش‌ماهه، بار دیگر شاهد بازدهی مثبت باشیم. این گروه، که در ماه‌های گذشته تحت‌تأثیر ناترازی‌های ارزی و محدودیت‌های خوراک قرار داشت، اکنون با تثبیت نسبی نرخ‌ها و بهبود فروش داخلی، در موقعیت بازگشت قرار گرفته است.

در صنعت فولاد، برخلاف سال گذشته که فروش شهریور با افت ناگهانی مواجه شد، شرکت‌ها امسال با کنترل ناترازی و مدیریت تولید، توانستند رشد ۱۳ درصدی نسبت به ماه قبل ثبت کنند. اگرچه هنوز از اوج تاریخی فاصله دارند، اما روند فروش نشان‌دهنده بازسازی تدریجی است. توافق اخیر میان فولادسازان و شرکت‌های سنگ‌آهنی درباره کف قیمت، نیز به کاهش تنش‌های زنجیره تأمین کمک کرده و زمینه‌ساز ثبات نسبی در معاملات شده است.

رشد فروش سالانه سنگ‌آهن

در بخش سنگ‌آهن، رشد فروش سالانه برخی شرکت‌ها به ۷۰ درصد رسیده است. شرکت‌هایی مانند کی‌بی‌ال، گوهر و کنور، با رشدهای ۶۷ تا ۷۱ درصدی، عملکردی فراتر از انتظار داشته‌اند. این رشد، در شرایطی که قیمت‌ها در بازار جهانی نوسان داشته‌اند، نشان‌دهنده قدرت عملیاتی و موقعیت صادراتی این گروه است. با توجه به توافقات جدید و تقاضای پایدار، انتظار می‌رود گزارش‌های نیمه دوم سال نیز مثبت باشد.

فولاد مبارکه، به‌عنوان نماد شاخص‌ساز این صنعت، در یک سال اخیر با افت ۳۷ درصدی از اوج خود فاصله گرفته، اما در همین دوره، فروش کاتد یک‌میلیارد تومانی و تعدیل نرخ فروش به حدود ۹۰۰ تومان، موجب بازگشت نسبی توجه بازار شده است. با وجود این، نگرانی‌های بازار نسبت به سودآوری پایدار و فشارهای ساختاری، باعث شده که تحلیل‌گران همچنان با احتیاط به این گروه نگاه کنند.

در مقایسه سهم‌های بزرگ و کوچک، داده‌ها نشان می‌دهد که در یک سال اخیر، گروهی از شرکت‌ها با ارزش بازار حدود ۵ هزار میلیارد تومان، بازدهی ۵۸ درصدی داشته‌اند. در یک ماه اخیر نیز، این گروه ۱۸ درصد رشد کرده‌اند، در حالی‌که شاخص کل هم‌وزن تنها ۷ درصد و صندوق‌های سهامی ۱۲ درصد بازدهی داشته‌اند. این روند نشان می‌دهد که بازار به‌سمت سهم‌های بزرگ و نقدشونده متمایل شده است.

با این حال، فاصله معنادار میان نسبت قیمت به درآمد (P/E) سهم‌های بزرگ و کوچک، و بی‌اعتمادی عمومی به برخی سیاست‌های بازار، موجب شده که سهم‌های کوچک با بنیاد قوی، همچنان کمتر دیده شوند. اگر روند فعلی ادامه یابد، احتمالاً در راند بعدی بازار، سهم‌های متوسط با گزارش‌های قوی و موقعیت عملیاتی مناسب، بیشترین اقبال را خواهند داشت.

در جمع‌بندی صنایع، گروه‌های شیمیایی، سنگ‌آهنی و دارویی همچنان در کانون توجه تحلیل‌گران قرار دارند. در دارویی‌ها، نمادهایی مانند داروپخش و کاسپین با رشد فروش ۷۸ تا ۲۳۰ درصدی در شش‌ماهه نخست، عملکردی فراتر از انتظار داشته‌اند. در سنگ‌آهنی‌ها، رشد فروش و توافقات قیمتی، زمینه‌ساز بازدهی پایدار شده است. و در شیمیایی‌ها، با توجه به تحولات نرخ خوراک و تقاضای صادراتی، چشم‌انداز میان‌مدت همچنان مثبت ارزیابی می‌شود.

در نهایت، بازار سرمایه ایران در حال عبور از فاز احتیاط به فاز انتخاب‌گری است؛ جایی که گزارش‌های مالی، موقعیت عملیاتی و نقدشوندگی، بیش از هر زمان دیگری تعیین‌کننده مسیر سرمایه‌گذاران خواهد بود.